روزنامه شرق
1396/06/23
راهکار به جاي ترسيدن
«نائومي کلاين»، نويسنده، فيلم‌ساز و فعال سياسي کانادايي، در دو دهه اخير به عنوان کنشگر در بحران زيست‌محيطي و تغييرات اقليمي جهاني شهرت بالايي يافته است. او در آخرين کتاب خود به نام «سرمايه‌داري در برابر آب‌وهوا؛ همه‌چيز تغيير مي‌کند» نظرات درخور توجهي درباره بحران آب‌وهوا و رابطه‌اش با نابرابري‌هاي نظام سرمايه‌داري دارد. فرازهايي از مصاحبه وي با روزنامه گاردين مي‌تواند مورد توجه تمامي ارکان مديريتي و مردم کشورمان براي بومي‌سازي آن قرار گيرد. اعتقاد اصلي «کلاين» آن است که تحت نظام سرمايه‌داري، نمي‌توان بحران تغييرات آب‌وهوايي و گرم‌شدن کره زمين را کاهش داد. به باور او، تغييرات آب‌وهوايي در پيوند با مسئله‌هايي همچون نابرابري و نژادپرستي فاجعه‌آفرين خواهد شد و بنابراين شکل کنوني بحث درباره گرم‌شدن کره زمين مادامي که اين عامل محوري را در نظر نگيرد، نوعي پنهان‌کاري به حساب مي‌آيد. براساس نظريات زيست‌محيطي «کلاين»، نظام سرمايه‌داري جهاني و سيستم اقتصادي همه کشورهاي در معرض بحران بايد به‌سرعت به دوره «پساکربني» تغيير يابد. دوره پساکربني از نظر «کلاين» بنانهادن برنامه‌هاي توسعه و اقتصادي مبتني بر انرژي‌هاي تجدیدپذير است. او معتقد است در مناسبات سرمايه‌داري موجود و با بهره‌گيري از قدرت سياسي و سرمايه و تکيه کامل بر مصرف منابع تجديدناپذير، اين بحران کماکان ادامه دارد. «کلاين» با اشاره به کنفرانس زيست‌محيطي کپنهاک (2009) و پاريس (2016) و ساير تحرکات مشابه، معتقد است تمامي کشورهايي که توليدکننده عمده گازهاي گلخانه‌اي هستند، به اين تفاهمات پايبند نبوده و در 25ساله اخير فقط با الفاظ بازي کرده‌اند. خروج آمريکا از تفاهم‌نامه پاريس و تلاش استراليا براي حذف مذاکرات زيست‌محيطي در کارگروه کشورهاي 20، از پايبندنبودن نظام سرمايه‌داري جهاني به کاهش گازهاي گلخانه‌اي حکايت مي‌كند. در اين مصاحبه او به بحران يونان اشاره مي‌کند که به دليل رياضت اقتصادي‌ای که اتحاديه اروپا بر آن تحميل کرد، ناگزير شده است اقتصاد خود را بر استخراج از معادن و انرژي‌هاي تجديدناپذير بنا گذارد و اين براي آينده يونان فضايي تيره‌تر از حال حاضر ايجاد مي‌كند. نظريات «کلاين» را مي‌توان در اين ابراز او فشرده کرد: آنچه مرا از تغييرات آب‌وهوايي مي‌ترساند نه افزايش مثلا سطح درياها يا تعداد توفان‌ها، بلکه پديدآمدن ترکيبي از نابرابري و نژادپرستي است که تغييرات آب‌وهوايي در پي دارد. وي تأکيد مي‌كند مادامي که نظام سرمايه‌داري جهاني با گسل‌هاي عميق طبقاتي در جامعه بشري سلطه دارد، هرگونه بحران زيست‌محيطي به افزايش رفتارهاي نژادپرستانه و غيرانساني تبديل مي‌شود. مصداق اين نظر او کشور استرالياست که هرچه آب دريا بالاتر و سطح خشکي‌ها کاهش مي‌يابد، رفتار دولت اين کشور با مهاجران خشن‌تر مي‌شود.«نائومي کلاين» درباره رفتار نهادها و کنشگران زيست‌محيطي مي‌گويد ترس نمي‌تواند محرک باشد. اشتباه بزرگي که جنبش‌هاي زيست‌محيطي بر مبناي آن ساخته شده در همين‌جاست: «شما را از جهنم مي‌ترسانيم، پس شما بايد به يک کنشگر زيست‌محيطي بدل شويد». به خاطر داشته باشيم موضع‌گيري زيست‌محيطي «کلاين» در برابر نظام سرمايه‌داري کنوني در جهان هرگز به مفهوم گرايش او به اقتصاد بسته و آمرانه مارکسيستي نيست. باور او تکيه سيستم‌هاي اقتصادي بر توسعه از طريق بهره‌وري در انرژي‌هاي تجديدپذير و کاهش فاصله‌هاي طبقاتي ازجمله از طريق اخذ ماليات‌هاي سنگين از صاحبان سرمايه و کارتل‌هاي جهاني است. در شرايطي که کشور ما با شدت بيشتري در معرض افزايش دماي کره زمين قرار گرفته و نظام اقتصادي بسياري دیگر از کشورها متکي بر انرژي‌هاي تجديدناپذير است، توجه به نظرات «نائومي کلاين» براي تدوين راهبردهاي پيش‌ِرو مورد تأکيد قرار مي‌گيرد. تدوين راهبردي زيست‌محيطي براي همه ارکان مديريت کشور ضروري است.
سایر اخبار این روزنامه
برجام قابل مذاکره مجدد نیست
در استان‌ها به مطالبه مردم در دوران انتخابات توجه شود
مجمع باید انقلابی، فکر و عمل کند و انقلابی باقی بماند
دردسر دوباره احمدي‌نژاد
موسيقي به لطف كسي نياز ندارد
نوبت زنان و اقليت‌ها
نقدي بر سخنان كدخدايي درباره صلاحيت سيد‌حسن خميني
حصر به روايت جانشين سازمان اطلاعات سپاه
ايران شبيه کره شمالي نيست
مردم خشمگين
راهکار به جاي ترسيدن
حرکت برای زندگی
تولد دوباره «همشهري»
