کتاب های عجیب و غریب، رهاورد هوش مصنوعی

با ورود هوش مصنوعی به زندگی بشر، کتاب‌های آینده چه شکلی است؟ آیا نویسندگان با ورود این فناوری بیکار می‌شوند؟ هوش مصنوعی را باید فرصت به شمار آوریم یا تهدیدی برای هنر؟ این بخشی ازسوالاتی است که با ورود هوش مصنوعی به دنیای ما ذهن تعداد زیادی از اهالی هنر را به خود مشغول کرده و واکنش‌های مثبت و منفی زیادی را در فضاهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، هنری و... به همراه داشته است. برخی افراد از پیشرفت شدید فناوری و مجازی شدن زندگی، دچار وحشت شده و برخی این پیشرفت‌ها را ابزاری برای رشد و تعالی هنر، قلمداد می‌کنند.  منصور ضابطیان که علاوه بر مجری‌گری، تولید پادکست و کتاب صوتی، به سفر و سفرنامه‌هایش شناخته می‌شود، به تازگی در مراسمی که به همت انتشارات جهاد دانشگاهی خراسان رضوی و پردیس فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی جهاد دانشگاهی برگزار شد، به تشریح آینده کتاب و تحولات نویسندگی با ورود هوش مصنوعی پرداخت. کتاب کاغذی با ورود فناوری باقی می‌ماند؟ این نویسنده و مجری رادیو و تلویزیون در همایش «کتابی برای آینده» گفت: برای من همیشه سؤال بوده که درگذشته‌های دور که فناوری چندانی وجود نداشته کتاب‌های مولانا یا دیگر شاعران بزرگ، چگونه به دست خواجه حافظ شیرازی می‌رسید. بی‌تردید با توجه به امکانات آن زمان سختی‌ها و مرارت‌های زیادی برای دست یافتن به یک کتاب خوب وجود داشته که ما امروز از آن بی‌خبریم. با پیشرفت فناوری ما در سفر هم که باشیم می‌توانیم صدها کتاب الکترونیکی و صوتی را در حافظه تلفن همراهمان داشته باشیم بی‌آن که سنگینی آن را حس کنیم. ضابطیان افزود: درباره شکل کتاب‌های آینده و جنبه سخت‌افزاری آن بی‌گمان تحولاتی را شاهد خواهیم بود. مثلاً ممکن است در سال‌های آینده نوعی کاغذ اختراع شود که با لمس آن بتوانیم رایحه محیطی را که نویسنده درباره آن صحبت می‌کند، حس کنیم یا اتفاقاتی از قبیل کتاب‌های دیداری و غیره، ولی مسلم است کتاب همچنان باقی می‌ماند وهمین طور علاقه به ورق زدن کتاب کاغذی وگرنه با آمدن سینما باید هنر تئاتر از بین می‌رفت. پاسخ‌های هوش مصنوعی درباره آینده کتاب‌ها وی خاطرنشان کرد: این که ورود فناوری به دنیای کتاب تا چه حد ترسناک خواهد بود هم موضوعی قابل‌طرح است. شاید در آینده همه ما تبدیل به دیتاهایی شویم که نیاز به خواندن کتاب نداشته باشیم و اطلاعات همه کتاب‌ها در ذهن ما بارگذاری شود زیرا در آینده، امکان انتقال اطلاعات با میکروچیپ ها وجود دارد. طی چند روز گذشته به این موضوع فکر می‌کردم و از هوش مصنوعی سؤال کردم در آینده چه اتفاقی برای کتاب می‌افتد؟