تصویرسازی از آیند ه مذاکرات هسته‌ای
گروه سیاسی: زیاد ه‌خواهی آمریکایی‌ها د ر آستانه برگزاری د ور پنجم مذاکرات تهران و واشنگتن، طی چند روز اخیر بیش از هر زمان د یگری آیند ه توافق احتمالی میان د و کشور را با ابهام و چالش مواجه کرد ه است. بر خلاف چهار د ور نخست مذاکرات که روایت‌ها از مثبت و ایجابی بود ن آن حکایت د اشتند ، مقامات آمریکایی، اخیرا موضوع غنی‌سازی صفر یا به روایت شفاف‌تر پایان غنی‌سازی هسته‌ای از سوی ایران را د ر مقام یک مطالبه رسانه‌ای کرد ه‌اند . به گزارش «تجارت»، طرح این خواسته از سوی آمریکایی‌ها د ر وضعیت کنونی می‌تواند د ر مقام محرکی خطرناک برای بر هم خورد ن روند مذاکرات و حتی توقف گفت‌وگوها باشد . بحث غنی‌سازی صفر پرسش‌هایی جد ی را پیش‌روی افکار عمومی و ناظران سیاسی قرار د اد ه است. این که د ر صورت اصرار آمریکایی‌ها بر شرط توقف غنی‌سازی از سوی ایران آیند ه مذاکرات چه خواهد شد ؟ آیا امکان ارائه یک طرح میانه برای تامین مطالبات هر د و طرف وجود د ارد ؟ و د ر نهایت نیز این‌که آیا با فرض شکست مذاکرات، سناریوی حمله نظامی آمریکا و اسرائیل به ایران محقق خواهد شد یا خیر؟ «تجارت» به منظور بررسی این پرسش‌های کلید ی با نصرت‌الله تاجیک، د یپلمات سابق و کارشناس مسائل منطقه و حسن هانی‌زاد ه، کارشناس مسائل خاورمیانه گفت‌وگو د اشته است.
تاجیک: شکست مذاکرات بعید است و جنگی علیه ایران اتفاق نخواهد افتاد
نصرت‌الله تاجیک د ر ارتباط با چرایی طرح مطالبه غنی‌سازی صفر از سوی آمریکایی‌ها د ر مقطع زمانی کنونی تاکید کرد : «د ر این زمینه سه حالت را می‌توان متصور شد . نخست؛ این رفتارهای متناقض نشانه سرد رگمی آمریکایی‌ها است. د وم؛ طرح این مطالبه د ر نتیجه سفر اخیر آقای ترامپ به منطقه است. سومین حالت نیز انجام بازی روانی با ایران به منظور گرفتن امتیازات بیشتر است. باید توجه د اشت که همزمان اروپایی‌ها نیز فشارها را بر ایران مضاعف کرد ه‌اند . بلند کرد ن چماق مکانیسم ماشه بر سر ایران از سوی تروئیکای اروپایی و طرح بحث‌هایی همانند تروریستی اعلام کرد ن سپاه د ر انگلستان، نمود بارز این رویکرد است. مجموعه این متغیرها را می‌توان د ر قالب یک فشار جامع برای رضایت د اد ن ایران به توافق مورد د رخواست غرب د انست. آمریکا و اروپا قصد د ارند ، همزمان با مذاکرات فشار را بر ایران به حد اکثر برسانند . د ر سوی مقابل ایران به نوعی ناچارا وارد گفت‌وگو با آمریکا شد ه است. از یک سو اقتصاد سیاسی ضعیف و از سوی د یگر، تلاش د ولت برای جلب رضایت مرد م و بهبود شرایط معیشت د ر ایران، عامل ورود ایران به مذاکره بود ه است. با این وجود ، این بد ین معنا نیست که ایران را کاملا د ر نقطه ضعف متصور بود . تهران تلاش د ارد تصویر ضعیف بود ن را از خود اصلاح کند »
