روزنامه خراسان

در حسرت تفسیرهای عرفانی استاد دینانی

 میان شبکه های مختلف تلویزیون،شبکه4 سیما به شبکه فرهیختگان معروف است . اگرچه این‌ طور تصور می‌شود که طیف خاصی از مخاطبان آن را دنبال می‌کنند؛ولی حدود شش سال، هر هفته عصرهای جمعه‌ برنامه‌ای با نام «معرفت» از این شبکه پخش می‌شد که گروه های متفاوتی از مخاطبان به تماشای آن می‌نشستند. برنامه ای که با ساختار و سر و شکلی ساده، به دل دریای معرفت و عرفان اسلامی می‌زد و معانی ناب آن را بر پایه ادبیاتِ سراسر عرفان و حکمت فارسی بیرون می‌کشید. همین که به خودت می آمدی متوجه می شدی 50 دقیقه است که مشعوف شنیدن لایه‌های فلسفی، عرفانی و حکمی بیت «سال‌ها دل طلب جام جم از ما می‌کرد/ آن‌ چه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد» هستی، بدون این که گذر زمان را حس کرده باشی. از پخش آخرین قسمت «معرفت» حدود هشت ماه می‌گذرد و در این مدت، جای خالی‌ این برنامه و دیگر برنامه‌هایی که به این موضوعات می‌پردازند، به شدت در رسانه ملی احساس می‌شود. در ادامه از برنامه «معرفت» و اهمیت ساخت چنین برنامه‌هایی در تلویزیون نوشته‌ایم.   از «پرتو ولایت» تا «معرفت» سال 1379 برنامه‌ای به نام «پرتو ولایت» به تهیه‌کنندگی محسن مناجاتی از شبکه 4 پخش می‌شد که کارشناس‌ها و مجری‌های مختلفی داشت و در هر قسمت به طرح مسائل فلسفی، عرفانی و حکمی پرداخته می‌شد؛ تا این ‌که در سال 1384استاد ابراهیم دینانی، نویسنده و فیلسوف برجسته و چهره ماندگار ایران و دکتر منصور لاریجانی، استاد عرفان و فلسفه به مناسبت روز بزرگداشت علامه طباطبایی در این برنامه روبه‌روی هم نشستند و گفت‌وگو کردند. حضور این دو در آن قسمت بازخورد قابل‌توجهی داشت و سازندگان برنامه تصمیم گرفتند با حضور این دو چهره، ساختار برنامه را به همان شکل حفظ کنند. از آن به بعد نام برنامه هم به «معرفت» تغییر کرد. استاد ابراهیم دینانی از همان زمان تا پایان اسفند 1400 روبه‌روی شاگرد سابقش ، یعنی دکتر منصور لاریجانی نشست و با او درباره فلسفه و عرفان اسلامی گفت‌وگو کرد. به این ترتیب که دکتر لاریجانی برنامه را با جمله یا بیتی از متون منثور و منظومِ فلسفی و عرفانی از آثار ملاصدرا، محمود شبستری، مولانا، عطار، سنایی و... آغاز می‌کرد و باب گفت‌وگو با استاد دینانی درباره آن باز می‌شد.  200 قسمت تعامل و گفت‌وگوی معرفتی ساختار برنامه «معرفت» گرچه به ساده‌ترین شکل ممکن، یعنی حضور دو کارشناس روبه‌روی هم در فضایی ساده بود، اما مباحث و موضوعاتی که در آن مطرح می‌شد، به شدت عمیق بود و در عین حال به گونه‌ای بیان می‌شد که تقریباً بیشتر گروه‌های مخاطب آن را درک می‌کردند. نکته دیگر این ‌که استاد دینانی و دکتر لاریجانی با هم تعامل داشتند و هر دو کاملاً در بحث مشارکت می‌کردند و این ‌طور نبود که یک نفر متکلم وحده باشد و دیگری صرفاً شنونده و مجری. در فواصل مختلف برنامه هم که حدود 45 تا 50 دقیقه بود، تصنیف‌هایی از موسیقی ایرانی روی تصاویری از بناهای تاریخی ایران پخش می‌شد که چشم و گوش را نوازش می‌داد.  