ظريف: سخنان ترامپ سخيف و شعاري بود كه ارزش پاسخ ندارد

سارا معصومي
يكي از مهيج‌ترين دوره‌هاي مجمع عمومي سازمان ملل متحد. سه‌شنبه تاريخي براي تازه‌واردهايي چون امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه يا دونالد ترامپ رييس‌جمهور ايالات متحده و البته آنتونيو گوترش دبيركل سازمان ملل متحد كه رياست هفتاد و دومين مجمع عمومي را برعهده دارد. 90 تن از حاضران در اين دور از نشست مجمع عمومي را سران كشورها تشكيل مي‌دهند و اين در حالي است كه پنج معاون رييس‌جمهور، ۳۹ تن از سران دولتي، سه معاون نخست‌وزير و ۵۲ وزير نيز اين روزهاي خود را در مقر سازمان ملل در امريكا يعني نيويورك مي‌گذرانند. مرد شماره يك كاخ سفيد به اصلي‌ترين سوژه در مجمع عمومي سازمان ملل متحد بدل شده است. از بذله‌گويي‌هايش در ديدار با همتاهاي اروپايي مانند مكرون تا سخنان پرشوري كه در ديدار با رهبران متفاوت جهان درباره صلح مي‌زند. ساعت 10:30صبح به وقت نيويورك نيز نوبت به سخنراني او رسيد كه مي‌گويد سازمان ملل به اصلاحات نياز دارد و البته همچنان مانند روزهاي فعاليت در كمپين انتخاباتي براي رسيدن به سكان كاخ سفيد از امريكا در اولويت است، حرف مي‌زند. پرونده هسته‌اي و آزمايش‌هاي موشكي ممتد كره شمالي، كشتار اقليت‌هاي مسلمان موسوم به روهينگيا در ميانمار، توافقنامه آب و هوايي پاريس و توافق هسته‌اي با ايران موسوم به برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) از اصلي‌ترين سوژه‌هايي هستند كه بر اين دور از مجمع عمومي سايه انداخته‌اند. دونالد ترامپ در سخنان كوتاهي در جمع همتاهاي خود در روز سه‌شنبه اعلام كرد كه سازمان ملل متحد بايد به اصلاح روي آورد و البته در مورد خروج از توافق هسته‌اي با ايران نيز سخناني به ميان آورد. هر سخنران 15 دقيقه براي ايراد سخنانش فرصت دارد و البته اين سقف زماني است كه هيچگاه رعايت نشده است و فديل كاسترو، رهبر انقلاب كوبا از سال 1960 تاكنون با 4 ساعت و 29 دقيقه، ركورد طولاني‌ترين سخنراني را به خود اختصاص داد. حسن روحاني رييس‌جمهور ايران طبق برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده روز چهارشنبه در مجمع عمومي سخنراني خواهد كرد و اين در حالي است كه اين نخستين‌بار پس از پيروزي وي در انتخابات رياست‌جمهوري است كه او راهي نيويورك مي‌شود و براي پنجمين بار در جامه رييس‌جمهور ايران از اين تريبون سخن مي‌گويد. دونالد ترامپ روز گذشته در سخنراني سرشار از خشونت خود از تريبون سازمان ملل توافق هسته‌اي را تهديد كرد كه با قرار گرفتن در ضميمه قطعنامه 2231 شوراي امنيت عملا حمايت اين نهاد را هم در چنته دارد. ترامپ در حالي ادعا كرد كه برجام پوششي براي برنامه هسته‌اي ايران است كه اتحاديه اروپا و كشورهاي عضو آن به اضافه روسيه و چين بارها هشدار داده‌اند كه خروج امريكا از برجام به انزواي واشنگتن منتهي خواهد شد و نه ايران.
