روزنامه خراسان

«موسیقی مقامی» همچنان در پستوی فراموشی

آرشه را روی سیم‌های نازک کمانچه می‌گذارد و چشم‌هایش را می‌بندد. همین‌که شروع به نواختن می‌کند سفر آغاز می‌شود؛ یال اسب‌ها که در باد تکان می‌خورد، آبشارهای خرم‌آباد، شادی دسته‌جمعی جوانان و پیرمردها بالباس‌های محلی و درختان بلوط، درختانی که از هزار سال پیش تا امروز همچنان در برابر سختی‌ها در سایه رشته‌کوه زاگرس، استوار ایستاده‌اند. با چشم‌های بسته می‌نوازد و خاطراتش را در ذهن مرور می‌کند، درحالی‌که لبخندی بر لب دارد. استاد، فرج علی پور، خواننده و نوازنده صاحب‌نام لرستانی است که تمام عمرش را درراه آموزش و اجرای موسیقی مقامی لرستان صرف کرده، اما این روزها بی‌مهری برخی مسئولان به موسیقی مقامی کشور استاد علی پور و تعداد زیادی از استادان این عرصه را در سراسر کشور رنجانده است و امروز، تعداد استادانی که از بی‌مهری‌های برخی مسئولان موسیقی، گوشه‌نشینی اختیار کرده‌اند کم نیست. سال گذشته در روزنامه خراسان با استادان هوشنگ جاوید، پژوهشگر موسیقی نواحی، علی  پورعطایی و حسین درپور از چهره‌های شناخته‌شده این شاخه از موسیقی درباره خطر فراموشی این هنر گفت‌وگویی داشتیم. این بار نیز به بهانه برگزاری کنسرت استاد علی پور و گلایه‌های او از فضای حاکم بر موسیقی، با این استاد پیش کسوت و همچنین نادر محمد آهنگر بیک، دوتار نوازخراسانی گفت‌وگو کرده‌ایم. موسیقی مقامی رنگ می‌بازد استاد فرج علی پور ضمن گلایه از وضعیت امروز موسیقی کشور گفت: به نظر من امروز، موسیقی به‌صورت کلی در کشور کم‌رنگ شده و وضعیت موسیقی مقامی نگران کننده تر است. اکنون شرایط برگزاری کنسرت‌ها بسیار ناراحت‌کننده شده وما برای برگزاری یک کنسرت موسیقی مقامی با دردسرهای عجیب‌وغریبی روبه‌رو هستیم. این مشکلات در شهرستان‌ها چند برابر می‌شود که بیان آن در این فرصت کوتاه نمی‌گنجد. حتی پول اجاره سالن را برای اجرا نداریم این خواننده و نوازنده صاحب‌نام لرستانی تصریح کرد: اکنون شرایط به گونه ای است که قیمت اجاره سالن‌ها به‌شدت بالا رفته و ما حتی نمی‌توانیم اجاره سالن را بپردازیم. تعداد زیادی از خوانندگان موسیقی اقوام ما اکنون با این موضوع دست‌وپنجه نرم می‌کنند و مسئولان موسیقی هیچ حمایتی نمی‌کنند. اگر مسئولان بتوانند بخشی از هزینه سالن را در قالب خرید بلیت کنسرت تأمین کنند، شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود. وی افزود: با توجه به نوسانات قیمت دلار، برگزاری کنسرت در خارج از کشور عملاً منتفی است و به دلیل هزینه‌های بالای اسکان و رفت‌وبرگشت، تهیه‌کنندگانی که در خارج از کشور کنسرت موسیقی برگزار می‌کنند دیگر قادر به تأمین هزینه‌های سفر گروه‌های موسیقی نیستند و پیشنهاد می‌دهند فقط خواننده به کشور مقصد دعوت شود و به‌جای بردن چند نوازنده به این سفرها از حضور نوازندگان موسیقی سنتی که در خارج از کشور ساکن‌اند استفاده کنیم، اما مهم‌ترین اشکال این نوع نگرش این است که نوازندگانی که سال‌ها در خارج کشور ساکن بوده‌اند برای اجرای موسیقی محلی ما هیچ تسلطی ندارند. مسئولان کشور باید به این نکته توجه کنند که ما برای معرفی فرهنگ غنی این سرزمین به جهانیان به اجرای موسیقی مقامی می‌پردازیم پس باید حمایت‌های کارسازی در دستور کار قرار گیرد. استاد علی پور در پاسخ به این سؤال که آیا وزارت ارشاد از موسیقی اقوام برای اجراهای خارجی حمایتی نمی‌کند گفت: خیر. بنده تا امروز برای اجرا به بیشتر کشورهای دنیا رفته‌ام ولی هنوز وزارت ارشاد، یک‌بار هم به من نگفته فلان برنامه موسیقی محلی را اجرا کن. هیچ‌کس به فکر موسیقی اقوام نیست این نوازنده مشهور لرستانی افزود: اکنون جوانان ما تمایل کمی به آموختن موسیقی محلی دارند و قطعاً نه در لرستان بلکه در خراسان و دیگر نقاط کشور هم ماجرا از همین قرار است. چون کسی که وارد این عرصه می‌شود باید به‌صورت کامل از جیب خودش هزینه کند و درنهایت بعد از سال‌ها سختی کشیدن درآمد آن‌چنانی هم ندارد. با