سناریوهای ایران برای خروج آمریکا از برجام

وزیر امور خارجه کشورمان در مصاحبه با نشریه پولیتیکو با اشاره به این موضوع که در جریان مجمع عمومی سازمان ملل جامعه جهانی بر ارزش توافق هسته‌ای ایران تأکید کرده است، گفت: حتی با توجه به تهدیدهای اخیر ترامپ علیه برجام، شانس باقی‌ماندن این توافق بیش از 50 درصد است.
به گزارش ایسنا، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان، در مصاحبه با برنامه جهان نشریه پولیتیکو، گفت: من معتقدم جامعه جهانی ارزش توافق هسته‌ای ایران را درک می‌کند و این مسئله در نشست مجمع عمومی سازمان ملل مشخص شد. من پیش از این مصاحبه، با رئیس مجمع عمومی بودم و او به من گفت شش موضوع وجود دارد که تقریبا همه به آنها در طول این نشست اشاره کرده‌اند که یکی از آنها برجام است و تقریبا همه افراد ضمن حمایت از توافق بر لزوم احترام همه طرف‌ها به آن تأکید کرده‌اند.
نکات مهم این گفت‌وگو به شرح زیر است:
‌ آمریکا همه تحریم‌هایی را که می‌توانست علیه ما صادر کرد. من فکر نمی‌کنم که در قانون آمریکا چیز دیگری باقی مانده باشد تا بتواند از آن علیه ایران استفاده کند که البته این تحریم‌ها نتیجه دلخواه را برای آنان به همراه نداشت.


‌ تحریم‌ها هیچ نتیجه‌ای نداشتند. زمانی که آمریکا تحریم‌های هسته‌ای خود را علیه ایران صادر کرد، ایران کمتر از 200 سانتریفیوژ داشت. زمانی که واشنگتن پای میز مذاکره در سال 2013 آمد، ایران 20‌ هزار سانتریفیوژ در اختیار داشت، البته ایران از هیچ‌یک از این دو موضوع سودی نبرد. زمانی که تحریم‌ها آغاز شد، رشد اقتصادی ما بالای هفت درصد بود و زمانی که مذاکرات آغاز شد، این میزان به زیر هفت درصد رسیده بود یا حتی پایین‌تر. بنابراین همه طرف‌ها ضرر دیده‌اند و به همین دلیل است که باید اهداف خود را تغییر داده و مذاکرات را آغاز می‌کردیم.
‌ اظهارات ترامپ بسیار خصمانه بود و در واقع می‌توان گفت توهین‌آمیزترین اظهاراتی بود که از سوی یک رئیس‌جمهور آمریکایی علیه ایران اظهار شد و فکر می‌کنم این باعث شد که گفت‌وگوی پرثمر و نتیجه‌بخشی با تیلرسون نداشته باشم و در واقع او حتی خوشحال بود که ما کفش‌هایمان را برای هم پرتاب نکردیم.
‌اگر او (ترامپ) به این نتیجه برسد توافق هسته‌ای در راستای منافع ملی آمریکا نیست، از توافق خارج خواهد شد.
‌ما به جنگ لفظی معتقد نیستیم و به ردوبدل‌کردن کلمات خصمانه اعتقادی نداریم؛ چراکه به نظر ما این اقدامات در راستای منافع هیچ‌کس نیست و معتقدیم انجام چنین رفتارهایی باعث ارتقای منافع و امنیت ملی ما و آمریکا نخواهد شد.
‌ در صورت خروج از برجام از سوی آمریکا ما از آن خارج نمی‌شویم. ما منتظر تصمیم کنگره خواهیم ماند. ما این خروج آمریکا را نقض یکی از جنبه‌های توافق که از آمریکا می‌خواهد فعالیت‌های اقتصادی ایران ازسوي رفتارهای آمریکا تحت‌تأثیر منفی قرار نگیرد، تلقی خواهیم کرد. متأسفانه آمریکا و متحدانش نمی‌توانند ادعا کنند سیاست یکسان و ثابت‌قدمی دارند و اگر هم چنین باشد از طرف اشتباهی حمایت کرده‌اند.
‌معیارهای من همان معیارهایی است که در جزئیات توافق بیان شده است اما در آن صورت این تصمیم کنگره خواهد بود که چه اقدامی انجام دهد و من معتقدم که حتی کنگره جمهوری‌خواه نیز مایل است توافق هسته‌ای باقی بماند. مجلس پیشین ما نیز همین اقدام را انجام داد. هیچ‌یک از دو مجلس توافق را تصویب نکردند اما اجازه دادند تا باقی بماند. مجلس ما دولت و من را ملزم کرد تا هر سه ماه یک‌بار به مجلس گزارش دهند و دولت نیز باید در صورتی که نهادهای داخلی مربوطه اعلام کنند که آمریکا در راستای برجام حرکت نمی‌کند، اقدامات لازم را انجام دهد. کنگره آمریکا نیز همین کار را انجام داد. البته این مهم است که کنگره چه تصمیمی می‌گیرد. در گذشته تصمیم گرفت که اقدامی انجام ندهد. می‌تواند دوباره همین تصمیم را اتخاذ کند و سپس بخش عمده‌ای از مسئله به نحوه واکنش اروپا به این موضوع بستگی دارد. اینکه اتحادیه اروپا دنباله‌رو آمریکا خواهد بود یا اینکه در برابر فشارهای آمریکا مقاومت کند.