كمك ضدبرجامي بي‌بي به ترامپ
در نشست مجمع عمومي سازمان ملل متحد در سال 2012 تلاش كرد با يك ماكت از فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران ادعا كند كه برنامه هسته‌اي ايران خطرناك است و نمي‌توان به اين كشور اعتماد كرد. وي در همان سخنراني خود با زبان ساده به ظن خود فاصله ايران تا بمب اتم را به تصوير كشيد و ادعا كرد كه ايران با سرعتي غيرقابل وصف مي‌تواند به بمب هسته‌اي دست پيدا كند. در 48 ساعت گذشته نيز وي به همراه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده بر شيپور ايران‌ستيزي دميده‌اند. تن به اين توافق ندهيد، عبارتي بود كه بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي بارها و بارها در تماس‌هاي تلفني با باراك اوباما، رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده با وي در ميان گذاشته بود اما تلاش‌هاي وي در اين زمينه به بن بست خورد و در نهايت در جولاي سال 2015 برنامه جامع اقدام مشترك متولد شد. حضور دونالد ترامپ ناآشنا به عالم سياست در كاخ سفيد بهترين هديه‌اي بود كه به بي‌بي در اسراييل داده شد. در 9 ماه گذشته نتانياهو و ترامپ حداقل در مواضع شفاهي نسبت به توافق هسته‌اي مشابهت‌هايي را با يكديگر تجربه كرده‌اند. روز دوشنبه به وقت ايالات متحده نيز ترامپ پيش از ديدار با نخست وزير رژيم صهيونيستي در پاسخ به اين سوال كه با برجام چه خواهيد كرد، گفت: به زودي مي‌بينيد. نتانياهو نيز پيش از اين ديدار خط و نشان‌هاي لازم را كشيده و توافق هسته‌اي با ايران را يك توافق وحشتناك خواند كه منجر به تشديد نفوذ تهران در منطقه شده است. وي پس از ديدار با كليددار كاخ سفيد نيز تاكيد كرد كه دولت امريكا به دنبال اصلاحاتي در توافق هسته‌اي با ايران است و اسراييل نيز پيشنهادهاي خود در اين زمينه را به كاخ سفيد داده است. وي در اين باره به خبرنگاران گفت: دولت امريكا نگاه خود به ايران را تغيير داده است. ما با امريكايي‌ها موافق هستيم كه توافق با ايران وحشتناك است. امريكايي‌ها تمايل خود براي حل و فصل مشكلات موجود در اين توافق را به صراحت به من اعلام كرده‌اند. اصلي‌ترين بخشي كه بايد ترميم شود نيز زمان پايان اين توافق هسته‌اي است. تمام تعهدات ايران يك تاريخ انقضا دارد و اين مساله بسيار خطرناك است. من در گذشته نيز گفته‌ام كه بزرگ‌ترين مشكل از نظر من اين نيست كه ايران توافق را نقض كند بلكه اين است كه به تعهدات آن وفادار بماند. آنها به زودي مي‌توانند غني‌سازي اورانيوم را در سطح صنعتي كه به توليد بمب منتهي شود، انجام دهند. اين بزرگ‌ترين مشكل اين توافق است. درادامه خبرنگاران از نتانياهو در مورد مخالفت وزراي خارجه و دفاع و همچنين مشاور امنيت ملي دولت ترامپ با خروج وي از برجام خبر دادند و وي در پاسخ گفت: به نظر من عده‌اي در كاخ سفيد مخالف كنسل شدن توافق هسته‌اي و عده‌اي هم موافق خروج از آن هستند. من ديدگاه خودم در اين باره را در كمال شفافيت توضيح دادم و تاكيد كردم كه اين توافق يا بايد تغيير كند يا پاره شود چرا كه اگر هيچ كدام از اين دو اتفاق رخ ندهد، مي‌تواند به يك