گروه سیاسی: شانزدهمین نشست سران بریکس با موضوع «تقویت چندجانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت عادله جهانی» با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان و سران 9 عضو دیگر این گروه بین‌المللی، دیروز چهارشنبه (2 آبان) در شهر کازان روسیه آغاز به کار کرد. بریکس که متشکل از کشورهای روسیه، چین، برزیل، هند، آفریقای جنوبی، ایران، اتیوپی، امارات، عربستان و مصر است، با در اختیار داشتن بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان و کنترل یک چهارم اقتصاد بین‌المللی حرکت بر مدار مستقل از تحریم‌ها و سلطه اقتصادی غرب را در دستور کار قرار داده است.
به گزارش «تجارت»، نشست کازان نخستین جلسه‌ای سران بریکس است که ایران به عنوان عضو رسمی و تمام عیار در این اجلاس شرکت می‌کند. از همین جهت پزشکیان و هیات همراه با توپ پر و برنامه‌ریزی دقیق عازم روسیه شده‌اند تا علاوه بربرنامه کاری اصلی نشست، در حاشیه پیرامون مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی با کشورهای نوظهور در عرصه سیاست و اقتصاد بین‌الملل رایزنی داشته باشند. هر چند تمرکز اصلی نشست بر وضعیت همکاری‌های مالی بین کشورهای عضو گروه و تبادل نظر پیرامون گسترش اعضا است اما آن‌چنان که سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان عنوان کرده، ، موضوع غزه و لبنان بخشی از رایزنی‌های اجلاس سران و بخش‌هایی از سند پایانی خواهد بود. شایان ذکر است بر اساس برنامه اعلام شده، نشست بریکس پلاس با حضور سران کشورهای عضو گروه بریکس و کشورهای علاقه‌مند به همکاری با این گروه امروز پنجشنبه سوم آبان ۱۴۰۳ برگزار خواهد شد.

پیشنهادات پنج‌گانه ایران به اعضای بریکس با محوریت گسترش ‌همکاری‌ها برای دلارزدایی
رئیس جمهور کشورمان در نشست اصلی سران بریکس در قازان روسیه با تشریح ظرفیت‌های متقابل بریکس و جمهوری اسلامی ایران برای همکاری ۵ پیشنهاد مهم را در راستای تحقق اهداف تشکیل این نهاد بین‌المللی مطرح کرد. پزشکیان با تاکید بر این‌که جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با تحولات فلسطین و لبنان خواستار آتش‌بس فوری و دائمی، عقب‌نشینی کامل نظامیان رژیم اشغالگر از مناطق تحت اشغال و امدادرسانی فوری به مردم غزه و آوارگان لبنان است، پیشنهادهای ایران را در 5 سطح مطرح کرد که عبارتند از:
اول- در عین عدم غفلت از دو رکن سیاسی-امنیتی و فرهنگی-مردمی، در سال آینده اولویت برنامه‌هایمان را به مسائل اقتصادی-مالی بدهیم و از همه نهادهای دولتی و خصوصی کشورهای متبوع‌مان بخواهیم که بر شتاب حرکت خود در ایجاد همکاری‌های به هم پیوسته اقتصادی و تجاری و استفاده از ظرفیت‌های داخل بریکس بیافزایند. دوم- از چالش‌های بسیار مهم که کشورهای یک جانبه‌گرا علیه کشورهای مستقل و آزادی‌خواه تحمیل کرده‌اند، تحریم‌های اقتصادی است. ‌سال‌ها پیش کشورهای تحت تحریم به تعداد انگشت‌های یک دست هم نمی‌رسید، ولی اکنون میلیون‌ها انسان در ده‌ها کشور در یک فرایندی غیر قانونی و ضدحقوق بشری مورد هدف‌های تحریمی در ابعاد مختلف قرار گرفته‌اند. مقابله با تحریم‌های غیرقانونی نیازمند اقدام گروهی و اجرای سازوکارهای مشترک است. خوشبختانه بریکس مخالفت خود را با تحریم‌ بارها اعلام داشته و شمه‌ای از آن در اعلامیه قازان و اسناد دیگر به وضوح بازتاب داشته است، ولی برای اینکه در آینده هیچ کشوری جرأت و توان تحریم دیگران را نداشته باشد، ضروری است گام‌های عملی و حساب شده برداریم.

