آرامش و شبکه بهداشت و درمان

محمدعلی نویدی - داشتن طرح و نقشه و برنامه‌ریزی عاقلانه و عملیاتی، از مبانی تفکر اثربخش و خردمندی در تمام امور مرتبط با انسان و زندگی اوست، این امور را شاید بتوان به دو قسم منقسم کرد: امور با واسطه مثل ادارات جنگلبانی و راهداری و امور بی‌واسطه مثل معاش و بهداشت و درمان. بیاد داشته باشیم در اینجا بحث فلسفی و اندیشگی مطرح است نه بحث ارزش و اهمیت ادارات. فلذا، اندیشیدن به چیستی و چگونگی ارتباط آرامش واقعی با شبکه بهداشت و درمان و دارو، امری بس مهم و حیاتی است. چرا که، وجود و اثر بخشی شبکه بهداشت و درمان کارآمد و پویا، با بقا و رشد و بالندگی و توسعه انسان و زندگی اجتماعی او در نسبت وثیق و لاینفک قرار دارد. بنابراین، یکی از ارکان و عناصر اصلی استمرار و ثمر بخشی حیات بشری در عصر حاضر، امر مهم بهداشت و درمان و دارو است.
زیست بهداشتی «‌Sanitary- Hygienic‌» و حفظ سلامتی، به گواهی واقعیت، از اصول اولیه حفظ بقاء و تداوم زندگی انسان می باشد. زیست بهداشتی یعنی همان زیست علمی و شایسته آدمی و از نشانه‌های بزرگ خردورزی وی محسوب می‌شود، درست برعکس زیست حیوانی. پیدایش علم بهداشت و علوم بهداشت و درمان و داروی جدید در همین راستا قابل توجه و تبیین و تحلیل است.
وقتی گفته می‌شود: چقدر خسارت بار و زیان آور و خطرناک است که یک فرد ناشی و نابلد و تازه کار و کم تجربه و نا اندیشه ورز، در راس یک اداره بهداشت و درمان و سلامت قرار گیرد که با سلامت جسم و جان تمام مردم مرتبط است، یعنی، از اهمیت و ضرورت آن اداره و امور حکایت دارد، و یادآور فلسفه سیاسی و اندیشه ورزی در امر بهداشت و درمان است. مثلاً، چنین اداره ای را با ادارات کمتر مرتبط با مردم مقایسه کنید. امور حیاتی و زندگی ساز، امور عمومی و همگانی هستند، مثل مقوله معیشت و سلامت و آزادی و آگاهی. بی تردید چنین اموری دقت و ظرافت ویژه لازم دارد. تصمیمات در چنین اموری با تصمیم در اموری که با بقا و تداوم مردم فاصله دارند، متفاوت است.
چرا ادارات و امور بهداشتی و درمانی بسیار مهم است؟ زیرا، جامعه و جهان ما مملو از ویروس ها و بیماری ها و خطرات طبیعی و انسان ساخته است که حیات بشر را در خطر و تهدید و حتی نابودی قرار داده اند. همین دوران کرونا ویروس را در نظر بگیرید و سویه های گوناگون و چموش آن را بیاد آورید (کتاب دوران کرونا ویروس، جهان در بحران تاج پنج گرمی). گویی، ویروس های زمانه ما از ویروس های دوران باستان پیچیده تر و چموش تر شده اند، بیماری های جدید و ناشناخته‌ای ظهور کرده اند و زندگی بشر را با وجود پیشرفت‌های شگرف علوم پزشکی، بخطر انداخته اند. غافلگیری انسان قرن بیست و یکم در مواجهه با ویروس کرونا، خود شاهد همین مطلب است، بلایای بی‌شمار دیگر نیز همین وضع و اهمیت را دارند، مثل سیل و زلزله و خشکسالی و غیره. آینده مبهم و مجهول از دیگر عوامل اصلی توجه به زیرساخت‌ها و بافت ها و کادرهای متخصص شبکه بهداشت و درمان می‌باشد.( کتاب آینده اثربخش). مثلاً وقتی اورژانس، آتش نشانی، و نظایر آن، مجهز و مدرن و منظم باشند، در ایجاد آرامش وجودی شهروندان بسیار تاثیرگذار خواهد بود. آرامش بنیاد زندگی و جامعه است؛ آرامش یک امر ذهنی، مجازی، روانی و خیالی و انتزاعی صرف و مطلق نیست، بلکه امری کاملاً عینی و واقعی و حقیقی و اثربخش است که قابل تقلیل و تحویل به هیچ چیز دیگری نیست. حفظ بقای انسان و امکان رشد او با مبارزه بی امان و تمهیدات لازم با خطرات و تهدید ها، ارتباط دارد.
اولین خطر اصلی بر هم خوردن آرامش و به هم ریختن تعادل ظهور دغدغه‌مندی‌ها و نگرانی‌های بحق آدمیان و شهروندان است، یعنی بیماری و مریضی عدم آرامش است. مثلاً ویزیت پزشکان، گرانی دارو، بستری در بیمارستان و هزینه‌های درمانگاه، آزمایشگاه و غیره، مسائل محسوس و کاملاً مشهود و امور بی واسطه با حفظ بهداشت و سلامت و درمان که با مردم عادی و اکثریت سر و کار دارد. معقول و شایسته و بایسته است قبل از تصمیم در باره این امور حیاتی به نسبت آنها با برقراری آرامش بیاندیشیم و بدانیم این امور و ادارات غیر از امور حاشیه‌ای و تزیینی است. هدف من توجه دادن به اندیشیدن و کوشیدن قبل از تصمیم و انتخاب و اجراست، اندیشیدن کار سخت است اما حفظ آرامش و سلامت مردم سخت تر. آرامش به سادگی حاصل آمدنی و محقق شدنی نیست، آرامش، خردمندی و سرمایه‌گذاری و جانفشانی و پشتکار لازم دارد. آرامش، شاید، بی‌واسطه ترین امر حیات بشری باشد. بدین جهت، خطرات فراوانی آن را تهدید و تحدید می کند. پس مدیران متفکر و اثربخش نیاز دارد تا در مدت زمان مدیدی بتوانند، ایجاد آرامش و تعادل و تناسب واقعی در زندگی پدید آورند. بی‌تردید انسان‌های فهیم امروز قدران زحمات متخصصان و پزشکان و مدیران بهداشت و سلامت هستند و سلامتی و بهروزی را خود را مدیون این عزیزان می دانند.