دروس آزاد حوزه در حال از بين رفتن است

بيست و پنجمين اجلاسيه نشست دوره‌اي اساتيد سطوح عاليه و خارج حوزه علميه قم، در شرايطي شامگاه چهارشنبه، دوازدهم مهر ماه، با موضوع «بررسي مشكلات دروس آزاد» در مسجد حضرت امام حسن عسكري عليه‌السلام برگزار شد كه بسياري از اساتيد نقدهاي جدي نسبت به برخورد مديريت اين نهاد با دروس آزاد و نحوه فعاليت اساتيد سطوح عالي و خارج داشتند. به گزارش شفقنا، آيت‌الله علوي بروجردي در اين نشست، اظهار داشت: قوام حوزه، حوزويت حوزه به دروس آزاد است. در دروس آزاد كه در تاريخ حوزه بوده، استادي كه كتاب را مي‌فهميده است، كتاب را تدريس مي‌كرده است؛ طلبه اگر چنين درسي استفاده مي‌كرد، به درس مي‌آمد و اگر استفاده نمي‌كرد، نمي‌آمد و به سراغ كسي ديگر مي‌رفت. اين امر باعث ايجاد كمالي در استاد مي‌شد، كمالي براساس رشد طبيعي است و براساس ملّايي افراد، حوزه رشد مي‌كند. بزرگاني كه تربيت شده‌اند و صاحبان مكتب، مانند وحيد بهبهاني و شيخ اعظم اين‌گونه تربيت شده‌اند و هيچ جهت اضافه‌اي غير از اين جهت نبوده است. وي بيان كرد: پس از كرونا اراده‌اي است كه اين دروس آزاد را محدود مي‌كند. سال گذشته دروس آزاد، وضع بدي داشت. امسال، بدتر شده است. اسناد دادن به كرونا، اسناد دادن به اينكه طلبه‌ها به خاطر شرايط مالي از حوزه رفتند، تمام دليل نيست. برنامه‌ريزي صورت مي‌گيرد؛ طلبه از شهرستان وارد حوزه مي‌شود، به چه مناسبت شما از او مي‌خواهيد كه موسسه‌اي بايد او را پذيرش كند تا به او خوابگاه بدهند. موسسه هم بلافاصله برنامه دارد و مي‌گويد من زماني پذيرش مي‌دهم كه شما در درس‌هاي ما شركت كني؛ والا حق نداري از خوابگاه ما استفاده كني. به آقايان تذكر داده شد و قرار شد كه اين كار را نكنند؛ اما خلاف اين مطلب معلوم شد. وي اضافه كرد: مساله امروز، موسساتي است كه اين ايام، پيدا مي‌شود. به چه مناسبت زمام حوزه به دست اين موسسات بايد بيفتد؟ بيش از 50 موسسه داريم كه همه، دروس خاص دارند و طلبه بايد در درس استاد موسسات خصوصي شركت كند. هميشه اين‌گونه نيست كه افراد ذي‌صلاحيت در اين موسسات جمع شوند در اين صورت است كه حوزه از رشد طبيعي خودش باز مي‌ماند. خواسته ما اين است كه اين طرح ممنوع شود ما از مديريت حوزه درخواست مي‌كنيم كه ممنوع كنيد كه با اين شرط كه طلبه در درس موسسات شركت كند به آنها خوابگاه داده شود. ضرورتي نداشت خانه‌سازي كه در پرديسان كرديد، مدرس هم در آنجا بگذاريد تا حوزه خالي بشود و اطراف حرم از درس، خالي بشود و از مشتري درسي خالي بشود. استاد عندليب همداني، آيت‌الله سيد مفيدالدين حسيني آملي و استاد سيد محمد حميد شريفي از ديگر چهره‌هايي بودند كه در اين نشست نسبت به روند جاري در حوزه انتقاداتي را مطرح كردند. در پايان اين نشست بيانيه‌‌اي هم به امضاي اساتيد معزز سطوح عالي و خارج حوزه علميه رسيد كه در آن آمده: «بسمه تعالي، محضر مقدس مراجع عظام تقليد، رهبر انقلاب اسلامي و اعضاي محترم شوراي عالي حوزه‌هاي علميه، سلام عليكم، ضمن تقدير و تشكر از اقدامات اخير مدير محترم حوزه‌هاي علميه به استحضار مي‌رساند حوزه آزاد به علت مشكلاتي از جمله برنامه‌ريزي غلط و غيرمتناسب، با ماهيت حوزه آزاد رو به اضمحلال است. از جمله مواردي كه در وضعيت فعلي حوزه آزاد تاثيرگذار بوده، مي‌توان موارد ذيل را برشمرد: 
 1- رشد بي‌رويه و غيرمنطقي موسسات حوزوي
2- برگزاري دروس در محيط‌هاي خوابگاهي (كانون‌ها) و شهرك‌هاي اطراف قم
تعدد طرح‌هاي تحصيلي و غيركارشناسي كه موجبات تحير طلاب را فراهم نموده است.


بديهي است كه مرتبط نمودن وضعيت فعلي حوزه آزاد به ويروس كرونا به عنوان تنها علت و غفلت از موارد فوق، تحليلي ناقص و غيرقابل قبول است. لذا خواهشمند است با ورود خود در محورهاي ذيل موجبات حيات مجدد دروس آزاد را كه ركن اصلي علمي حوزه‌ها را متكفل است، فراهم نمايند.
1- ممنوعيت برگزاري دروس سطوح عالي و خارج در موسسات؛ منهاي موسساتي كه تحت نظر مراجع عظام تقليد اداره مي‌شوند.
2- ممنوعيت برگزاري دروس در محيط‌هاي خوابگاهي كه باعث دور شدن طلاب از شركت در دروس آزاد مي‌شود.
3- حذف طرح‌هايي كه از نظر بسياري از اساتيد سطوح عالي و خارج، غيركارشناسي بوده و تناسبي با هدف رشد علمي طلاب نداشته و خلاف منويات مراجع عظام تقليد است.
4- پرهيز از تعريف دستوري برخي از كتب در نظام درسي حوزه‌هاي علميه و ايجاد مشوق و امتيازات خاص براي اين دسته از دروس.