چرا اروپا عقب نشست؟

دوشنبه شب سرانجام پس از یک هفته جنجال رسانه ای در پارلمان اروپا و شورای اروپا بر سر قراردادن یا قرار ندادن نام سپاه پاسداران در لیست تروریسم  ، بزرگان اروپا در شورای این قاره به این جمع بندی رسیدند که این کار خطرناک و پرهزینه را فعلا کنار بگذارند و تنها به تحریم تعدادی از افراد و نهادهایی غیر مربوط به اروپا بسنده کنند اما در پاسخ به چرایی این عقب نشینی سریع بعد از چند روز فضا سازی به چند نکته باید اشاره کرد . نکته اول این که ایران و آمریکا در مذاکرات احیای برجام، مذاکرات مستقیم و   رودررو  ندارند و هر چه در این حدود 2 سال اتفاق افتاده با میانجیگری مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده برجام انجام شده است . اقدام علیه سپاه آن هم در این سطح که یک نهاد رسمی کشورمان به عنوان گروه تروریستی مطرح شود به سرعت می توانست حیات برجام را که این روزها حال و روز بدی هم دارد به پایان برساند . اتفاقی که هنوز مطلوب اروپایی ها نیست و از عواقب سخت آن که می تواند خروج از ان‌پی تی و حرکت تهران به سمت نظامی کردن برنامه هسته ای اش باشد نگرانی های زیادی دارند .حتی از این نیز بیم دارند که روسیه با تغییر سیاستش به  روند احتمالی  نظامی شدن برنامه هسته ای  ایران سرعت ببخشد. موضوع دیگر وضعیت امنیتی و تنش های موجود در منطقه غرب آسیاست . منطقه ای که به دلایل مختلف همواره آبستن اتفاقات خشن و خون آلودی بوده که نه تنها امنیت اروپا که حتی امنیت جهان را در ابعاد سیاسی و اقتصادی به خطر انداخته است . منطقه غرب آسیا یا به قول غربی ها خاورمیانه چنان ویژگی هایی دارد که اگر بگوییم امنیت آن با امنیت اروپا و جهان در هم آمیخته سخن گزافی نگفته ایم . چنین شرایطی ریسک هر گونه تغییر در آرایش امنیتی این منطقه را بسیار بالا برده و سپاه به عنوان یک لنگر ثبات امنیتی که آزمون خود را در مقابله با داعش به خوبی گذرانده نیز در این میان نمی توانست نادیده گرفته شود .مسئله دیگری که اروپا را در تصمیم گیری نهایی تا امروز دچار تردید شدید کرده عدم توان تحمل یک بحران دوم در کنار بحران جنگ اوکراین است . اروپایی ها به خوبی می دانند که اضافه شدن تنش های احتمالی در خلیج فارس با ایران و سپاه که به نوعی نگهبان تنگه هرمز است و بدون گرفتن مجوز از آن امکان ورود به خلیج فارس وجود ندارد ، از تحمل آن ها خارج است . آمریکا هم در بزنگاه های مختلف از جمله جنگ اوکراین نشان داده شریک چندان قابل اتکایی برایشان نیست لذا بر این اساس مجبور شدند دست به عصا تر از عناصری که در پارلمان اروپا بر اساس منافع جناحی یا لابی های ضد ایرانی فارسی زبان و صهیونیست تصمیم گرفته اند رفتار کنند و فعلا بحث سپاه را کنار گذاشتند. حتی نگران این هم هستند که  ایران سیاست خود درباره مداخله در جنگ اوکراین را تغییر داده و با ارائه انواع موشک های کاربردی به روسیه  معادله جنگ را برای طرف غربی دشوار تر کند. نکته آخر موضع اعلانی آن هاست که توسط جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام شد و گفت برای چنین کاری باید ابتدا در کشوری دستگاه قضایی به تروریستی اعلام کردن سپاه اقدام کند و سپس این موضوع در اتحادیه اروپا تعمیم داده شود . هرچند این بهانه برای کنار گذاشتن مصوبه پارلمان اروپا چندان منطقی نیست چون چنین مسئله ای می توانست در زمان تصویب در پارلمان مورد توجه قرار گیرد اما خودش نشان می دهد اروپا در سطح رهبرانش متوجه خطرات و هزینه های این اقدام بوده و خواسته با یک توجیه فنی و حقوقی ماجرا را فیصله دهد. با وجود چنین عقب نشینی از سوی اروپا و با توجه به وجود احتمالی خطر در آینده به دلایل مختلف ، دستگاه سیاست خارجی و وزارت خارجه کشورمان باید با هوشیاری بیشتری مسائل را رصد کند و در شرایط حساس و پیچیده امروز ، در حوزه سیاست خارجی با تدبیر بیشتر سعی در دور زدن و خنثی سازی میدان های مینی داشته باشد که برایمان فراهم کرده اند . فرصت ها در دیپلماسی زیاد نیستند و استفاده به موقع از این فرصت ها هنر دیپلمات های ورزیده است .