تاکید تهران بر ضرورت ضمانت اجرایی پیدا کردن تصمیمات بریکس
یکی از نکات قابل توجه در سخنرانی مسعود پزشکیان تاکید او بر ضرورت ضمانت اجرایی داشتن تصمیمات رد بریکس است. پزشکیان در اجلاس سران بریکس اظهار کرد: ایران تلاش می‌کند تا بریکس به دور از سیاست زدگی، وظیفه اصلاح نظام حکمرانی اقتصادی جهان را با موفقیت به پیش ببرد. نهادسازی‌های بریکس با حضور اعضای جدید باید مسئولیت بیشتری برای تامین مالی کشورهای عضو بر عهده بگیرد. هر یک از کشورهای عضو بریکس باید پیشرفت عضو دیگری را پیشرفت خود بداند. وی افزود: بریکس نباید باشگاه گفت وگو باشد. تصمیمات بریکس باید ضمانت اجرایی داشته باشد. رشد سطح همکاری‌های اقتصادی میان اعضای بریکس می‌تواند شاخص موفقیت بریکس مورد ارزیابی قرار گیرد. این موضع‌گیری ایران در مقطع کنونی بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که در اکثر اجلاس‌های غیرغربی در طول دهه‌های اخیر، بعد از سپری شدن زمانی اندک گروهها و نهادها تبدیل به محافلی صرفا برای گردهم آمدن تبدیل می‌شوند و جنبه اجرایی خود را از دست می‌دهند. این پیشنهاد ایران در نوع خود بسیار مهم است و می‌تواند استراتژی کلان بریکس و تصمیمات آن را متحول کند.

بریکس و چشم‌انداز روشن برای مقابله با یکجانبه‌گرایی غرب
مجموع تولید ناخالص داخلی ۱۰ کشور عضو بریکس در حال حاضر حدود یک سوم کل جهان را تشکیل می‌دهد که جمعیت آنها تقریباً نیمی از کل جهان و تجارت آنها یک پنجم کل جهان را تشکیل می دهد. اهمیت این سازمان از این بعد است که علاوه بر ۱۰ عضو اصلی، حدود ۱۷ کشور درخواست رسمی خود را برای عضویت در بریکس ثبت کرده‌اند. در نشست اخیر نیز هیات هایی از حدود ۳۶ کشور - ۲۲ نفر از آنها به نمایندگی از سران کشورها - و شش سازمان بین المللی در این رویداد سه روزه حضور دارند. در این میان، بیش از سایر کشورها، کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان و مالزی به طور رسمی درخواست عوضیت در بریکس را داده‌اند و تعدادی از کشورهای دیگر نیز برای عضویت در این اتحادیه ابراز تمایل کرده‌اند. آنچنان که ولادیمیر پوتین در نشست دیروز نیز تاکید کرد: «پوتین با تاکید بر اینکه کشورهای بریکس پتانسیل اقتصادی، علمی، جمعیتی و سیاسی بسیار زیادی دارند، گفت: نادیده گرفتن منافع بی سابقه کشورهای جنوب و شرق جهانی برای پیوستن به این انجمن برای بریکس اشتباه است. رئیس‌جمهور روسیه با تصریح این نکته که جهان چندقطبی اساساً تغییر کرده است، گفت: کشورهای بریکس تأثیر مثبتی بر اوضاع در حوزه ثبات و امنیت جهانی و سهم به‌سزایی در حل مشکلات حاد منطقه‌ای دارند. این ماهیت استراتژی بریکس در عرصه بین‌المللی است که خواسته‌های بخش اصلی جامعه بین‌المللی به اصطلاح «اکثریت جهانی» را برآورده می‌کند و دقیقاً این دوره است که به ویژه در جهان مورد تقاضا است. شرایط فعلی، زمانی است که تغییرات واقعاً مهمی در جهان در حال رخ دادن است.»