توجه به این موضوع نسل جوان به سمت فعالیت در عرصه موسیقی پاپ، کشیده می‌شود. واقعیت این است که هیچ‌کسی به فکر موسیقی محلی ما نیست. تنها امید این روزهای موسیقی مقامی این است که استادان فعال در این عرصه کاری انجام دهند وگرنه به مسئولان موسیقی هیچ امیدی نیست. شیپور را وارونه گرفته‌اند محمد نادر آهنگر بیک از نوازندگان دوتار خراسان نیز در گفت‌وگو با خراسان درباره دلیل کم رنگ شدن توجه مسئولان به موسیقی مقامی بیان کرد: نه این که به موسیقی مقامی توجه نشود، به نظر بنده، خیلی هم خوب به موسیقی مقامی توجه می‌شود ولی متأسفانه شیپور را وارونه گرفته‌اند. مردم کشور ما عاشق موسیقی مقامی هستند. استاد فخرالدینی در نقل‌قولی گفته، تمام موسیقی که در کشور از آن بهره می‌بریم برگرفته از موسیقی نواحی مختلف کشور یا همان موسیقی مقامی است. وی افزود: 20 سال پیش که مدرک هنری‌ام را گرفته بودم، اجراهایم در صداوسیما شروع شد و در همان سال‌ها بیش از 20 بار در شبکه‌های مختلف اجرا داشتم، اما از سال 1398 به بعد اجراهای تلویزیونی بنده و تعداد زیادی از استادان موسیقی اقوام در صداوسیما متوقف‌شده است. هنوز امیدوارم استاد آهنگر بیک تصریح کرد: در استان خراسان، ما بزرگان زیادی در موسیقی مقامی داریم که به آن‌ها «بخشی» می‌گوییم. متأسفانه تا امروز تعداد زیادی از بخشی‌های خراسان را ازدست‌داده‌ایم ومسئولان باید به حال استادان باقی‌مانده به‌عنوان میراث ماندگار این مرزوبوم فکری کنند. البته من هنوز ناامید نشده‌ام و همچنان قصد دارم برای زنده نگه‌داشتن موسیقی مقامی با مسئولان موسیقی رایزنی کنم. وی گفت: جهان، تشنه شنیدن موسیقی با ریشه فرهنگ‌های محلی است، پس ما نیز باید با جدیت به دنبال ارائه این فرهنگ ناب به تمام مردم جهان باشیم. این موسیقی برگرفته از فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ هاو تمدن اقوام مختلف کشور ماست. وقتی یک «بخشی» خراسان یا یک استاد بزرگ موسیقی نواحی از هر نقطه‌ای از کشورمان به دیگر کشورها سفر می‌کند، تنها با یک ساز و صدای ماندگار خودش، کار یک ارکستر چندنفره را انجام می‌دهد. زنده‌یاد حاج قربان سلیمانی که از «بخشی» های بزرگ خراسان بود، به بنده می‌گفت وقتی یک «بخشی» از خراسان در آن‌طرف دنیا روی صحنه می‌رود جمعیت انبوه حاضر در سالن، تمام حواس شان را روی اجرای موسیقی او متمرکز می‌کنند. البته این اول کار است چون زمانی که ترجمه شعرهایی را که بخشی‌های خراسان از فردوسی، خیام، رودکی   یا شعرهای فولکلور می‌خوانند،می‌شنوند حیرت آن‌ها چندین برابر می‌شود. این نوازنده دوتار خراسان بیان کرد: اگرچه تعداد زیادی از جوانان ما امروز، شعر پاپ و رپ گوش می‌دهند اما در گفت‌وگوهایی که با برخی از این جوان‌ها داشته‌ام به این نتیجه رسیده‌ام که آن‌ها عاشق موسیقی‌های محلی هستند به همین دلیل و با توجه به ظرفیت ‌های فراوانی که در جان و روان جوانان ما وجود دارد، اگر مسئولان حمایت کنند می‌توانیم به پرورش استعدادهای تازه در موسیقی‌ مقامی امیدوار باشیم.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
«حشاشین» چرا ممنوع شد؟ و چرا حالا ممنوع شد؟! (شهروند)پايان يك راهبرد (اعتماد) آقایان زیباکلام، فاضلی، ارمکی! این بود غایت لیبرال‌بودن شما؟! (جوان) گرگ سیاست اسرائیل چگونه مقابل ایران زانو زد؟ (یادداشت روز) (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
چراغ سبز دادستانی به اعلام اسامی ساختمان های ناایمن مشهد سلطان صاحبقران! نمک روی زخم تناسبی شدن انتخابات در تهران «موسیقی مقامی» همچنان در پستوی فراموشی سرقت دالتون های معتاد در پوشش ماموران آب و برق! انتخابات ترکیه، سیاست خارجی و ایران 20 میلیون کارگر و بازنشسته منتظر دیوان دستور کارهای «هیثم بن‌طارق» در تهران آقای ‌گل‌های ایرانی در لیگ‌های ‌خارجی افزایش 20 درصدی یارانه کالابرگی 3 دهک پایین رونمایی از «تورم احساس شده» دست خالی ستاره‌ها از جوایز کن 2023 چالش روانی 800 هزار نفر