دسته‌بندی آثار 240 نفر از بزرگان ایرانی دکتر منصور لاریجانی، کارشناس و مجری «معرفت» در سال 1398 در مصاحبه با روزنامه جام جم از دسته‌بندی آثار 240 شخصیت علمی، فلسفی، ادبی و عرفانی تاریخ ایران برای این برنامه گفته بود؛ آثاری که به عقیده او حیف بوده به نسل جوان معرفی نشوند: «اگر آن‌ها این ذخایر گران بها و فاخر را بشناسند، به داشته‌ها و پیشینه خودشان افتخار می‌کنند. متأسفانه امروز متون فلسفی دانشگاهی ما از آثار کانت، هایدگر و مکاتب تفسیری هرمنوتیک و... پر شده است. نمی‌خواهم بگویم این‌ها بد هستند، اما وقتی خود ما ملاصدرا، ابن سینا، علامه طباطبایی، آملی، فیض‌کاشانی، مولانا و... را داریم، چرا به آن‌ها مراجعه نکنیم. متأسفانه رویکردی که در حوزه توجه به این ذخایر و میراث فرهنگی ما وجود دارد، ضعیف است. در تمام این سال‌ها گاهی اقداماتی صورت می‌گرفت که در طول آن بزرگان ما زحماتی را هم برای این موضوع کشیدند، اما این فضا هنوز خیلی بیشتر از این‌ها جای کار دارد و باید آن را به یک نهضت ملی تبدیل کنیم. رشته تخصصی من همین بوده و با علاقه در این مسیر پیش رفته ام. من با این بزرگان زندگی می‌کنم. همچنین رهبری هم در جمع شاعران گفتند ادبیات فارسی ما با محتوای حکمی و عرفانی‌ که دارد همیشه زنده است».  حکایتِ سخنی که از دل برآید... لاجرم بر دل می‌نشیند سخنی که از دل برآمده باشد. حتماً لازم نیست هزینه‌های آن‌چنانی برای ساخت دکورهای پر زرق و برق کرد تا دهان مخاطب باز بماند و بنشیند پای یک برنامه. در یک فضای ساده و بی‌تجمل، با یک میز و دو صندلی هم می‌شود مخاطب را با خود همراه کرد؛ کاری که برنامه «معرفت» انجام داد و در زمان پخش خود برنامه‌ای پرمخاطب بود و چند بار در جشنواره تلویزیونی جام جم از آن تقدیر شد. عزت‌ا... ضرغامی ،رئیس اسبق صدا و سیما هم در تجلیل از این برنامه و استاد دینانی گفته بود: «استاد دینانی به یک چهره استثنایی در حوزه خودشان تبدیل شده‌اند که خیلی‌ها تحمل این‌ که یک هفته برنامه ایشان نباشد و سخن نغز و شیرین ایشان را نشوند، ندارند». این روزها جای برنامه‌هایی مانند «معرفت» به شدت در تلویزیون خالی است؛ برنامه‌ای که مخاطبانش تشنه و مشتاق شنیدن از ادب، عرفان و فلسفه اسلامی بودند. کاش باز هم همتی برای ساخت این برنامه‌ها در تلویزیون باشد.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) افتتاح ابرپروژه سد و نیروگاه ایرانی در سریلانکا (جوان) اوضاع این رژیم حسابی بیخ پیدا کرده است (یادداشت روز) (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
نشست برجامی وزیران خارجه در فاز هماهنگی در حسرت تفسیرهای عرفانی استاد دینانی شاسی بلند جدید در راه بازار سرنوشت مرغ پس از سقوط آزاد قیمت تروئیکای پرتوقع! پیام روشن تر از تجاری منفی زنگ خطر افت تراز تجاری رودست دسانتیس به ترامپ، حمله خواهر اون به آمریکا و «بخارست» ناجی نشد پایان کابوس بمب های ساعتی مدارس بیمارستان ها در انتظار مرهم دارو رئیسی: دولت برای شنیدن حرف معترض و مخالف گوش شنوا دارد مردی معمولی با 400 قتل !