(البته او هم مثل ما خبری از این موضوع نداشت چون هوش مصنوعی بر اساس اطلاعاتی که به آن داده‌اند، وضعیت‌ها را پیش‌بینی می‌کند ولی قادر به پیشگویی نیست). هوش مصنوعی به من پاسخ داد درباره آینده کتاب‌ها چندین احتمال تخیلی وجود دارد: 1)«کتاب‌های مغز واکنشی»: تصور کنید کتاب‌هایی که می‌توانند به‌صورت مستقیم با فعالیت مغز ما ارتباط برقرار کنند و تجربه‌ای کاملاً غوطه‌ور کننده از خواندن به ما ارائه دهند. این کتاب‌ها حس‌ها و احساسات ما را تحلیل می کنند و حتی می‌توانند داستان‌های شخصی سازی شده‌ای بر اساس پاسخ‌های شناختی ما ایجاد کنند. 2)«کتاب‌های هولوگرافیک»: این کتاب‌ها می‌توانند بیان روایت‌هایی باشند که شخصیت‌ها و صحنه‌ها را به‌صورت سه‌بعدی به زندگی ما اضافه می‌کنند، خوانندگان می‌توانند تصاویر پویا را مشاهده کنند و تجربه‌ای بصری و جذاب از داستان داشته باشند. 3) «دنیای داستان‌های واقعیت مجازی»: در این کتاب‌ها با استفاده از فناوری واقعیت مجازی، کتاب‌ها می‌توانند خوانندگان را به دنیاهای داستانی مختلف منتقل کنند. در این کتاب‌ها خوانندگان قادرند باشخصیت‌ها و اشیا تعامل برقرار و خط مرزی میان ادبیات و بازی‌های تعاملی را پاک کنند. 4)«داستان‌های الهامی ذهن»: با الهام گرفتن از مفاهیمی مانند تله پاتی ممکن است کتاب‌های آینده، داستان‌هایی ارائه دهند که به‌طور مستقیم با ذهن خوانندگان ارتباط برقرار کنند که این می‌تواند شامل تجربه داستان از دیدگاه شخصیت‌ها باشد به شکلی که بازتاب عمیقی از همدلی را به همراه داشته باشد. البته مهم است به یاد داشته باشیم که این احتمالات، تخیلی هستند و از تبدیل‌شدن به واقعیت دورند.در  آینده کتاب‌ها بدون شک، نوآوری‌هایی که هم اکنون برای ما قابل‌تصور نیستند، ارائه خواهند داد.5) «داستان‌نویسی همکاری»: در این نوع داستان‌ها نویسندگان داستانی را شروع می‌کنند و شما یا شمایان هستید که داستان را ادامه می‌دهید.  نتیجه رقابت انسان و هوش مصنوعی در هنر نویسندگی این مجری و نویسنده کتاب تصریح کرد: شاید ما سفرنامه نویسان با ورود هوش مصنوعی بیکار شویم چون در آن زمان شما به هوش مصنوعی می‌گویید مرا به فلان نقطه از دنیا ببر و هوش مصنوعی دقیقاً شمارا در شرایط کنونی آن مکان قرار می‌دهد، آن‌هم با انتقال حس و حال و آب‌وهوا و.... اما بی‌تردید انسان، همیشه راهکارهایی برای ادامه مسیر پیدا می‌کند. اگرچه فناوری ابعادی از موضوعات کتاب و کتاب‌خوانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این هراس وجود دارد که تعداد کتاب‌خوان‌ها در آینده کم شودولی ما بارها و بارها دیده‌ایم که تعداد زیادی از مردم با شنیدن برخی پادکست‌ها به دنیای کتاب و کتاب‌خوانی بازگشته‌اند. وی افزود: درباره آینده کتاب باید به این نکته مهم اشاره‌کنیم که شاید هوش مصنوعی بتواند بسیاری از اطلاعات را جمع‌آوری و ارائه کند اما بی‌تردید ما انسان‌ها لحظه‌هایی را تجربه می‌کنیم که هوش مصنوعی نمی‌تواند آن حس را تجربه و منتقل کند. بی‌گمان در آینده راه‌حل‌هایی برای رقابت با کتاب‌هایی که با استفاده از هوش مصنوعی نوشته می‌شود، وجود دارد.  ضابطیان در بخش دوم این برنامه به ارائه توضیحاتی درباره کتاب «نوشابه زرد»که در اصل سفرنامه او به کشور کاناداست، پرداخت و جشن امضای این کتاب در محل جهاد دانشگاهی خراسان رضوی برگزار شد.