سفیر سابق کشورمان د ر ارد ن تصریح کرد : «پذیرش مذاکره با آمریکا از سوی ایران بیشتر د لیل اقتصاد ی د ارد و نه این‌که واشنگتن را د ارای وجاهت قانونی، بین‌المللی و مشروعیت بد اند . د ر مذاکرات برجام یک د ستورالعمل بین‌المللی وجود د اشت. حال همین که ایران حاضر به مذاکره با آمریکا شد ه، نوعی امتیاز به کاخ سفید قابل تصور است.» این کارشناس مسائل سیاست خارجی د ر اد امه با اشاره به این‌که احتمال پذیرش غنی‌سازی سفر از سوی ایران نزد یک به محال است، افزود : «بر اساس معاهد ه «ان‌پی‌تی» غنی‌سازی صلح‌آمیز یک حق مشروع برای ایران است. د ر این بین چند مساله قابل طرح است. نخست این که ایران د ر یک منطقه پر آشوب و با تهد ید ات امنیتی بزرگ قرار د ارد . د وم این که، ایران همزمان با صلح خواهی، می‌خواهد همانند برجام حق غنی‌سازی مشروع و قانونی خود را حفظ کند . سوم این که خلع سلاح شد ن و محرومیت از حقوق ابتد ایی هیچ گونه توجیهی ند ارد . اما با گرفتن تضمین‌های تعیین کنند ه بین‌المللی می‌شود به یک تفاهم د ست پید ا کرد . مواضع آمریکایی ها د ر رسانه ها و مذاکرات عینی متفاوت است اما برای ما صورت جلسات است که اهمیت د ارد .» این د یپلمات سابق د ر ارتباط با احتمال شکست مذاکرات د ر صورت اصرار آمریکا بر مطالبه غنی‌سازی صفر اظهار د اشت: «شکست مذاکرات همچنان بعید به نظر می‌رسد . ایران و آمریکا خواهان توافق هستند و منافع د و طرف د ر امضای توافق است. به نظر می‌رسد با وجود تناقض‌گویی آمریکایی‌ها همچنان د یپلماسی بر جنگ اولویت و ارجحیت د ارد .»
تاجیک د ر بخش د یگری از گفته‌های خود فرمول مطرح شد ه تحت عنوان تعلیق زمان‌مند و موقت غنی‌سازی از سوی ایران را بعید ارزیابی کرد و گفت: «این طرح تا کنون از سوی هیچ یک از مقامات رسمی ایرانی و آمریکایی مطرح نشد ه اما به نظر می‌رسد ، تهران چنین د رخواستی را نخواهد پذیرفت. این احتمال وجود د ارد که د ر روند مذاکرات پیشنهاد ات د یگر مطرح شود و مورد توجه قرار گیرد . بر این باور هستم که غنی‌سازی موقت د ر برهه زمانی کنونی نمی‌تواند راه‌حل مناسبی باشد . پذیرش چنین طرحی، ضعیف بود ن ایران را بیش از پیش بازنمایی خواهد کرد .» تاجیک د ر بخش پایانی اظهارات خود د ر پاسخ به این پرسش که با فرض شکست مذاکرات، تا چه اند ازه احتمال حمله نظامی آمریکا و متحد ان منطقه‌ای به ایران وجود د ارد ، اظهار د اشت: «هیچ حمله‌ای د ر منطقه علیه ایران اتفاق نخواهد افتاد . منافع آمریکا و کشورهای منطقه د ر جنگ نیست. اجرایی شد ن قرارد اد های اخیر ترامپ با اعراب حاشیه خلیج فارس، نیازمند امنیت و د وری‌گزینی از جنگ است. بزرگ‌نمایی د ر تحرکات نظامی آمریکا د ر منطقه، به نوعی سوار شد ن بر اسب تروای ترامپ علیه ایران است. این که برخی‌ها حرکات روانی د شمن را بیش از پیش بزرگ می‌کنند ، چند ان به رفاه، آرامش و آیند ه مرد م کمک نخواهد کرد . به نظر می‌رسد ترامپ همچنان راهبرد فشار حد اکثری را علیه ایران اد امه خواهد د اد و می‌د اند د ر صورت شکست مذاکرات نیز نباید گزینه پر هزینه جنگ را د ر پیش بگیرد .»
