کمین های مخوف!

مازیار حکاک-صبح یک روز پاییزی که برای رفتن به محل کارم از خانه بیرون زدم، در کوچه‌ نزدیک خانه به یک‌باره توسط فردی به دیوار کوبیده شدم و وقتی از گیجیِ کابوس عجیبی که برایم رخ داده بود درآمدم، قداره‌ای کنار گردنم حس کردم که تا آن لحظه فقط در فیلم‌های تاریخی دیده بودم. مقاومتی نشان ندادم و هر چه داشتم دادم اما آن چه از من رفت فقط مالم نبود، امنیت روانی و آرامشم بود. از آن روز به بعد از صدای موتور می‌ترسم و اگر صدایش را هم در خیابان بشنوم، خودم را جمع و جور می‌کنم. از آن جا که در میان میلیون‌ها شهروندی که با آرامش و درستکاری روزشان را شب می کنند، تعدادی هم شرارت را برای گذران زندگی انتخاب کرده اند، گاهی کوچه و خیابان‌ها ناامن می شود و در کوچه های خلوت، مقابل دستگاه خودپرداز و در فروشگاه های بزرگ، حس می کنید از شر زورگیرها در امان نیستید. گرچه از میان میلیون‌ها نفری که صبح از خانه بیرون می‌زنند و شب بر می‌گردند، ممکن است تعداد اندکی به دام این کمین های مخوف بیفتند، اما مهم است که به جای ترسیدن، راه و رسم پیشگیری و مقابله با زورگیران را یاد بگیریم و چند قدم مهم به سمت امنیت و آرامش برداریم. پرونده امروز «زندگی‌سلام» درباره زورگیری است؛ مرور بر باید و نبایدهایی که کمک می کند یک طعمه حاضر و آماده برای زورگیران به حساب نیایید یا اگر خدا ی نکرده چنین شرایطی برایتان پیش آمد، چه‌کار کنید تا کمترین آسیب را ببینید، از بخش‌های مهم پرونده امروز است. با ما همراه باشیــد.
 
 
چه پیشگیری‌هایی کمک می‌کند طعمه زورگیرها نشـویم؟


بنابر تحقیقات، انواع زورگیری‌ها در قالبِ زورگیری در کوچه و خیابان، زورگیری در قالب مسافرکِش، زورگیری یا دزدی با استفاده از مواد غذایی بی‌هوش کننده، دزدی طلای کودکان یا افراد مسن یا سرقت در لباس ماموران انجام می‌شود. در بسیاری از موارد، نقشه زورگیری‌ توسط دو نفر طراحی و اجرا می‌شود، اما افراد گروه زورگیری را چهارنفر شاملِ زاغ‌زن، خِفت‌گیر، قاپ‌زن و در رو تشکیل می‌دهند. زورگیران عموما 16 تا 27 ساله هستند. 85 درصد آن‌ها به انواع مخدرها به‌ویژه روان‌گردان ها اعتیاد دارند؛ همچنین 84 درصد آن‌ها را مردان و 6 درصد را هم زنان بیشتر به‌عنوان دستیار تشکیل می‌دهند. البته در مواردی گفته شده که زنان به تازگی آمار بیشتری از زورگیری را به خود اختصاص داده‌اند و بنا بر آمار، 89 درصد زورگیری‌ها در تهران، فارس، خراسان رضوی، اصفهان، کرمان و قم رخ می‌دهد.(پایگاه خبری الف)
با این مقدمه و توصیف، مهم است که با اقدامات پیشگیرانه، از خود و خانواده مان در برابر زورگیران مراقبت کنیم. درست است که با اقداماتی نظیر  کار فرهنگی، اشتغال‌زایی، فقرزدایی و مسائلی از این قبیل می‌توان از آمار زورگیری کم کرد اما برخی از این‌ راهکارهای کلان، دست من و شما نیست و هر کداممان به عنوان یک شهروند، باید نکات ساده ای که خطر زورگیری را برایمان کم می کند، رعایت کنیم.
تابلو شدن ممنوع!
اگر به دنبال توصیه‌های ایمنی پلیس درباره دزدی یا زورگیری هستید، در راس همه مطالب از مردم خواسته شده به گونه ای در اماکن عمومی حاضر شوند که سارقان توجه‌شان جلب نشود. به بیان ساده‌تر، اولین کاری که یک زورگیر انجام می‌دهد شناسایی طعمه یا همان قربانی بخت برگشته است. حالا در این میان، هرچه لباس و پوشش و وسایل همراه افراد، پر زرق و برق‌تر باشد، طعمه بیشتر مورد توجه شکارچی قرار می‌گیرد. پس در مرحله اول باید از پوشیدن لباس‌های نامتعارف، زنجیرگردن و دستبند گران‌قیمت و جلب توجه با موبایل پرهیز کنید. این روزها هر رقمی با استفاده از امکانات الکترونیک، قابل انتقال است پس سعی کنید پول نقد قابل توجهی در کیف‌دستی تان حمل نکنید. برای اسناد و مدارک مهم‌تان هم جایی بهتر از کیف دستی در نظر بگیرید و رمز عابر بانک خود را روی کارت یا توی کیف دستی نگذارید.
یک مسیر امن را انتخاب کنید
مراقب رفت وآمدهایتان باشید. تا حد امکان از عبور و مرور در مکان‌های خلوت به ویژه در ساعات پایانی شب، یا اول صبح خودداری کنید و برای جابه‌جایی در شهر از تاکسی و خودروهای امن استفاده کنید. اگر مسیری را پیاده می‌روید، کیفتان را به سمتی بیندازید که امکان عبور خودرو، موتورسوار یا حرکت سریع عابر پیاده وجود نداشته باشد. گوشه پیاده‌رو می‌تواند بهترین مسیر برای رفت و آمد باشد و اگر قصد دارید با تلفن همراه صحبت کنید، گوشی را به همان سمت بگیرید و درصورتی که وسایلی مثل لپ تاپ یا دوربین عکاسی حمل می‌کنید، حتما از کیف‌های کوله پشتی که هر دو بندش را روی هر دو کتف انداخته اید، استفاده کنید. لطفا هنگام پیاده روی، بی خیال هندزفری و موزیک شوید تا از صداها و رفت و آمدهای اطراف، بی خبر نباشیـد.
ترحم نکنید
بد نیست بدانید گاهی زورگیران از راه دوستی وارد می شوند و اموالتان را می‌برند. به عبارت ساده‌تر این روزها زورگیران برای آن که بدانند طعمه از چه قدرت دفاعی برخوردار بوده و چه میزان دارایی همراه دارد، گاهی از درِ معاشرت وارد می‌شوند. بنابراین به هر غریبه ای که سلام داد و تلاش کرد با حرف‌های نسبتا بی‌ربط، از زیر زبانتان حرف بکشد اعتنا نکنید. اگر پشت فرمان خودرو، از خیابان خلوتی عبور می‌کنید و یک عابر پیاده مثل اجل معلق سر راهتان سبز ‌شد، در کنار همه احتمالات، به این نکته هم توجه داشته باشید که فرد از راه رسیده، ممکن است زورگیر حرفه‌ای باشد.
 