ايران هسته‌اي منتهي شود. من ترجيح مي‌دهم اين توافق شامل مواردي كه مي‌تواند ما را تهديد كند، نباشد. نقطه آغاز فكري دولت جديد در قبال ايران به نقطه فكري ما كاملا شبيه است و اين در حالي است كه چنين شباهتي بين ما و دولت قبل وجود نداشت. رييس‌جمهور فعلي مثل ما دولت ايران را عامل اصلي اختلاف‌ها در منطقه مي‌داند. جدا از مساله هسته‌اي نتانياهو در بخش‌هاي ديگري از سخنانش با خبرنگاران تاكيد كرد كه نگراني‌هايش از سياست‌هاي امريكا در سوريه در دوره جديد را هم مطرح كرده است. وي در اين باره گفت: در اين ديدار تاكيد كردم كه مخالفت اسراييل با نفوذ ايران در سوريه مربوط به كل مناطق اين كشور است و به نقاط جغرافيايي خاصي محدود نمي‌شود. ايراني‌ها به دنبال انتقال نيرو به داخل سوريه هستند و من از همين جا به آنها هشدار مي‌دهم كه ما در اين خصوص سكوت نخواهيم كرد. اين درست است كه برخي فرماندهان و سربازان ايراني هستند كه عليه ما دست به اقدامي در سوريه نمي‌زنند اما ما زماني وارد ميدان مي‌شويم كه حضور آنها تهديد فوري براي مرزهاي ما باشد. حضور ايراني‌ها در سوريه كاملا سيستماتيك است و هم حضور نظامي و هم اقتصادي است. بنيامين نتانياهو در تمامي سخنراني‌هايي كه در چندسال اخير در مجمع عمومي سازمان ملل داشته نام ايران را بيش از هر مساله ديگري برزبان آورده است. يك بار با نقاشي‌هايش، بار ديگر با اشاره به موضوع هولوكاست و يك سال هم با مقايسه ايران با داعش. درحالي كه بنيامين نتانياهو روز سه‌شنبه بعدازظهر به وقت امريكا در مجمع عمومي سخنراني خواهد كرد برخي از منابع مي‌گويند كه وي قرار است در اين سخنراني جملاتي را به فارسي خطاب به برخي مقام‌هاي ايران بگويد. وي در سال‌هاي 2009 و 2011 در سخنراني‌هاي خود در مجمع عمومي بر برنامه هسته‌اي ايران و همچنين خصومت تهران با تل آويو تمركز كرده بود.
تهديد توافقي كه حمايت سازمان ملل را دارد


دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده براي ايراد نخستين سخنراني خود در مجمع عمومي سازمان ملل متحد نيم ساعت زودتر از وقت تعيين شده وارد صحن شد و به سخنراني پرداخت. همه‌چيز همان‌طور پيش رفت كه تصور مي‌شد. ترامپ بخش اعظمي از وقت اوليه خود را به ترسيم امريكايي گذراند كه در ذهن دارد. امريكايي كه وي ادعا مي‌كند در 9 ماه نخست رياست‌جمهوري‌اش دچار تغييرات مثبت بسيار شده است. پيش از اين نيز گفته شده بود كه ترامپ بخش عمده‌اي از سخنان خود را به ايران و كره شمالي اختصاص خواهد داد. دو پرونده‌اي كه اولي با برجام به فرجام رسيده است و دومي همچنان در مسير صعودي بحراني‌تر شدن قرار دارد. تيترهاي خبرگزاري‌هاي بين‌المللي پس از سخنراني ترامپ نيز عمدتا به همين دو مساله اختصاص پيدا كرد. دونالد ترامپ پس از پرداختن به مساله كره شمالي و تهديد به نابودي اين كشور به سراغ ايران رفت. توافق هسته‌اي با ايران و فعاليت‌هاي منطقه‌اي اين كشور كه در 9 ماه اخير بارها و بارها از سوي ترامپ مورد انتقاد قرار گرفته است در اين بخش از سخنان وي نيز نمود بيشتري پيدا كردند. وي در چند دقيقه از سخنراني خود كه به