اذعان «جوزپ بورل» به از میان رفتن سلطه آمریکا در عرصه جهانی

«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اظهاراتی بی سابقه در سخنرانی خود در دانشگاه آکسفورد اذعان کرد: "آمریکا جایگاه خود به عنوان نیروی مسلط یا هژمون را از دست داده است و اروپا از این پس نباید امنیت خود را به آمریکا وابسته کند."جوزپ بورل گفت: "از نظر من نظام بین الملل که پس از جنگ سرد به آن عادت کرده بودیم، دیگر وجود ندارد. آمریکا جایگاه خود را به عنوان هژمون از دست داده است و نظم چندجانبه‌ای که پس از سال ۱۹۴۵ برقرار شده بود، رو به ضعیف شدن است."بورل با اشاره به موفقیت احتمالی روسیه در جنگ با اوکراین از خطرات آن برای اروپا گفت: "ما تاکنون به چتر امنیتی آمریکا متکی بوده ایم. اما این چتر شاید همیشه باز نماند و من معتقدم که نمی‌توانیم امنیت خود را به انتخابات آمریکا که هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود گره بزنیم؛ بنابراین باید سیاست دفاعی و امنیتی خود را بیشتر توسعه دهیم."اذعان این مقام ارشد اتحادیه اروپا بار دیگر به مسئله ای که مدت‌هاست از سوی صاحب نظران روابط بین الملل مطرح شده یعنی افول تدریجی آمریکا و نزول نقش آن در عرصه جهانی در ابعاد مختلف صحه می گذارد. در عین حال تاکید بورل بر لزوم استقلال دفاعی اروپا از آمریکا نشانه دیگری از باور مقامات ارشد اروپایی به تنزل جایگاه ایالات متحده در عرصه جهانی و نیز بی اعتمادی فزاینده به آن است. تنزل موقعیت جهانی آمریکا و افول سیاست خارجی واشنگتن هرچند عملا ازدهه 1970 میلادی و شکست آشکار آمریکا در جنگ ویتنام آغاز شد، اما از دوره زمامداری «جورج دبلیو بوش» و اقدامات یک جانبه گرایانه و خود سرانه وی مانند حمله به افغانستان وعراق به رغم مخالفت سازمان ملل روندی فزاینده پیدا کرد. در عین حال روی کارآمدن «دونالد ترامپ» به عنوان رئیس جمهوری جدید آمریکا در 20 ژانویه 2017 موجب حیاتی دوباره برای سیاست یک جانبه گرایی و تشدید اختلافات واشنگتن با قدرت های جهانی شد. دوره زمامداری ترامپ را می توان دوره تسریع افول ایالات متحده به ویژه در عرصه سیاست خارجی با تضعیف پیوندهای فراآتلانتیکی و نیز وقوع جنگ‌های تجاری با چین و اروپا دانست. در دوره ریاست جمهوری «جو بایدن» نیز به رغم تلاش وی برای احیای روابط فراآتلانتیکی و همراه ساختن اروپا با آمریکا در عرصه سیاست ها و اقدامات مشترک، اما به دلیل تشدید تنش ها با روسیه و چین عملا واشنگتن در عرصه جهانی با تنگناها و موانع زیادی برای نفوذ و اثرگذاری مواجه شده است. این امری است که اندیشمندان مختلف آمریکایی برآن صحه نهاده اند.در واقع بر خلاف ادعای جورج بوش پدر رئیس جمهور وقت آمریکا در اوایل دهه 1990 میلادی که مدعی شده بود که امروز تنها قدرت مسلط دنیا آمریکاست، اما در عمل آمریکا در نظم جهانی جدید روند رو به افول و انزوا داشته است. این امر با توجه به رویکرد و اقدامات دو قدرت بین المللی رقیب ایالات متحده یعنی روسیه و چین در راستای تحقق نظام چند قطبی و نیز ضعف روز افزون اقتصادی و نظامی آمریکا و در عین حال گسترش اختلافات داخلی و دو قطبی شدن جامعه آمریکا در حال تحقق است.