 
در مواجهه با زورگیرها، چه‌کنیم تا کمترین آسیب را ببینیم؟
فرض را بر این می‌گیریم که با همه مراقبت ها و رعایت نکات ایمنی، متاسفانه گرفتار زورگیر شده‌اید. در این شرایط شما باید کمترین مقاومت را به خرج بدهید و تاجای ممکن با زورگیرِ نامحترم مدارا کنید. در این مطلب، توصیه‌های ایمنی هنگام مواجهه و بعد از زورگیری را برایتان ردیف کرده‌ایم.
  مقاومت نکنید
درصورتی که مورد حمله سارقان موتورسوار یا مسلح به سلاح سرد و گرم قرار گرفته‌اید، مقاومت نشان ندهید. فراموش نکنید که آن‌ها از کشیده شدن شما روی زمین نمی‌ترسند و برایشان هم مهم نیست که دست و پایتان بشکند و صورتتان روی آسفالت خیابان خراش بردارد؛ تنها چیزی که مهم است کیف یا موجودی شماست، پس آن را درصورت خطرناک بودن شرایط رها کنید.
واقع بین باشید
در مواجهه با زورگیر، شاید به ذهنتان برسد فرار کنید اما معمولا اگر به لحاظ فیزیکی، از زورگیر ضعیف‌تر باشید، خیلی زود در این مبارزه می‌بازید و اگر هم قدرت بیشتری داشته باشید، ممکن است زورگیر را مجبور به استفاده از سلاحش کنید و در ادامه، در یک جنگ نابرابر بازنده شوید. پس سعی کنید فقط از این بازی زنده بیرون بیایید و با حرف، کمی اوضاع را آرام کنید.
بیشتر زورگیرها از توان بدنی بالایی برخوردارند. البته در میان آن ها افراد کم توان و معتاد هم وجود دارد، اما از آنجا که زورگیرها به صورت گروهی اقدام می‌کنند، گاهی در میان گروهشان افرادی مسلط بر ورزش های رزمی هم وجود دارند تا بتوانند از پس شرایط مختلف برآیند. حتی همان معتادان گروه زورگیری هم به انواع وسایل دفاعی مجهز هستند و در زمان خطر ممکن است دست به هر کاری بزنند، پس تنها کاری که در مقابل این افراد از دستتان بر می‌آید، تسلیم شدن است.
وارد زد و خورد نشوید
شاید برخی در مواجهه با زورگیران، دفاع از خود را لازم بدانند. حواستان باشد که اگر برای دفاع از خود وارد درگیری فیزیکی شوید، یک ضربه ساده که می تواند به یک شکستگی در بینی منجر شود، ممکن است به آسیب دیدنِ بیشتر شما یا حتی بازداشت و دیه میلیونی ختم شود.
اطلاعات را ثبت کنید
پلیس 110 توصیه می‌کند به‌جای مقاومت و درگیری با زورگیر، همان لحظه به ثبت اطلاعات بپردازید؛ از نوع لباس پوشیدن زورگیر گرفته تا پلاک موتور یا خودرو، قد، رنگ چشم، صدا و .... البته این کار را هم باید با احتیاط انجام دهید، جوری که تابلو نشوید. توصیه دیگر این است که بعد از دور شدن زورگیرها فریاد بکشید شاید ماموری آن نزدیکی باشد و به کمک شما بیاید.
پلیس را خبردار کنید
اگر بتوانید در سریع‌ترین زمان ممکن، موضوع را به اطلاع ماموران انتظامی برسانید و تا جایی که ممکن است ادله، شواهد و اسناد جمع آوری کنید، ماموران انتظامی و دست اندرکاران قضایی هم خیلی سریع‌تر می‌توانند برای دستگیری و برخورد با این مجرمان اقدام کنند. حتی اگر پس از حمله نتوانستید از پلیس کمک بگیرید، باز هم لازم است در اولین فرصت، نیروی انتظامی را از این اتفاق باخبر کنید. شاید شما تنها قربانی این افراد نباشید و با بی اعتنایی به حضورشان، افراد دیگری به خطرهای عمیق تری بیفتند. پس درباره امنیت خود و دیگران، بی تفاوت نباشید.
 
