روزنامه ایران

همگرایی اقتصادی ایران و شرکت‌های غربی

 گزارش اختصاصی از چهارمین کنفرانس ایران و اروپا در زوریخ
رضا زندی  / روزنامه‌نگار ارشد
و تحلیلگر نفتی



11 روز مانده به مهلت رئیس جمهوری امریکا برای اعلام دوره‌ای پایبندی ایران به برجام، تعداد زیادی دیپلمات و فعال اقتصادی اروپا به سوئیس آمده‌اند تا به همراه برخی مقامات ارشد و فعالان اقتصادی ایران از طریق شرکت در «چهارمین همایش ایران و اروپا»، پیام مهمی به واشنگتن ارسال کنند. آیا اروپایی‌ها در صورت خروج امریکا از توافق هسته‌ای راه‌شان را از ایالات متحده جدا خواهند کرد؟ من برای گزارش این پیام و پاسخ به سؤالم دیروز به هتل «دولدور» شهر «زوریخ» رفتم. هتلی مجلل بر فراز تجاری‌ترین شهر سوئیس. امروز قرار است «هلگا اشمید» معاون دستگاه سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه سفرای هلند، بلژیک، لهستان، دانمارک و انگلیس در «چهارمین همایش ایران و اروپا» سخنرانی کنند. سفرایی که دیروز در نشست‌های اقتصادی همایش به عنوان شنونده شرکت کردند تا با وضعیت سرمایه‌گذاری در ایران و تمایل شرکت‌های خارجی برای حضور در ایران بیشتر آشنا شوند. سفیر هلند در تهران  در پنل انرژی، چونان مخاطب عادی نشسته بود و سخنان اعضای پنل را دنبال می‌کرد. پنلی که علاوه بر رئیس بخش ایران کمپانی شل، یک میهمان مهم داشت. رئیس بخش پاکستان و مرکز آسیا از کمپانی جنرال الکتریک امریکا. هر چند این مقام جنرال الکتریک از بخش پاکستانی آن به «همایش ایران و اروپا» آمده بود اما، نمی‌تواند بی اهمیت باشد. چه، من به چشم خود دیده‌ام که کارمند ساده یک شرکت اروپایی زیمنس آلمان، حتی حاضر نبود کارت معرفی (بیزنس کارت) خود را در اختیار یکی از کارمندان شرکت ملی نفت ایران بگذارد. زمانی که غرفه این دو شرکت در نمایشگاه کنگره جهانی نفت در دوحه کنار هم قرار داشت و وقتی ایران تحریم بود.
  مدیر شل: ایران از معدود بازارهای دست نخورده است
نشست انرژی «چهارمین همایش ایران و اروپا» با استقبال زیادی  روبه‌رو شده است. «هانس نیجکمپ» مدیر بخش ایران در کمپانی انگلیسی- هلندی شل، توصیف جالبی از ایران ارائه می‌کند: «ایران یکی از معدود بازارهای دست نخورده برای شل است. بعد از توافق هسته‌ای و تدوین قراردادهای جدید نفتی ایران، بازار برای شرکت ما باز شده است.» مدیران شل در یک ماه گذشته به ایران آمده‌اند و در نشست فنی توسعه میدان نفتی آزادگان به همراه سایر شرکت‌های متقاضی توسعه این میدان حضور یافته‌اند. شل همچنین تفاهمنامه‌هایی  با شرکت ملی پتروشیمی برای سرمایه‌گذاری در این صنعت امضا کرده است. از نقاط کلیدی سخنان رئیس بخش ایران شرکت شل زمانی بود که به قراردادهای جدید نفتی و نقش شرکت‌های ایرانی در این نوع از قراردادها اشاره کرد: «حضور تولیدکنندگان داخلی ایرانی برای ما کمک بزرگی است و ما از آن استقبال می‌کنیم. به نظرم IPC شروع خوبی است برای حضور شرکت‌های بزرگ در ایران.» کیوشیرو تاناکا، یکی از اعضای هیأت مدیره مؤسسه اقتصاد انرژی ژاپن نیز در این نشست، امریکا را عامل به تأخیر افتادن سرمایه‌گذاری ژاپنی‌ها در صنعت نفت  ایران معرفی کرد: «ریسک‌های ایجاد شده توسط امریکا، حضور شرکت‌ها و بانک‌های ژاپنی در ایران را به تأخیر انداخته است.» تأثیرپذیری ژاپنی‌ها از سیاست‌های امریکا زیاد است.  