نوبت ترمیم اجتماعی

مجاور –   خبرِ عفو گسترده کام ملت را  شیرین کرده و البته واکنش های کاربران فضای مجازی و فعالان سیاسی و اجتماعی به آن همچنان ادامه دارد. در این میان و یک روز پس از اعلام خبر عفو رهبری به مناسبت دهه فجر و اعیاد ماه مبارک رجب، رئیس دستگاه قضا در نشست شورای عالی قضایی، بر تسریع در اجرای فرمان عفو رهبری تاکید کرد و گفت: «هیئت‌هایی را برای تطبیق مصادیق با معیارهای پیش‌بینی شده تشکیل دهید تا این هیئت‌ها هر چه سریع‌تر فهرست زندانیان و محکومان مشمول عفو قرار گرفته را به خود آن ها و جامعه اعلام کنند و در همین روزهای اعیاد دینی و ملی، حلاوت و شیرینی به کام مردم بنشیند.» البته وی در بخش دیگری از سخنان خود توصیه‌ای هم به عفو شدگان داشت و اظهار کرد: «عفوشدگان و محکومانی که با تخفیف مجازات مواجه شدند باید بسیار مراقبت کنند تا مجدد از جانب شیطان‌صفتان و بنگاه‌های تبلیغاتی آن‌ها تحریک و اغفال نشوند چرا که در آن صورت کار را برای خود سخت   و راه را برای دیگران سد می‌کنند.» اژه‌ای همچنین تاکید کرد که اغتشاشات تمام شده اما توطئه‌های دشمن تمام نشده است. از سوی دیگر محمد باقر قالیباف رئیس قوه مقننه نیز در بخشی از نطق پیش از دستور خود گریزی به این عفو گسترده زد و تاکید کرد: موافقت حکیمانه رهبر معظم انقلاب با عفو و تخفیف مجازات جمع قابل‌توجهی از متهمان و محکومان حوادث اخیر، جلوه دیگری از رویکرد محبت‌آمیز و پدرانه ایشان با فرزندان خود را به نمایش گذاشت. ایشان از ابتدای این حوادث حساب افرادی را که هیجان‌زده شدند و فریب خوردند، از سازمان‌دهندگان آشوب جدا کردند و با محبت اخیر خویش ضمن تأکید عملی بر این رویکرد، نقشی بی‌بدیل در ترمیم اجتماعی و احیای اتحاد و همدلی ملی ایفا کردند. قالیباف گفت: موافقت رهبر حکیم انقلاب با این عفو از موضع قدرت نظام اسلامی که سیره پیامبر(ص) و ائمه(ع) است، نقشه دشمنان را برای تبدیل جوانان و نوجوانان معترض و فریب‌خورده به آشوبگران سازمان‌یافته  سد کرد. بر همه مسئولان واجب است با تأسی از رویکرد ایشان، ترمیم اجتماعی را سرلوحه کار خویش قرار دهند و با مواضع و رفتار محبت‌آمیز خود اجازه ندهند دشمنان و آشوبگران سازمان‌یافته مانع از احیای اتحاد ملی شوند. موج ادامه دار واکنش‌ها در این میان اما این عفو با استقبال بسیاری از تحلیل گران و فعالان سیاسی با خط فکرهای متفاوت مواجه شد  و شاهد واکنش های زیادی به این عفو گسترده بودیم که در ادامه گزیده ای از آن می آید؛ علیرضا پناهیان: فرمان عفو رهبری ناشی از اقتدار نظام است. همراهی آقای اژه‌ای با سعه‌ صدر رهبری را به ایشان تبریک می‌گویم. اگر همه ما در جهاد تبیین خوب عمل کنیم و مدیران جامعه در خدمت به مردم مدبرانه و مجاهدانه و شفاف عمل کنند، شاهد چنین فتنه‌هایی نخواهیم بود. رضا امیدوار تجریشی: عفو عمومی گامی نو و قابل تقدیر، در مسیر اصلاح و حرکت به سمت حکمرانی ایده‌آل است، با بخشش، بسیاری از مصائب و مشکلات قابل حل می‌شود. همه در یک کشتی سوار هستیم که نامش ایران است. کامبیز نوروزی: این عفو می‌تواند نقطه آغازی برای شکل‌دادن به مشارکت جمعی و تولید آرامش در جامعه باشد. ابوالفضل پورعرب: . امروز بدون تردید با اعلام خبر موافقت رهبری، بخشی از جامعه از این عفو به آرامش می‌رسد. این که دیگران از کیلومترها خارج از ایران بخواهند برای ما تصمیم بگیرند خوشایند نیست و نباید اجازه دهیم که این اتفاق بیفتد. عباس صالحی: عفو شمار قابل توجهی از حاضران در اعتراضات اخیر نمادی از ترکیب صلابت و رحمت است. اقتدار واقعی را با این‌گونه اقدامات بیشتر می‌توان درک کرد. محسن هاشمی: مسئله عفو محکومان و زندانیانِ عادی و حتی امنیتی که این‌بار به تعداد بیشتری تعلق گرفته و بعد از حوادث اخیر انجام شده، اهمیت زیادی دارد. آزادی محکومان و متهمان حوادث اخیر فرصتی را به‌دست می‌آورد که می‌تواند آتش زیر خاکستری را اگر باقی‌مانده به‌نوعی خاموش کند. البته نمی‌دانم این عفو شامل «فائزه هاشمیِ» ما هم می‌شود یا نه؛ اگر این اتفاق بیفتد خانواده ما هم خوشحال