‌ ما مشخص کرده‌ایم در هر موقعیتی چه اقدامی انجام خواهیم داد اما به دلیل آنکه چند احتمال مختلف وجود دارد که ما ممکن است با آن روبه‌رو شویم، پیش از آنکه نتیجه نهایی را ببینیم تصمیم خود را اعلام نخواهیم کرد.
‌اروپایی‌ها خطاب به ما و آمریکا مشخصا تأکید کرده‌اند که هرچه در توان دارند انجام خواهند داد تا توافق هسته‌ای باقی بماند... این احتمال وجود دارد که اروپا تصمیم بگیرد که منافع اروپا و به نظر من منافع جامعه بین‌المللی را که آمریکا نیز جزئی از آن است، مدنظر قرار دهد و با آمریکا مخالفت کند.
‌ما اطمینان داریم چین و روسیه همه تلاش‌های خود را انجام می‌دهند تا اطمینان یابند همه طرف‌ها به برجام متعهد بمانند.
احتمالا زودتر  از موعد
هفته‌نامه آمریکایی نیوزویک با اشاره به مهلت گزارش «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهوری آمریکا، به کنگره درباره تأیید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای، به نقل از یک منبع دولت آمریکا گفت: این تصمیم ممکن است زودتر از موعد اعلام شود. به نوشته این نشریه، مهلت تأیید توافق 15 اکتبر (23 مهر) است و کاخ سفید می‌گوید بازنگری سیاست آمریکا و ایران را به ریاست «هربرت مک‌مستر»، مشاور امنیت ملی آمریکا، به پایان رسانده است. یک منبع دولتی آمریکا که همچون دیگر افرادی که با آنها درباره این مسئله مصاحبه شده است، اجازه ندارد درباره این توافق صحبت کند، می‌گوید تصمیم ترامپ ممکن است زودتر از مهلت تعیین‌شده اعلام شود.
نیوزویک نوشت: این تصمیم چه خواهد بود؟ دو نفر از منابع دخیل در بازنگری سیاست ایران می‌گویند با وجود تأکیدهای اخیر ترامپ درباره اینکه تصمیمش را گرفته است، دولت آمریکا هنوز در حال بررسی گزینه‌های موجود است. ترامپ به دنبال خروج از توافقي است که همچنین شامل پایان‌دادن به تحریم‌ها علیه تهران است. رئیس‌جمهوری آمریکا در عین حال به این درک رسیده که لغو توافق یک اشتباه دیپلماتیک است... منابع آگاه از بررسی سیاست ایران می‌گویند یکی از گزینه‌هایی که مورد توجه جدی رئیس‌جمهوری آمریکا و مشاورانش قرار گرفته «تأییدنکردن» توافق و درعین‌حال ماندن در این توافق است. خروج از توافق مستلزم اعمال دوباره تحریم‌هاست. رئیس‌جمهوری آمریکا گفته است که این امر به نفع امنیت ملی آمریکا نیست. بسیاری از اعضای جمهوری‌خواه کنگره تمایل به ازسرگیری تحریم‌ها دارند. با این همه ماندن در چارچوب توافق و در عین حال اتخاذ مواضع علنی درباره اینکه ایران به توافق پایبند نیست، ریسک بالایی دارد.
نیوزویک به نقل از «مارک دوبوویتز»، مدیر اجرائی اندیشکده بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، مدعی شد: رئیس‌جمهوری آمریکا باید بر شروطی تأکید کند که شرط زمانی محدودیت‌های کنونی برنامه هسته‌ای، آزمایش سانتریفیوژهای پیشرفته و موشک‌های بالستیک قادر به حمل كلاهك هسته‌ای (محدودیت‌هایی که زمان آن به‌مرور به پایان می‌رسد) و نیز خرید و انتقال سلاح‌های قراردادی را بردارد. وی همچنین باید به دسترسی بازرسان بر سایت‌های نظامی ایران تأکید داشته باشد. اروپایی‌ها در محافل محرمانه به واشنگتن گفته‌اند که ایران تسلیم چنین خواسته‌هایی نخواهد شد. آنها نگران هستند که با طرح چنین درخواست‌هایی ایران از توافق به طور کامل خارج شود. این امر می‌تواند واشنگتن را با بحران هسته‌ای دومی هم‌زمان بحران کره‌شمالی مواجه کند. مک‌مستر وجیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا، علاقه‌ای به توافق هسته‌ای ندارند. آنها با توجه به تجربه خود در عراق و سوریه و در مناطقی مثل یمن شاهد گسترش نفوذ ایران از زمان توافق بوده‌اند. مشورت‌های آنها به ترامپ که تاکنون اطلاعاتی از آن درز نکرده است، نقش مهمی در تصمیم رئیس‌جمهوری خواهد داشت.