تکتونیک ورقه‌ای برجام و انشقاق آمریکا

امین جمشیدزاده - در سال ۱۹۶۸ میلادی، از نظریه‌های جابه‌جایی قاره‌ها و گسترش بستر اقیانوس‌ها، نظریه کامل‌تری به نام زمین ساخت ورقه‌ای (تکتونیک ورقه‌ای) ارائه شد؛ این تئوری چندان جامع است که بیشتر فرآیندهای زمین شناسی را به کمک آن می‌توان تعبیر کرد. براساس نظریه زمین ساخت ورقه‌ای «لیتوسفر» خارجی و جامد شامل۷ ورقه بزرگ و تعدادی ورقه کوچک‌ تر است. در این میان، بزرگترین ورقه را ورقه اقیانوس آرام تشکیل می دهد که در همه جا از آب پوشیده شده است؛ بقیه ورقه های بزرگ، قسمت هایی از خشکی و دریا را با هم شامل می شوند، به این ترتیب دیگر نمی توان به نظریه قدیمی جا‌به‌جا شدن قاره‌ها به تنهایی فکر کرد، بلکه باید گفت که بستر اقیانوس نیز همراه قاره‌ها در حرکت است. جان کربی هماهنگ کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید پنجشنبه شب هفته‌ای که گذشت هرگونه احتمال قریب الوقوع برجام و بازگشت کشورش که در۱۸ اردیبهشت۱۳۹۷ هجری شمسی به صورت یکجانبه و افراطی در هنگام سکانداری دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق ایالات متحده بر کاخ سفید از این معاهده معتبر بین المللی خارج شده بود را در آینده ای نزدیک رد کرد، کربی مدعی شده است که این مسئله به این دلیل نیست که ما خواهان اجرای دوباره برجام نیستیم، البته که ما می‌خواهیم، اما قضیه این است که هم اکنون در این موقعیت نیستیم؛ پیش از این ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا اذعان کرده بود که در حال حاضر تمرکز واشنگتن بر مذاکرات هسته‌ای نیست و توجه دولت این کشور بر حمایت از اغتشاش گران در ایران متمرکز شده است وی با طرح این ادعا که تلاش‌ها برای احیای برجام به بن بست رسیده است اذعان کرده است که دولت آمریکا دیگر بر مدار مذاکرات با ایران متمرکز نیست و به جای آن به حمایت از اغتشاشات در ایران متمرکز شده است؛ سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه ادعاهایش درباره مذاکرات هسته‌ای با ایران به رسانه ها گفته است درخواست‌های ایران غیرواقعی و فراتر از محدوده برجام است. هر چیزی که در هفته‌های اخیر مطرح شده است نشان از تغییر موضع آنها ندارد. در حالی که آمریکا طرفی بوده است که با خروج از برجام و نقض تعهداتش وضعیت فعلی پیرامون این توافق را رقم زده و تا کنون از پذیرش تعهداتش برای به فرجام رسیدن مذاکرات و احیای برجام ممانعت و خودداری کرده و با وارونه جلوه دادن و معکوس کردن و مهندسی معکوس و رفتار همیشگی سیاست یک بام و دو هوا و استراتژی چماق و هویج در سپهر سیاست نظام بین الملل توپ را به زمین ایران انداخته است همان گونه که ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده مدعی شده است که این توافقی نیست که ایران آماده انجام آن بوده باشد و توافق قطعا قریب‌الوقوع به نظر نمی‌رسد همان رجز خوانی‌هایی که جان کربی هم تکرار کرده است.
دیوید میلر مدعی است که بازگشت به برجام به ایران فرصت می‌دهد تا بیماری اقتصادی مزمنش درمان شود همان نکته ای که علی مطهری سیاست مدار معتدل ایران هم به تازگی در جریان آشوب های اخیر به آن اشاره کرده است که برجام را درست کنید تا مسائل اقتصادی درست شود و همه چیز به وضعیت عادی بازگردد؛ میلر معتقد است که احیای برجام به ایران فرصت نو و اقتدار تازه ای می بخشد تا به دارایی‌های بلوکه و مسدود شده اش دسترسی پیدا کند و مهم‌تر از آن این است که نفت خود که ترامپ فروش آن را به زیر یک میلیون بشکه تقلیل داده بود را مجدد در بازاری به فروش برساند که بهای انرژی در آن به شکل قابل توجهی به دلیل فرا رسیدن پاییز و زمستان و بحران انرژی در اروپا به دلیل جنگ فرسایشی روسیه علیه اوکراین و تحریم همه جانبه روس ها افزایش یافته است به ادعای میلر دسترسی ایران به این حجم پول این فرصت تازه را فراهم خواهد ساخت تا تهران نفوذش در خاورمیانه و جهان را افزایش دهد؛ از همین رو به ادعای میلر احیای برجام می تواند نفوذ ایران را حداقل تا پایان این دهه دو‌ چندان کند؛ میلر در پایان بر این باور است که توافق جدید به خودی خود مانع از توسعه برنامه هسته ای ایران نمی شود بخصوص آن که به نظر می رسد که نسخه احیا شده احتمالی توافق نامه ای تراکنشی خواهد بود.