روزنامه ایران
1396/05/21
نقشه راه حقوق شهروندی
الهام امینزاده
دستیارپیشین رئیس جمهوری در امور حقوق شهروندی
حقوق شهروندی یکی از مفاهیم ارزشمندی است که در صورت تحقق عینی آن، میتوان شاهد توسعه اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جامعه بود. از سوی دیگر، الزامات قانون اساسی و مفاهیم برجسته دینی از جمله مفهوم غنی «حقالناس» تعهد بر پیادهسازی حقوق شهروندی را دوچندان میسازد. با این وصف عملیاتی کردن مفهوم حقوق شهروندی، نیازمند داشتن نقشهای جامع است. تجربیات نگارنده در این حوزه مؤید این امر است که با داشتن نگاهی جامع و برنامهریزی دقیق میتوان نقشه و چارچوبی را در این زمینه ترسیم کرد:
1- نخستین و شایستهترین مبنا برای شکلگیری و تحقق حقوق شهروندی، گسترش فرهنگ پذیرش حقوق شهروندی است. این رویه در سنت دینی ما و در گفتمان فقهی در قالب تکلیف تقدم «حقالناس» بر «حقالله» است. آموزش رکن رکین گسترش فرهنگی یاد شده است. آموزشهای حقوق شهروندی باید در قالبی جذاب و بهرهگیری از امور هنری فاخر و آموزههای روانشناختی از مدرسه تا دانشگاه نهادینه و اجرایی گردد. اختصاص مفاهیم حقوق شهروندی در کتابهای درسی و اختصاص واحدهای دانشگاهی میتواند زمینهساز تحقق آموزش گردد.
2- حقوق شهروندی مفهومی دوسویه است. هم حاکمیت میتواند بر فرهنگسازی عمومی تأثیرگذار باشد و هم خواست و مطالبه عمومی میتواند بر جهتگیری رفتاری و سیاستگذاری حاکمان مؤثر باشد. از این رو باید از ظرفیت نهادهای رسمی و حکومتی و نیز نهادهای غیررسمی مانند سازمانهای مردمنهاد بیشترین بهره را در این زمینه برد. مردم و دولت باید در اینجا یکصدا اجرای حقوق شهروندی را مطالبه کنند.
3- داشتن ساختار و سازمانی بومی برای سیاستگذاری و نظارت بر تحقق حقوق شهروندی امری ضروری است. بدیهی است داشتن ساختار به معنی بوروکراسی مرسوم در نهادهای اداری نیست، بلکه ساختاری کلان و هماهنگ با سایر قوا برای پیشبرد حقوق شهروندی ضروری است. بر همین اساس رئیس جمهوری محترم دستیاری ویژه بدین منظور اختصاص داده اند که ضروری است در دولت دوازدهم با پیشبینی ساختاری جامع، ارتباط نظاممند دستگاههای اجرایی با این حوزه مشخص گردد تا این حوزه بتواند وظایف خود را در جهت تحقق عینی حقوق شهروندی در دولت اجرا نماید.
4- «مأموریتگرایی» در دستگاههای اجرایی با توجه به شرح وظایف وزارتخانهها و سازمانهای مختلف میتواند در اجرایی کردن حقوق شهروندی مؤثر واقع گردد. این موضوع در ابلاغیه رئیس جمهوری محترم به دستگاههای اجرایی در زمینه تحقق منشور حقوق شهروندی پیشبینی گردیده است. 22 حق پیشبینی شده در منشور حقوق شهروندی باید در دستگاههای اجرایی به عنوان خواستهای با اولویت، پیگیری گردد.
5- برنامههای مرتبط با حقوق شهروندی باید «اولویتمحور» باشد. رکن رکین برنامهریزی، داشتن اولویتهای شفاف و عینی است. باید در تحقیقی جامع، نیازمندیهای ضروری این حوزه سنجیده و دستهبندی گردد تا توان و امکانات دستگاههای مختلف در این زمینه هدر نرود.
6- برنامههای حقوق شهروندی باید «پیشگیریمحور» باشند. شعار تقدم پیشگیری بر درمان در حوزه حقوق شهروندی نیز کاربرد دارد. امروزه عموم مردم در زندگی اجتماعی و در برخورد و مراجعه به دستگاههای حاکمیتی با موارد نقش حقوق شهروندی روبهرو میشوند که تأثیری سوء بر اعتماد عمومی برجای میگذارد. باید مواردی چون سوء رفتار و مدیریت، عدم پاسخگویی شفاف و مطلوب، عدم توجه به حرمت و کرامت انسانی، عدم استیفای حقوق اجتماعی و اقتصادی و آسیبهایی چون فساد اداری را شناسایی و برنامههایی کاربردی و فوری برای رفع این معضلها پیشبینی کرد.
ادامه در صفحه 3
سایر اخبار این روزنامه
برنامه نامزدهای پاستور روی میز بهارستـانی ها
بازتاب گسترده شهادت <حججی>
دیگر صفحهها
همه کشور مدیون خانواده شهدا هستند
اقتصاد سیاسی صندوقهای قرضالحسنه و مؤسسات اعتباری- مالی
نجفی، سکاندار اصلاحات در «بهشت»
ابقای صالحی در ریاست سازمان انرژی اتمی
جذب 17 هزار نیروی جدید در آموزش و پرورش از مهرماه
صدای پای جنگ در شبه جزیره کره صدای پای جنگ در شبه جزیره کره
گردانهای قسام: شاخه سیاسی حماس از اداره نوارغزه کناره گیری کند
نقشه راه حقوق شهروندی
چالشهای آینده شهردار تهران
رأی به کابینه، اعتماد به روحانی
سانحه مرگبار قطار در مصر