بعد از بحران هسته‌ای کره شمالی، این وابستگی  بیشتر هم شده است. آنها به حمایت ایالات متحده از این کشور در مقابل خطر هسته‌ای کره شمالی نیاز دارند. پس، خلاف نظر امریکایی‌ها رفتار نخواهند کرد. اینپکس ژاپن که بعد از مدت‌ها مذاکره، قرارداد توسعه میدان آزادگان را در اوایل دهه 80 شمسی امضا کرده بود، با شروع جنجال هسته‌ای و به اشارتی از سوی امریکایی‌ها عقب کشید و قرارداد را ترک کرد. حالا ژاپنی‌ها دوباره آمده‌اند تا در مناقصه توسعه میدان آزادگان شرکت کنند. این بار مسئولان وزارت نفت باید این سابقه تاریخی را با تهدیدات اخیر ترامپ در یک قاب بگذارند.
  مدیر جنرال الکتریک: ایران برای ما قابل چشم پوشی نیست
در میانه نشست‌های مختلف «چهارمین همایش ایران و اروپا» از افراد مختلفی شنیدم که حضور یک نفر از شرکت امریکایی جنرال الکتریک، نشانه‌ای برای تمایل مشارکت این شرکت‌ها در پروژه‌های ایران است، البته اگر سیاست‌های ترامپ بگذارد. من اما، فکر می‌کنم تا وقتی تحریم‌های دولت امریکا علیه ایران برقرار است، شرکت‌های امریکایی از حضور در بازار ایران محروم خواهند بود. «سریم شیخ» مدیر شرکت جنرال الکتریک پاکستان و آسیای مرکزی در نشست انرژی این کنفرانس، به ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری در ایران اشاره کرد و گفت: «ایران به‌عنوان یکی از کشورهای دارای ذخایر نفت و گاز برای شرکت جنرال الکتریک قابل چشم پوشی نیست.» وی همچنین بخش LNG ایران را برای سرمایه‌گذاری جذاب توصیف کرد: «حضور در بازار LNG ایران برای جنرال الکتریک بسیار مهم است.» دونالد ترامپ یک تاجر است. مگر آنکه آن 400 میلیارد دلار قرارداد سعودی کار کرده باشد که شرکت‌های نفتی و صاحب تکنولوژی امریکایی را از بازار بزرگ و متنوع ایران دور کند. هراس شرکت‌های امریکایی و اروپایی از سیاست‌های دونالد ترامپ، نکته‌ای بود که مشاور سردبیر اکونومیست هم به آن اشاره کرد. «جان اندروز» دلیل اصلی اینکه چرا پس از برجام کارها مطابق آنچه پیش‌بینی می‌شد پیش نرفت را ترس شرکت‌ها و بانک‌های غربی از خزانه‌داری امریکا توصیف کرد. او افزایش رابطه تجاری اروپا و ایران را نشانه خوبی دانست و در عین حال نسبت به سیاست‌های امریکا خوشبین نبود.  حالا یکی از موضوعات مهم این است که با وجود اظهار نظرهای تند ترامپ علیه برجام سرنوشت قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با توتال فرانسه چه خواهد شد؟ رامین حریری، از شرکت «دنتون»  که به  نوعی وکیل شرکت توتال فرانسه در ایران به شمار می‌آید نیز در نشست تخصصی انرژی، IPC را قدم بزرگی دانست که به حضور شرکت‌های نفتی بزرگ در ایران کمک می‌کند: «قابل انکار نخواهد بود که این مسأله پیشرفت بزرگی را در صنعت نفت ایران ایجاد خواهد کرد.»