می‌شود. واعظ آشتیانی: اگر اغتشاشات اخیر کشور، در اروپا یا آمریکا رخ داده بود همین کشورهایی که سینه‌چاک آزادی هستند، به شدیدترین وجه ممکن با این دسته افراد برخورد می‌کردند؛ اما عفو رهبری برای این دسته از محکومان نشان از رأفت اسلامی و روحیه بلند انقلاب اسلامی داشت. سپهر خلجی: منظومه بیانات رهبر انقلاب درباره اغتشاشات، چند تفکیک راهبردی را نشان داد، یکی تفکیک مردم از اغتشاشگران و دیگری تفکیک جوانان هیجان‌زده و فریب خورده از عوامل اصلی آشوب و جنایت. عفو اخیر امتداد قضایی آن رویکرد بود. امتداد سیاسی و اجتماعی آن رویکرد حکیمانه نیز وظیفه متولیان این بخش‌هاست. روزنامه اعتماد: عفو اخیر به شکل واقعی و کاملا عملیاتی ابعادی وسیع‌تر و فراگیرتر از عفوهای مشابه قبلی داشته است، از جمله این که برای اولین‌بار برخی از متهمان حوادث اخیر که هنوز حکم خود را از دادگاه دریافت نکرده‌اند، با قید شرایطی می‌توانند از این عفو بهره‌مند شوند و این به معنای مختومه شدن پرونده‌های این افراد است. این یک بخش نوآورانه و جدید در عفو صورت‌گرفته اخیر است که می‌تواند تاثیری مهم بر ابعاد حقوقی این ابزار بگذارد. گستردگی افراد مشمول این عفو به مراتب بیشتر و فراگیرتر از ادوار قبلی بوده است. این دو تغییر مهم و امیدبخش بدون شک قابل تکریم و تقدیر هستند. روزنامه همشهری: عفو رهبری خبرساز بود؛ آن‌هم بلافاصله بعد از عکس‌های دلنشین جشن تکلیف با فرشته های کوچک و پاک. این دو را باید با هم دید. هر دو پدرانه است، هم خنده‌های صمیمانه و هم گذشت آموزنده. محبت پدر برای همه فرزندان است و البته جلوتر از اخمش، چه بسا اخمش نیز از سر محبت است. روزنامه فرهیختگان: این عفو در نگاهی کلی واجد ابعاد سیاسی، اجتماعی ، تاریخی و تعیین‌کننده‌ای است که هریک ظرفیت این را دارد با تسری پیدا کردن به سیاست‌گذاری‌های «پساپاییز ۱۴۰۱» سایر دستگاه‌های اجرایی، نظارتی و قانون‌گذار کشور، به طور طبیعی سرعت‌بخش رویکردهای اصلاح‌‌گرایانه شکل گرفته در کشور شود.     خبر مرتبط تاملی بر یک تصمیم هوشمندانه میرزارضا توکلی - همواره و در دهه فجر هر سال، خبر تایید عفو جمعی از زندانیان با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه توسط رهبری انقلاب، شنیده می‌شود. عفو امسال اما به دلیل شرایط خاص کشور و مسئله اعتراضات رنگ و بوی دیگری داشت. این عفو گسترده را اگرچه سیمای ملی استثناهایش را در یک کج سلیقگی آشکار پررنگ‌تر از خود حکم عفو عمومی به تصویر کشید اما از آن جهت که شامل محکومان و متهمان می‌شود و از سوی دیگر نگاه ویژه ای در آن به آینده جوانان شده و بدون ثبت و سوءپیشینه   عفو شدند، همگی حکایت از آن دارد که با یک عفو بی نظیر و بی بدیل رو به رو هستیم، اما فارغ از استثنایی بودن این عفو؛ اکنون رئیس دستگاه قضا که رویکردش از هنگامه شروع ناآرامی ها تا   امروز، دقیق، فنی و سنجیده بوده است باید نقشی محوری در به ثمر نشستن آثار این عفو پدرانه داشته باشد. آثاری که ترمیم اجتماعی و تعمیق همدلی در جامعه می تواند هدف آن باشد. حجت الاسلام والمسلمین محسنی اژه ای از همان ابتدای ناآرامی‌ها در کنار تاکید بر برخورد با عوامل اصلی و صحنه گردانان ناآرامی‌ها؛ طیف کثیری از جوانان را از صف آنان تفکیک کرد، سخن از لزوم گفت و گو به میان آورد و در یک کلام رواداری حداکثری را در پیش  گرفت. به نظر می‌رسد اژه‌ای به خوبی می‌داند که هدف کلی و غایی قوه قضاییه اصلاح وضعیت جامعه بوده و بهتر از هرکسی متوجه است که این امر صرفا از تنش زایی و قوه قهریه عبور نمی‌کند و گاه باید با رأفت اسلامی و اعلام عفو عمومی ناآرامی‌ها را آرام کرد. اتفاقی که به نظر کارشناسان در پیشنهاد عفوی که رئیس عدلیه به رهبر انقلاب داده و با موافقت ایشان نیز همراه شده، رقم خورده است و می‌توان به گسترش وحدت و همدلی در جامعه، عادی‌سازی اجتماعی پس از جو روانی ناشی از اغتشاشات، مهر تایید بر نگاه پدرانه حاکمیت به فرزندان فریب خورده خود و در نهایت خلع سلاح کردن اینترنشنال و بی‌بی‌سی به عنوان پیامدهای مهم این عفو رهبری اشاره کرد.