ايران اختصاص پيدا كرد بي‌محابا به نظام حاكم در ايران حمله كرد و ادعاهاي بي‌پايه و اساسي را كه نشان از ناآگاهي وي به مسائل داخلي در ايران داشت، مطرح كرد. دونالد ترامپ در حالي كه نخست‌وزير رژيم صهيونيستي و همسرش با اشتياق به وي خيره شده بودند با انتقاد شديد از حكومت ايران، توافق هسته‌اي را «مايه شرمساري» امريكا خواند و گفت كه هنوز حرف آخر را درباره اين توافق نشنيده‌ايم. (اشاره وي به نيمه ماه اكتبر است كه رييس‌جمهور امريكا بايد پايبندي ايران به توافق هسته‌اي را اعلام كند و برخي از منابع مي‌گويند كه احتمالا وي با عدم اين تاييد در حقيقت توپ را به زمين كنگره خواهد انداخت تا اين نهاد قانونگذار نيز در 60 روز تصميم بگيرد كه آيا بايد تحريم‌هاي هسته‌اي ايران را بازگرداند يا خير؟)
در حالي كه در آخرين انتخابات رياست‌جمهوري ايران، در لس‌آنجلس ايراني‌ها به مدت 5 ساعت براي انداختن آراي خود در صندوق راي انتظار كشيدند و مهلت راي‌گيري نيز چندين بار تمديد شد، ترامپ در سخناني بي‌پايه و اساس حكومت ايران را يك ديكتاتوري فاسد خواند كه پشت نقاب دموكراسي پنهان شده است. در حالي كه در مدت زمان كوتاه حضور ترامپ در كاخ سفيد خشونت‌هاي نژادپرستانه در شهر «شارلوتسويل» ايالت «ويرجينيا» اتفاق افتاد و واكنش نادرست رييس‌جمهور امريكا در پاسخ به اين اتفاقات نيز بر آتش معركه افزود اما كليددار تازه‌كار كاخ سفيد در اظهاراتي خصمانه ادعا كرد كه بعضي كشورهاي ياغي از جمله ايران نه حقوق شهروندان خود را رعايت مي‌كنند و نه به حق حاكميت كشورهاي ديگر احترام مي‌گذارند!او ايران را كشوري ثروتمند و داراي غناي فرهنگي توصيف كرد كه حكومتش درآمد نفتي خود را به جاي بهبود وضعيت زندگي مردم، صرف كمك به گروه‌هايي مانند حزب‌الله لبنان مي‌كند كه به گفته رييس‌جمهور امريكا، تهديدي عليه همسايگان مسالمت‌جوي عرب و اسراييلي خود هستند. اين ادعا نيز در حالي مطرح مي‌شود كه همسايه مسالمت‌جويي كه نخست وزير آن نيز براي شنيدن سخنان ترامپ به صحن مجمع آمده بود، حصر مردم بي‌گناه غزه را كه از چندسال پيش آغاز شده بود با وجود هشدار سازمان‌هاي بين‌المللي در مورد وضعيت وخيم انساني در اين منطقه ادامه مي‌دهد و توسعه شهرك‌سازي‌هاي اين رژيم در كرانه باختري و شرق بيت‌المقدس نيز هر روز به آوارگي زنان و كودكان بيشتري در اين مناطق منتهي مي‌شود. ترامپ در ادامه سخنان خود با جنايتكار خواندن ايران ادعا كرد كه اجازه نمي‌دهد اين كشور به فعاليت‌هاي بي‌ثبات‌كننده خود در منطقه ادامه دهد و بر توان موشكي خود بيفزايد. پس از اين ادعاهاي بي‌پايه و اساس درباره ايران، ترامپ سراغ بخشي از اصطكاك‌هاي دولتش با ايران رفت كه بيش از همه جهان را نگران كرده است؛ توافق هسته‌اي با ايران و اين سوال كليدي كه آيا رييس‌جمهور امريكا 9 ماه پس از حضور در قدرت، تصميم برجامي خود را گرفته است يا خير؟ وي با تكرار ادعاي خود و برخي از تندروهاي امريكايي در مورد ماهيت نظامي برنامه هسته‌اي ايران گفت: ما نمي‌توانيم به توافقنامه‌اي پايدار بمانيم، اگر پوششي باشد براي ساخت يك برنامه هسته‌اي. ترامپ براي چندمين بار در چندماه گذشته توافق هسته‌اي قدرت‌هاي بزرگ جهان با ايران را يكي از بدترين توافقنامه‌هايي توصيف كرد كه دولت امريكا در تاريخ خود امضا كرده است. او گفت كه اين توافقنامه يك‌طرفه و مايه شرمساري امريكاست. وي در ادامه افزود: وقت آن است كه همه كشورها از دولت ايران بخواهند كه از روش خود دست بكشد، به حمايت از تروريسم خاتمه دهد و به حقوق همسايگانش احترام بگذارد. (اتهام حمايت از تروريسم در حالي به ايران زده مي‌شود كه دولت ايران در عراق نخستين كشوري بود كه در سريع‌ترين بازه زماني ممكن به كمك دولت مركزي بغداد براي مبارزه با داعش رفت و در سوريه نيز ماموريت مشابهي را در چندسال اخير دنبال كرده است. ايران در حالي به حمايت از تروريسم متهم مي‌شود كه برخي متحدان عربي امريكا در منطقه كه در طول نيم قرن گذشته مسووليت ارتزاق مالي و فكري جريان‌هاي تروريستي متفاوت را برعهده داشتند همواره از انتقادها مصون مانده‌اند.) رييس‌جمهور امريكا در بخش پاياني سخنان خود خطاب به مردمي كه در آخرين انتخابات رياست‌جمهوري كشورشان مشاركت بيش از 75 درصد را رقم زدند، گفت: روزي فرا خواهد رسيد كه مردم ايران بتوانند بين ادامه راه فعلي و بازگشت به مسير رشد و تعالي انتخاب كنند. وي همچنين خواستار آزادي چهار زنداني دو تابعيتي ايراني - امريكايي شد كه در زندان‌هاي ايران هستند.
انتقاد از ترويج خشونت از تريبون صلح جهاني
دقايقي پس از سخنان دونالد ترامپ بود كه واكنش‌هاي بين‌المللي به سخنان وي آغاز شد. بنيامين نتانياهو كه با پايان سخنان ترامپ با اشتياق تمام او را تشويق مي‌كرد، گفت: «در طي ۳۰ سال گذشته در سازمان ملل، سخنراني به اين شجاعت و صراحت نشنيده بودم.» اين اظهارنظر البته احتمالا نخستين و آخرين قضاوتي از اين دست در باب سخنان مردي بود كه مجمع عمومي را تبديل به محلي براي بيان توفيق‌هاي خود كرد و البته يكي از تند و تيزترين و تهاجمي‌ترين سخنان را بر زبان راند. پس از اين سخنراني بود كه كريستين امان‌پور، خبرنگار ارشد سي‌ان‌ان در مصاحبه با امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه از وي درباره حرف‌هاي ترامپ درمورد برجام سوال كرد كه وي گفت: اين بهترين توافقي بود كه مي‌توانستيم به آن برسيم. وزير امور خارجه سوئد نيز در پاسخ به سوال خبرنگار بي‌بي‌سي در مورد سخنان ترامپ گفت: اين سخنان غلط، در زمان نادرست و به مخاطبى اشتباه ارايه شد.
ولي نصر ، از كارشناسان مسايل ايران نيز در توييتر خود نوشت: ايراد ايده دونالد ترامپ درباره توافق هسته‌اي با ايران اين است كه او از همراهي شركاي امريكا در اين توافق برخوردار نيست.
كلسي داون‌پورت از كارشناسان خلع‌سلاح نيز در توييتر خود نوشت: اين اظهارات ترامپ شانس هرگونه توسل به ديپلماسي براي حل بحران كره‌شمالي را از بين برد. جامعه جهاني نمي‌تواند از پس دو بحران هسته‌اي همزمان برآيد.ريچارد هاووس، رييس شوراي روابط خارجي امريكا نيز در توييتر خود نوشت: سخنراني ترامپ در سازمان ملل تكرار محور شرارت بود با اين تفاوت كه عراق از اين محور كنار رفته اما ايران و كره‌شمالي باقي‌مانده اند.