همچنین پاتریک پویان، مدیرعامل شرکت توتال در مطلبی که در فایننشال تایمز منتشر شده، تأکید کرده است که نه از دولت فرانسه دستور می‌گیرد نه از دولت امریکا: «من از دولت فرانسه و از دولت امریکا دستوری دریافت نمی‌کنم. ما هنگام امضای توافق می‌دانستیم که راهی آسان در پیش نخواهد بود. اما ترجیح می‌دهم چالشی برای حل کردن و فرصتی مطلوب در پیش داشته باشم تا اینکه توافقی امضا نکنم و فرصتی نداشته باشم.»
  یک بانکدار اروپایی: مشتریانمان ظرفیت‌های بالقوه ایران را شناسایی کرده اند
هراس بانک‌های بزرگ اروپایی از تعامل با ایران، از جمله مشکلاتی است که مسیر توسعه اقتصادی ایران را دشوار کرده است. دیروز پس از پایان نشست انرژی با یکی از بانکداران از «Bank AlPINU AG» خواستم تا نظرش را درباره وضعیت سرمایه‌گذاری در ایران پس از برجام ابراز کند: «به‌عنوان یک بانکدار می‌توانم بگویم که ما مشتری‌های زیادی داریم که می‌خواهند در ایران سرمایه‌گذاری کنند. بسیاری از سرمایه‌گذاران ظرفیت‌های بالقوه ایران را شناسایی کرده‌اند و برای رسیدن به هدفشان در راه درستی قرار گرفته‌اند.» وی از تمایل مشتریان این بانک برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری و ساخت هتل خبر داد: «در حال رایزنی برای انجام برخی پروژه‌ها هستیم.»
می پرسم‌ اگر ترامپ از برجام خارج شود، اروپا کجا خواهد ایستاد؟ پاسخ می دهد:
‌ اولاً اینکه برجام را پنج کشور دیگر غیر از امریکا هم امضا کرده‌اند و اگر امریکا به آن پایبند نباشد دیگر کشورها پایبند خواهند بود. دوم اینکه در حال حاضر کشوری که ایران را تحریم کرده است امریکاست. پس در عمل تغییر چندانی اتفاق نخواهد افتاد. اروپایی‌ها به راهشان ادامه خواهند داد.»  صبح دیروز، مدیر بخش مالی شرکت KPMGهم در نشست مالی همایش «ایران و اروپا» با وجود باقی ماندن تحریم‌های بانکی امریکا، با بانک‌های ایرانی گفت‌و‌گو کرده است. «فان زایت یر» به باقی ماندن برخی تحریم‌ها از جانب برخی بانک‌های اروپایی هم اشاره کرد: «اطلاعات کمی از بانک‌های ایرانی وجود دارد. به همین دلیل برقرار کردن ارتباط با بانک‌های غربی سخت و دشوار است. بعضی شرایط بانک‌های ایرانی هم با استانداردهای جهانی تطابق ندارد و این مشکل بزرگی است.»
یکی از سخنرانان نشست بانکی همایش ایران و اروپا، پرویز عقیلی، مدیرعامل بانک خاورمیانه بود: «باید ساختار مالی و نظام بانکی بازسازی شود و در ابتدا باید قوانین شفافیت مالی را اجرا کرد.  به نظرم کمبود سرمایه هم یکی دیگر از مشکلات بانک‌های ایرانی است. ضمن اینکه سیستم بانکی ایران قدیمی است و از فضای بین‌المللی دور است.» من در حاشیه این نشست با تعدادی از فعالان اقتصادی صحبت کردم. نکته مهم مورد اشاره شان، کندی برخی از بانک‌ها در تطبیق با استانداردهای جهانی است. مشکلی که نباید آن را به دوش تحریم‌ها بار کرد!
