درآمد پایدار

امیر واعظی‌آشتیانی*- 21 عضو یکپارچه اصلاح‌طلب شورای شهر تهران بعد از مذاکره و بررسی، در نهایت نامزد رسمی خود برای گزینه شهرداری تهران را معرفی کردند. محمدعلی نجفی حاصل رای اعضای شورای شهر است. پیش از این اما شورای شهر و شهرداری بیش از اینکه هم‌راستا حرکت کنند خود را در تقابل با هم دیده بودند.
با توجه به سابقه‌ای که نجفی در شورای اسلامی شهر تهران داشته است، امیدوارم بتواند با تفکری جدید انتظارات مردم تهران را پوشش دهد. 12سال دوران شهرداری محمدباقر قالیباف نیز گام‌های موثری در شهرداری تهران بود. امروز شهردار تهران باید با نگاهی نو و اثربخش وارد عرصه مدیریت شهری شود و در نتیجه منشا تحولات بیشتری شود.
مدیریت شهر تهران نیازمند نگاهی کارآمد و جدید است. این نگاه کارآمد و جدید اما به این معنی نیست که داشته‌های فعلی شهر تهران از دست برود. پشت کردن به گذشته را نمی‌توان تغییر و تحول نام نهاد.
نکته مهم دیگر این است که از ابتدای شکل‌گیری شهرداری و شورای شهر، شاهد شکل‌گیری قوانین جدید و تغییرات نبوده‌ایم. تاکنون همیشه تصور شهرداری این بوده است که شورای شهر ترمزی است برای عملکرد شهردار. از سویی دیگر برداشت شورای شهر این است که شهردار از ظرفیت‌های موجود در شورای شهر استفاده نمی‌کند.


اگر بناست مدیریت شهری به شکلی اثرگذار پیش رود و شورای شهر و شهرداری از آن تبعیت کنند، باید نگاهی تعاملی و در راستای پیشرفت بین شورای شهر و شهرداری شکل گیرد که حاصل آن به‌گونه‌ای مدیریت واحد شهری خواهد بود.
نکته لاینحل در مدیریت شهری تا این دوره، فراموش کردن مدیریت واحد شهری است. مدیریت واحد شهری تا امروز محقق نشده است. شهرداری از یک‌سو به کارهای تعریف شده خود از گذشته می‌پردازد و شورای شهر هم راه خود را ادامه می‌دهد. این در حالی است که این روش مدیریت شهر در کشورهای توسعه‌یافته نیست.
حال آنکه در کشورهای توسعه‌یافته شهرداری و شورای شهر متولیان مشترک مسایل شهری به شکل همه‌جانبه هستند. فعالیت‌های مشترک شهرداری و شورای شهر همه مسایل شهر‌ از جمله مدیریت فضای سبز و مراکز تفریحی تا مراکز آموزشی و دیگر مسایل شهری را برعهده دارد. در کشورهای توسعه‌یافته قوانین به شکلی است که شهرداری‌ها از اختیارات وسیع برای مدیریت شهر برخوردارند.
نکته اساسی دیگر در مدیریت شهر تهران، تراکم و ‌تراکم‌فروشی است. این آسیب اواخر دهه 60 در روند مدیریت شهری تهران پیش آمد درست زمانی که دولت به سمتی حرکت کرد که بودجه شهرداری متوقف شود و شهردارها خود درآمد کسب کنند. همین چالش منجر شد تا تراکم‌فروشی به عنوان اولین و ساده‌ترین راهکار برای شهردارها مطرح شود. روستاهای کوچک تا شهرهای بزرگ و از سویی دیگر کلانشهرها با نابسامانی و برآشفتگی ساخت‌وساز مواجه شده‌اند در حالی که جایگزین حذف بودجه شهرداری‌ها باید به نوعی درآمد پایدار به شهرداری اختصاص پیدا کند اما بعد از توقف درآمد شهرداری‌ها هیچ ساز‌و‌کار جایگزینی به آنها ارائه نشده است.
اما مقصر یا مقصران این وضعیت چه کسانی هستند؟ بی‌شک افرادی که مدیریت شهری با بودجه بازآمده از شهرداری را نوید داده بودند، مقصران وضعیت فعلی هستند. روند تراکم‌فروشی موجب شد تا سالیان سال شهرداری برای کسب درآمد راهکاری مگر تراکم‌فروشی نداشته باشد.
امید است دولت دوازدهم در راستای کمک به مدیریت شایسته‌تر شهر پیش‌بینی لازم برای درآمد شهر تهران را انجام دهد هرچند درآمدهای کوچک و کوتاه‌مدت نمی‌تواند راهکاری برای درآمد تهران باشد. یکی از بهترین راهکارها برای درآمد شهر‌های مختلف اختصاص درآمد حاصل از مالیات هر شهر به همان شهر است. شهرداری در چنین شرایطی می‌تواند این درآمدها را به همان شهر اختصاص دهد.قدم گذاشتن به دوره‌های جدید، هم‌راستا با تحولات مثبت خواهد بود. از همین رو امیدواریم در این دوره شاهد تحولات جدید باشیم. اگر شهردار تهران انتخابی کارآمد و دور از سیاسی‌بازی‌ها باشد، در نهایت موفقیت حاصل خواهد شد. شهرداران گذشته تهران نیز هر یک برای پیشبرد شهر تهران به سوی شهری استاندارد تلاش کرده‌اند. بنابراین نباید از زحمات شهرداران گذشته تهران غافل بود.
* عضو سابق شورای شهر تهران