رنج تولیدکنندگان برنج ایرانی از بی‌مهری دولت
گروه کشاورزی:برنج در طول سال‌ها و دهه‌های گذشته به قوت روزانه بیشتر خانوارهای ایرانی تبدیل شده اما در چند سال اخیر چند جهش قیمتی داشته و به طوری که نرخ برنج کیفی ایرانی برخی اقلام همچون طارم و هاشمی از ۳۰ تا ۳۴ هزار تومان در هر کیلو به مرز ۱۰۰ هزار تومان نیز نزدیک شد.
این روزها حتی برخی از ارقام چون صدری بیش از ۱۰۰ هزار تومان در هر کیلو هم به فروش می رسد ضمن آنکه قیمت های برنج نیم‌دانه هم رشد عجیب و غیرمعمولی یافته و هر کیلو نیم‌دانه اعلی گاه تا ۸۰ هزار تومان هم در بازار عرضه شده است.
براساس آمارهایی ارائه شده، سرانه مصرف برنج کشور ۳۶ کیلوگرم است که البته این میزان در طول یک دهه گذشته از متوسط ۴۳.۵۸ کیلوگرم در سال ۱۳۹۰ به رقمی حدود ۳۶ کیلوگرم در سال ۱۳۹۸ رسیده است که این میزان در پی افزایش نرخی بود که سال ۹۸ از برنج خارجی شروع شد و دامنه آن به برنج ایرانی نیز رسید. به اعتقاد کارشناسان این وضعیت باعث کاهش مصرف برنج در بخشی از خانوارهای ایرانی و نیز تغییر جهت مصرف از برنج ایرانی به سمت خارجی شده است.
پرسشی که فعالان و دست اندرکاران این حوزه دلایل متعددی برای آن برمی‌شمرند از آن جمله؛ نبود آمار درست و دقیقی از تولید برنج داخلی، اثر قابل توجه خشکسالی‌های سال‌های اخیر بر تولید، کاهش واردات به دلیل تبدیل ارز ترجیحی به ارز نیمایی، عدم عرضه برنج تولیدی توسط عده‌ای از کارخانجات، انبارداران و بیش از آن دلالان و ... است. رئیس موسسه پژوهش‌های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی وزارت جهاد کشاورزی نیز در این رابطه می‌گوید: مهمترین علت شرایط امروز در حوزه برنج، خشکسالی است که روی ارقام کیفی اثر بیشتری داشت و موجب شد محصول کیفی برای عرضه به بازار به حد معمول نباشد و به طور طبیعی با کمبود در عرضه مواجه شدیم. «علی کیانی‌راد» در گفت‌وگو با ایرنا می‌افزاید: این امر اثر خود را روی بر سایر ارقام از جمله برنج های پرمحصول و نیز خارجی هم گذاشت چنانکه وقتی برنج طارم به عنوان مثال هر کیلو از ۳۵ هزار تومان به ۶۵ هزار تومان می‌رسد قیمت برنج های پرمحصول نیز افزایش می‌یابد. وی عنوان می‌کند: از سویی قیمت جهانی برنج هم با اقدام چند ماه پیش چین که ۵۰ درصد غلات دنیا را جمع و ذخیره کرد، افزایش یافته است که این امر تاثیر خود را بر بازار داخلی دارد. قیمت جهانی برنج با اقدام چندین ماه پیش چین که ۵۰ درصد غلات دنیا را جمع و ذخیره کرد، افزایش یافته است. وی توضیح می‌دهد: حتی اگر این افزایش نرخ جهانی ۵ یا ۱۰ درصد هم باشد در کشور ما که شرایط خاص تحریم را سپری می‌کند و با توجه به نرخ ارز، در عمل هزینه‌های واردات و انتقال کالا برای ما بالاتر می‌رود و اثر این افزایش بیش از ۵ و ۱۰ درصد است چنانکه برنج پاکستانی از ۱۵ و ۱۶ هزار تومان به ۲۲ و ۲۵ هزار تومان می‌رسد و این روی برنج داخلی هم تاثیر می‌گذارد؛ ضمن آنکه کمبود برنج داخلی نیز اثر خود را دارد و در عمل این دو بر هم اثر متقابل دارند. وی با بیان اینکه برنج‌های تولید داخل دو دسته است، می‌گوید: برنج کیفی شامل ارقام محلی طارم هاشمی و صدری است که عملکرد پایین‌تری دارند اما برنج‌های محصولاتی همچون «ندا، فجر، خزر و نعمت»، کیفیت‌شان پایین‌تر اما پرمحصول هستند. عضو هیات مدیره تعاونی شالیکوبی‌داران کشور نیز در این زمینه می‌گوید: در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد افت تولید داشتیم و از مردادماه که محصول جدید رسید بارها به مسئولان اعلام کردیم فضای حاکم بر بازار خوب نیست و در برخی مناطق مازندران جلوی کشت محصول را گرفته بودند و با این عنوان که آب نداریم و خشکسالی است اجازه کشت برنج به کشاورز ندادند. «سیدتقی جعفریان» در گفت‌وگو با پژوهشگر ایرنا می‌گوید: در بخشی از اراضی، کشت نشد و از سویی تشدید گرما و خشکسالی در زمان برداشت در مناطق کشت‌شده و کم‌آبی‌ها موجب کاهش تولید شد و در این میان بارها خواستیم ممنوعیت واردات را برداشته و اجازه دهند محصول وارد شود که با این شرایط در عمل برنج وارداتی به صورت روان در کنار تولید داخل وارد بازار می‌شود و وضعیت محصول را متعادل می‌کرد.
دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین کنندگان برنج ضمن تاکید بر اینکه دولت باید با بخش خصوصی برای حمایت از برنج ایرانی همراه شود درباره افزایش تقاضای برنج با فرارسیدن عید نوروز و ماه مبارک رمضان عنوان کرد که متوقف ماندن واردات برنج بازار داخل را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بنابراین هدف‌گذاری درستی باید در این راستا صورت گیرد.
به گزارش تجارت، مسیح کشاورز اظهار کرد: همراهی استانداری و سازمان جهاد کشاورزی استان‌های مازندران و گیلان تحت حمایت وزارت جهادکشاورزی شرایطی را فراهم کردند تا اعضای انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران با خرید محصول برنج انباشت شده کشاورزان مانع خسارت دیدن ایشان شوند.وی ادامه داد: این طرح از یک سو مانع انباشت محصول برنج سال گذشته شالیکاران شد و از سویی دیگر موجب شد تا قیمت برنج در بازار بر خلاف مسیر تورم نزولی شود.
کشاورز با اشاره به نامه‌ای که انجمن برای وزیر جهادکشاورزی ارسال کرده است، توضیح داد: در این نامه از وزیر جهاد کشاورزی درخواست شده، دستگاه‌های دخیل در امر تولید و مدیریت بازار برنج، همچون سال گذشته پای کار آمده و شرایطی را فراهم کنند که امسال نیز طرح خرید برنج ایرانی توسط بخش خصوصی تحقق یابد. وی با یادآوری مصوبه وزارت جهادکشاورزی مبنی بر تعیین سهم واردات برای شرکت‌ها بر اساس میزان خرید برنج داخلی، تصریح کرد: لازمه تحقق این مصوبه و اجرایی شدن آن ارائه گزارش عملکرد شرکت‌ها برای خرید برنج توسط استانداری و سازمان جهادکشاورزی مازندران و گیلان است.
دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران افزود: از آنجایی که تاکنون این گزارش ارائه نشده است در نامه‌ای از وزیر جهادکشاورزی درخواست کرده‌ایم به این موضوع ورود و سازمان‌های مذکور را برای ارائه این گزارش مجاب کنند.
وی با اشاره به اینکه برای خرید برنج انباشت شده نزد کشاورزان اعضای انجمن بیش از دو هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده‌اند، گفت: تداوم این طرح بسته به همراهی دولت و اجرایی شدن مشوق‌هایی است که پیش از این وعده داده شده است.
کشاورز در ادامه از مشکل دیگری که ممکن است به بازار برنج آسیب برساند یعنی توقف واردات برنج با دستور معاون اول رئیس جمهور خبرداد و اظهار کرد: در شرایطی که بازار برنج به ثبات رسیده است، ممنوع شدن واردات موجب افزایش قیمت برنج وارداتی شده و تداوم این مسیر به افزایش قیمت برنج داخلی منتهی می‌شود. وی ادامه داد: در شرایطی که با افزایش تقاضای برنج با فرارسیدن عید نوروز و ماه مبارک رمضان روبرو هستیم، متوقف ماندن واردات برنج ثبات بازار را تهدید کرده و پس از آن باید شاهد افزایش قیمت‌ها باشیم. دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران همچنین به موضوع عدم تامین ارز از سوی بانک مرکزی اشاره کرد و گفت: در حالی که واردکنندگان، برنج مورد نیاز کشور را تامین و در بازار عرضه کرده‌اند، اما متاسفانه از شهریور تاکنون ارز واردکنندگان پرداخت نشده و این روند به تداوم واردات برنج و امنیت غذایی کشور آسیب می‌زند.