  عضو سابق مذاکرات هسته‌ای: همکاری اروپایی‌ها با ایران در صورت خروج ترامپ از برجام بیشتر خواهد شد
رئیس  اتاق بازرگانی ایران به همراه تعداد زیادی از فعالان بخش خصوصی از جمله شرکت کنندگان «چهارمین همایش ایران و اروپا» بودند؛ همایش دو روزه‌ای که از دیروز در شهر زوریخ سوئیس آغاز شده است. «محمد سعیدی» مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران هم از سخنرانان همایش بود. او که زمانی عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران بود، در مصاحبه اختصاصی‌ام راحت‌تر صحبت می‌کند.
وقتی  از او می‌پرسم  آیا سیستم داخلی اقتصادی و بانکی ایران جدا از فشارهای خارجی توانسته است از فرصت‌های به وجود آمده پس از برجام استفاده کند،می گوید: «به اعتقاد من بخش سیاسی و دیپلماسی  کشور به بهترین شکل کار کرد و توانست متن برجام را تنظیم کند و به توافق 6 کشور برساند. کار بسیار سخت و پیچیده‌ای بود که دوستان ما در وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی توانستند آن را بخوبی انجام دهند. اما بخش بانکی و اقتصادی کشور به قدر کافی مدیریتی  را که باید انجام می‌شد انجام نداده‌اند و ما هنوز در بخش اقتصادی و بانکی از بخش سیاسی عقب هستیم.»
از سعیدی می‌پرسم: اگر آقای ترامپ پایبندی ایران را به توافق هسته‌ای تأیید نکند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ می‌گوید: «حجم مبادلات اقتصادی ایران در طول سال‌های گذشته با اروپایی‌ها بوده است و در آینده هم این مسیر ادامه خواهد یافت. اروپایی‌ها مصمم هستند تا مفاد برجام را اجرا کنند و به اعتقاد من اگر آقای ترامپ عدم پایبندی ایران را اعلام کند، عامل فزاینده‌ای خواهد شد برای اینکه اروپایی‌ها محکم‌تر روی مواضع خودشان بایستند و برای اینکه اثبات کنند این توافق کار می‌کند، قطعاً همکاری خودشان را با ایران بیشتر می‌کنند.» امروز هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اروپا و سفرای چند کشور اروپایی در چهارمین همایش ایران و اروپا سخنرانی می‌کنند. آیا صدای همراهی اروپا با ایران در ماجرای برجام بلندتر خواهد شد؟
 
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
«حشاشین» چرا ممنوع شد؟ و چرا حالا ممنوع شد؟! (شهروند)پايان يك راهبرد (اعتماد) اخبار ویژه (کيهان) آقایان زیباکلام، فاضلی، ارمکی! این بود غایت لیبرال‌بودن شما؟! (جوان)
سایر اخبار این روزنامه
حج بهترین فرصت برای خنثی کردن فعالیت تبلیغاتی دشمنان است تفکیک کرج از تهران بلاساز شد افزایش10 درصدی حقوق کارکنان دولت نمی‌دانم چند ساله‌ام همگرایی اقتصادی ایران و شرکت‌های غربی صلح در سوگ <مام جلال> دیگر صفحه‌ها ‌ماندن در برجام به نفع ماست توتال در «پارس جنوبی»مرعوب فشارهای امریکا نمی‌شود پرش از انزوا معمای قتل عام تاریخی <لاس وگاس> نقطه عطف در روابط تهران - آنکارا بورس کالا، بستر تحقق اولویت‌های دولت در بخش کشاورزی «مام جلال»، سیاستمدار واقع‌بین ژیلا سجادی بانوی کرد سنندجی معاون وزیر کشور شد ابراز تأسف سخنگوی وزارت خارجه از جنایت <لاس وگاس> «مرتضی لطفی» مدیرعامل شستا شد