 
یادداشت دکتر «بهروز دولتشاهی» استادیار دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی تهران
چگونه با استرس بعد از زورگیری کنار بیاییم؟
افرادی که از آن ها زورگیری می‌شود یا مورد تهدید قرار می‌گیرند و تجربه تلخی را پشت سر می گذارند، گاهی دچار اختلالی می شوند که به آن، «اختلال اضطراب پس از حادثه» گفته می شود. وقتی فردی در شرایطی قرار می‌گیرد که یک دغدغه یا تهدید خیلی جدی به او فشار روانی وارد می‌کند، از نظر هیجانی، دچار مشکل می‌شود و مدام با خاطره و نشانه‌های آن زندگی می‌کند و با یادآوری‌اش دچار هراس می‌شود. این هراس و بدبینی گاهی تا همیشه در فرد باقی می‌ماند و با دیدن نشانه‌ها، خاطرات برای او زنده می‌شود و تمام حالاتی که در طول حادثه تجربه کرده مثل: تپش قلب، تعرق بدن یا لکنت زبان را دوباره تجربه می کند و حتی وقتی فرد در خواب است هم، ممکن است این تجارب ترسناک را مرور کند. معمول‌ترین واکنش فردی که تحت شرایط تهدید و زورگیری قرار گرفته و دچار اختلال استرس بعد از حادثه شده، ترس و نگرانی بیش از حد به همراه علایم فیزیکی است. فرد عموما رفتاری پیدا می‌کند که مدام می ترسد و از مرور آن موقعیت‌، چه به صورت ذهنی و چه با دیدن نشانه‌ها در واقعیت، اجتناب می‌کند. به عبارت فنی‌تر، فرد پردازش هیجانی مناسبی بعد از حادثه انجام نمی‌دهد و با دور شدن از واقعه، تمایلی به یادآوری موشکافانه آن ندارد و همین موضوع سبب باقی ماندن ترس در او می‌شود. این ترس گاهی زندگی او را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در چنین شرایطی، خودِ فرد و اطرافیانش، باید برای حل این موضوع کمک کنند. برگشتن به محلِ واقعه، مرور دوباره ماجرا و حرف زدنِ چندین و چندباره درباره جزئیات اتفاق، قدم هایی است که می توان در این راه برداشت. هر چه میزان هراس بیشتر باشد، میزان نیاز فرد به کمکِ درمانی بیشتر است. در این میان، روان‌شناس هم می تواند نگاهی متفاوت درباره ماجرا به فرد بدهد و ذهن او را به جایی برساند که بپذیرد این اتفاق در گذشته رخ داده و تمام شده و قرار نیست دوباره تکرار شود و لازم نیست هر لحظه از ترس، بر خود بلرزد. پردازش جدید یا به عبارتی پردازش هیجانی تازه می‌تواند درمانگر باشد.
منبع: سایت «ایران سلامت»