بیشترین امنیت سرمایه گذاری 5 سال اخیر در تابستان

محمد حقگو- امنیت سرمایه گذاری شاخصی ترکیبی است که مرکز پژوهش های مجلس با توجه به ادراک فعالان اقتصادی از یک سو و داده های آماری از سوی دیگر آن را به صورت فصلی منتشر می کند. تازه ترین نتایج پایش این مرکز نشان می دهد امنیت سرمایه گذاری در ایران پس از بدتر شدن در بهار تا پاییز سال گذشته، از زمستان قبل رو به بهبود نهاده و در نهایت در تابستان امسال بهترین وضعیت خود از آغاز محاسبه این شاخص یعنی بیش از 5 سال قبل را به ثبت رسانده است. تحلیل مرکز مزبور حاکی از آن است که در کنار بهبود برخی متغیرهای اقتصادی، به‌طور کلی عامل اصلی روند بهبود شاخص امنیت سرمایه‌گذاری مناسب تر ارزیابی شدن مولفه های پیمایشی بوده است که ادراک فعالان اقتصادی را سنجیده اند.   تلفیق دیدگاه فعالان اقتصادی و داده های آماری در محاسبه شاخص امنیت سرمایه گذاری   به گزارش خراسان، مرکز پژوهش های مجلس، بیست و سومین سنجش پی در پی و فصلی شاخص «امنیت سرمایه گذاری در ایران» را منتشر کرد.  در راستای محاسبه این شاخص، ابتدا 24 مولفه پیمایشی (به شکل سنجش ادراک فعالان اقتصادی از وضعیت امنیت سرمایه گذاری با ابزار پرسشنامه) با وزن 80 درصد و 17 داده آماری با وزن 20 درصد، در قالب 7 نماگر جمع بندی شده و در نهایت با تلفیق این نماگرها، عددی به نام شاخص امنیت سرمایه گذاری به دست می آید. عدد کلی این شاخص و همچنین نماگرها، رقمی بین صفر و 10 دارد. به این صورت که صفر بهترین نتیجه و 10 بدترین نتیجه را نشان می دهد.    بیشترین امنیت سرمایه گذاری در تابستان از ابتدای محاسبه  گزارش مذکور نشان می دهد شاخص امنیت سرمایه گذاری در تابستان امسال 5.66 سنجیده شده، در حالی که مقدار عددی این شاخص در بهار 5.73، زمستان 1401 6.10 و در هر دو فصل قبل تر یعنی پاییز و تابستان 1401، 5.92 بوده که نشان می‌دهد کمیت عددی امنیت سرمایه گذاری در تابستان نسبت به فصول قبل از آن، به مقدار چشمگیری مناسب تر ارزیابی شده است. در این میان عامل اصلی روند بهبودی این شاخص، به میزان زیادی مناسب تر ارزیابی شدن مولفه های پیمایشی از سوی فعالان اقتصادی مشارکت کننده بوده است. در کنار این موضوع و با توجه به این که در بهار و تابستان امسال با نوسان شدید نرخ ارز روبه‌رو نبوده ایم و شاخص تورم مصرف کننده نیز چندان دچار افزایش نبوده است، مولفه های آماری نیز وضعیت مناسب تری نسبت به بهار را از خود نشان داده اند. به نحوی که نهایتاً شاخص امنیت سرمایه گذاری در تابستان، بهترین وضعیت را از ابتدای شروع سنجش این شاخص یعنی زمستان 96 از خود بروز داده است.   بهبود دسته جمعی نماگرها در تابستان در جدول، ترتیب نماگرهای هفت گانه از نامناسب ترین به مناسب ترین آمده است. مقایسه این ارقام با پیشینه 4 فصل گذشته خود نشان می دهد در تابستان امسال، همانند چند پایش گذشته، هم چنان نماگر عملکرد دولت، نامناسب ترین نماگر بوده است. مناسب ترین نماگر نیز به مانند چند پایش اخیر، هم چنان «مصونیت جان و مال شهروندان از تعرض»  به ثبت رسیده است. از سوی دیگر دقت در ارزیابی های انجام شده نشان می دهد که در تابستان، وضعیت همه نماگرها نسبت به بهار مناسب‌تر شده اند.    فعالان اقتصادی چه می گویند؟  همان‌طور که اشاره شد، یک وجه مهم از محاسبه نماگرهای شاخص امنیت سرمایه‌گذاری، 24 مولفه پیمایشی هستند که با ادراک سنجی فعالان افتصادی سنجیده می شوند. این مولفه های در مجموع وزن 80 درصد در محاسبه نماگرها نیز دارد. با این اوصاف، بررسی ها نشان می دهد که در تابستان امسال، جایگاه مناسب‌ترین مولفه ها و نامناسب ترین مولفه ها نسبت به بهار، تغییری نکرده است. بر این اساس، میزان حمایت مسئولان استانی از داوطلبان سرمایه گذاری، عمل مسئولان ملی به وعده های داده شده و ثبات یا قابل پیش بینی بودن تصمیمات مسئولان استانی یا محلی کماکان نامناسب ترین مولفه ها بوده اند. از سوی دیگر ثبات قوانین و مقررات، میزان سرقت مالی و نیز میزان وفای به عهد در اجرای قرارداد کتبی یا شفاهی در بازار نیز سه مولفه ای بوده که مناسب ترین وضعیت را در نظرسنجی از فعالان اقتصادی داشته اند.   هشدار به حمایت مسئولان استانی از داوطلبان سرمایه گذاری نکته قابل توجهی که مرکز پژوهش ها در گزارش خود به آن اشاره کرده، این است که برای دومین بار در چند پایش گذشته، مولفه «میزان حمایت مسئولان استانی از داوطلبان سرمایه گذاری» در جایگاه نخست مولفه نامناسب قرار گرفته است. این مولفه در پایش قبلی یعنی بهار امسال برای نخستین بار در جایگاه اولین مولفه نامناسب قرار گرفته بود. بنابراین با اطمینان می توان گفت که در سه فصل گذشته، وضعیت این مولفه به سمت نامناسب تر شدن پیش رفته است. مرکز پژوهش ها با توجه به این موضوع، خواستار توجه به این متغیر کلیدی در استان ها و بررسی دقیق این مسئله شده است.    امنیت سرمایه گذاری در کدام استان ها بیشتر/کمتر است؟  در تابستان امسال، مناسب ترین استان ها برای سرمایه گذاری به مانند بهار، به ترتیب استان های هرمزگان، گلستان و خراسان شمالی بوده اند. از سوی دیگر اگر چه در بهار به ترتیب استان های چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان نامناسب ترین استان ها برای سرمایه گذاری به شمار می آمدند، اما این فهرست در تابستان به کهگیلویه و بویراحمد، تهران  چارمحال و بختیاری تغییر پیدا کرده است. در خور ذکر است استان خراسان رضوی در تابستان با کسب نمره 5.6، جایگاهی تقریباً متوسط در رده بندی استان ها از منظر امنیت سرمایه گذاری داشته است.