هانی‌زاد ه: توقف چرخه هسته‌ای برای ایران قابل پذیرش نیست
حسن هانی‌زاد ه، د ر ارتباط با چرایی طرح مطالبه غنی‌سازی صفر از سوی آمریکا د ر برهه زمانی کنونی و رسانه‌ای کرد ن آن اظهار د اشت: «تناقضاتی د ر رفتار د یپلماتیک آمریکایی قابل مشاهد ه است. د ر برخی شرایط آن‌ها موضعی واقع‌بینانه و نرم را اتخاذ و د ر برخی شرایط مطالباتی محیرالعقول و غیر قابل اجرا را طرح می‌کنند . غنی‌سازی 3.67 د رصد ی یکی از بند های مند رج د ر برجام بود که مورد تایید کشورهای 1+5 و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفت. اگر واقع‌بینانه به مساله بنگریم، ایران د هها میلیارد د لار برای نیروگاه های هسته‌ایش هزینه کرد ه و نمی‌تواند مطابق خواسته یک شخص یا د ولت د یگر این چرخه صنعت هسته‌ای خود را متوقف کند .»
وی افزود : «از همان ابتد ای مذاکرات، ایران خط قرمزهای خود را برای طرف آمریکایی مشخص کرد . روند مذاکرات د ر چهار د ور گذشته نیز بر اساس همین چارچوب تعیین شد ه د ر مسقط و رم پیش رفت. این که آمریکایی‌ها د ر برهه زمانی کنونی چنین خواسته‌ای را مطرح می‌کنند بیشتر تحت تاثیر نفوذ و افکار مارکو روبیو یهود ی‌تبار و به شد ت ضد ایرانی است. طبیعتا توقف چرخه هسته‌ای برای ایران قابل پذیرش نیست و د ر نهایت مذاکرات د ر صورت اصرار آمریکا به نتیجه نخواهد رسید . از د ید گاه تمامی رهبران ایران بحث غنی‌سازی نه قابل مذاکره است و نه قابل سازش.» این کارشناس مسائل منطقه د ر اد امه پیرامون آیند ه مذاکرات ایران و آمریکا تاکید کرد : «باید د ید اد بیات رفتاری و عملی آمریکا یکی است یا خیر. د ر مذاکرات عملی آمریکایی‌ها رویکرد مثبتی نشان د اد ه اما طرف‌های د یگری د ر آمریکا هستند که تحت تاثیر لابی‌های صهیونیستی قصد د ارند مذاکرات را به شکست منتهی کنند . به طور حتم شکست مذاکرات، منطقه خاورمیانه را با یک چالش بزرگ مواجه خواهد کرد .» هانی‌زاد ه د ر اد امه راه‌حل میانی توقف موقت غنی‌سازی از سوی ایران را غیر قابل قبول د انست و تصریح کرد : « توقف سانتریفیوژها به صورت موقت برای راه‌اند ازی مجد د بسیار هزینه‌بر خواهد بود اما پیشنهاد ایجاد کنسرسیوم منطقه‌ای می‌تواند پیشنهاد ی منطقی‌تر باشد .» این کارشناس مسائل خاورمیانه د ر بخش پایانی اظهارات خود د ر ارتباط با این موضوع که اگر مذاکرات ایران و آمریکا متوقف شود ، احتمال وقوع د رگیری نظامی چقد ر خواهد بود ، اظهار د اشت: «مساله حمله نظامی زمینی آمریکا به ایران کاملا منتفی خواهد بود . اما احتمال یک حمله نظامی سریع با همکاری اسرائیل وجود د ارد اما آمریکایی‌ها که اتفاقا محاسبه‌گرهای خوبی نیز هستند ، می‌د انند که هر حمله به ایران می‌تواند برای آن‌ها هزینه‌های گزافی به همراه د اشته باشد و منجر به یک فاجعه جهانی شود .»
