ضربه قطعی گاز به اقتصاد
گروه اقتصاد کلان: مسئله قطعی گاز به دنبال سرمای شدید در زمستان امسال بسیاری از صنایع و واحدهای تولیدی و البته کل اقتصاد کشور را غافل گیر کرده است. اگرچه این یک معضل تکراری تقریبا در زمستان هر سال است اما امسال سرمای کم سابقه باعث آسیب و لطمه جدی به تولید و اقتصاد شد. در این میان صنایع بالادستی مثل شرکت های فولادی تا حد زیادی در معرض ضرر و زیان قرار گرفته اند. صنایعی که می تواند تولیدات در حلقه های پایین تر را به مشکل جدی مواجه کند. به گزارش «تجارت»، آن طور که ارزیابی کارشناسان نشان می دهد نبود یک سیاست مشخص در مواجه با بحران فعلی از سوی دولت باعث شده است که تعطیلی های مقطعی و گذار و البته یکپارچه نبودن و سلیقه ای عمل کردن به آن زمینه را برای بحران بیشتر برای اقتصاد کشور فراهم شود. این در شرایطی است که در سال جاری رکود عمیقی بر تولید کشور حاکم بوده و ارزیابی ها و بررسی های میدانی و پژوهشی مختلف این مسئله را تایید می کند. در همین ماه اخیر پیش از فرا رسیدن سرما انتظارات فعالان اقتصادی و مدیران بنگاه نسبت به ادامه سال رو نزول گذاشته بود، حالا با فرارسیدن سرمای بی سابقه در سراسر کشور این انتظارات از گذشته هم منفی تر شده است. این موضوع در فصل تابستان هم خودش را با قطعی برق صنایع نشان می دهد. در واقع در نیمی از سال جاری تولید کشور آسیب فراوانی از قطعی گاز و قطعی برق دیده است.
در زمستان سال‌های اخیر، مشابه افزایش مصرف برق در تابستان، با رکوردهای جدید مصرف گاز روبه‌رو بوده‌ایم. با توجه به شرایط تورمی کشور و نیاز روزافزون به تولیدات بیشتر، تلاش هایی در جهت رفع قطعی انرژی صنایع انجام شد. با این حال در سال جاری نیز سهمیه بندی برق صنایع و به خصوص شهرک‌های صنعتی اعلام شد و تولیدات این مجموعه ها دستخوش تغییرات بود. با شروع فصل پاییز و ایجاد یک فرصت برای بازگشت به توان حداکثری صنایع، این بار نوبت به گاز رسید.
قطعی گاز با قطعی برق قابل مقایسه نیست
در این خصوص آرش نجفی، عضو اتاق بازرگانی و فعال حوزه انرژ می‌گوید: قطعی برق با قطعی گاز قابل مقایسه نیست، واقعیت این است که این اتفاق در بحث گاز امکان پذیر نیست زیرا گاز به عنوان خوراک صنایع استفاده می‌شود. رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران درباره میزان اثرگذار بودن اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی بر جلوگیری از هدر رفت انرژی گفت: پلکانی کردن افزایش قیمت گاز سیاست مناسبی است به شرطی که اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی تورم‌زا نباشد. به این معنی که وقتی سیاست افزایش قیمت برای مصرف کننده‌های گاز خانگی را اجرا می‌کنیم باید ابزار لازم برای کاهش مصرف گاز را هم برای آنها تعریف کنیم.وی در ادامه افزود: اگر اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی بدون اقدامات بهینه سازی مصرف انرژی انجام شود، در واقع به این معنی است که هزینه‌اش از مخاطب دریافت می‌شود و به این صورت تمام مردم یک افزایش قیمت تحمیلی بابت اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز را متحمل می‌شوند، به این دلیل با اجرای این طرح به این صورت فقط تورم برای ما به ارمغان می‌آید و موفقیتی در اجرا نخواهیم داشت. نجفی درباره علت هدر رفت بالای گاز خانگی در کشور در مقایسه با سایر کشورهای جهان گفت: متأسفانه در سنوات گذشته روشی در کشور تحت عنوان لوله کشی گاز سراسری اجرا شد تا به این وسیله گاز را به تمام منازل ببرند. رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: در سنوات گذشته ۲۱ میلیون بخاری گ ازی در کشور توزیع شده که این بخاری‌ها از نظر بهینه سازی مصرف انرژی موقعیت مناسبی ندارند. مصرف عجیب و غریب زمستانی از گاز خانگی به دلیل استفاده از همین بخاری‌های گازی را داریم.
افزایش مصرف بخش خانگی و تجاری
همچنین مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران می گوید: از ۱۰ روز گذشته تا کنون میزان مصرف بخش خانگی و تجاری ۱.۵برابر افزایش یافته است. طبیعتا این میزان کسری باید از جای دیگری جبران شود چراکه تولید دیگری وجود ندارد لذا باید با اعمال محدودیت راهی برای تامین سوخت کشور لحاظ کرد. اکنون مقداری از این کمبود را طریق مدیریت تامین گاز صنعت سیمان جبران می‌کنیم، به‌گونه‌ای که سوخت دوم که مازوت است را به این بخش تحویل داده‌ایم تا تولید متوقف نشود، مقدار دیگر را از طریق مدیریت میزان مصرف گاز نیروگاه‌ها کنترل می‌کنیم. اگر بازهم نیاز شود، مقداری را از طریق ذخیره خطوط لوله تامین می‌کنیم و در صورت نیاز بیشتر، باید روی مصارف واحدهای صنعتی مدیریت داشته باشیم. در صورت عدم کاهش مصرف گاز خانگی و تجاری احتمال قطع گاز صنایع و اعمال محدودیت بیشتر برای نیروگاه‌های کشور وجود دارد.
جولایی با بیان اینکه درحال حاضر اعمال محدودیت برای صنایع فولاد و پتروشیمی در اولویت است و به غیر از این دو مواردی نیز وجود دارد که پس از هماهنگی با وزارت صمت اگر لازم باشد اعمال خواهیم کرد، گفت: میزان اعمال محدودیت بستگی به افزایش مصرف خانگی و تجاری دارد، پیش‌بینی ها نیز حکایت از این دارد که طی یک هفته آینده هوا سردتر شود در قبال این سرد شدن اگر مصرف افزایشی باشد شروع محدودیت‌ها استارت می‌خورد. دو سوم نیاز نیروگاه‌ها از طریق گاز و یک سوم از طریق سوخت مایع تامین می‌شود، باتوجه به ذخایری که داریم میزان سوخت مایع را برای نیروگاه‌ها کنترل می‌کنیم. شرکت ملی گاز تاکیدی ندارد که حتما نیروگاه ها از مازوت استفاده کنند، وزارت نیرو باید حسب نیاز خود تصمیم بگیرد، ما فقط محدودیت گاز اعمال می‌کنیم و هیچ محدودیتی در شرایط فعلی برای تخصیص گازوییل وجود ندارد.
البته این در حالی است که جایگزینی فرآورده ها به جای گاز طبیعی به خودی خود باعث افزایش آلودگی های زیست محیطی می شود. در حالی که آلودگی در کلان شهر ها روزانه جان هم وطن هایمان را به خطر می اندازد. از سمت دیگر در صورت کاهش و توقف تولیدات صنایع، عرضه محصولات تولیدی آن ها کاهش خواهد یافت و می تواند دیگر صنایع را با مشکل مواجه کند و باعث افزایش قیمت و تورم محصولاتی شود که مواد اولیه آن ها از این صنایع تأمین می شود.
