روزنامه شرق
1396/07/17
رونمايي از «روزهاي سخت» هاشمي
شرق: علاقه‌مندان به آيت‌الله 9 ماه بعد از درگذشت او و هم‌زمان با سالگرد آغاز جنگ تحميلي گرد هم آمدند تا درباره فرمانده سياسي جنگ هشت‌ساله بگويند. در همايش «آیتالله هاشمی و هشت سال دفاع مقدس» که به همت انجمن اندیشه و قلم و با همکاری کتابخانه ملی در سالن قلم مجموعه کتابخانه ملی ایران برگزار شد، محمدجواد ظريف، علي‌اكبر ناطق‌نوري، حسين علائي، فريدون وردي‌نژاد و فاطمه هاشمي صحبت كردند. در اين همايش همچنين از كتاب «روزهاي سخت» درباره هاشمي‌رفسنجاني و جنگ رونمايي شد و از عفت مرعشی، همسر آیتالله هاشمی، تقدیر به عمل آمد.حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی‌اکبر ناطق‌نوری، از چهره‌هاي سياسي وفادار به هاشمي‌رفسنجاني، ديروز از شجاعت، مديريت و اهل‌تفاهم‌بودن هاشمي سخن گفت. او ديروز در سخنراني‌اش مخاطبان را توصیه به مطالعه کتاب «هاشمی و روز و روزگاران جنگ» كرد و شعري را خواند كه وصف حال اين سال‌هاي زندگي سياسي خودش و هاشمي بود: « منم که شهره شهرم به عشق ورزیدن / منم که دیده نیالوده‌ام به بد دیدن / وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم / که در طریقت ما کافریست رنجیدن». او در ادامه گفت: «مرحوم آیتالله هاشمی‌رفسنجانی اگر نگوییم شخصیت بی‌نظیری بود باید گفت از شخصیت‌های کم‌نظیر در تاریخ ایران بوده است».
ناطق‌نوری از تدبیر، سعه‌صدر، سینه‌چاکی، تحمل و شجاعت به‌عنوان عوامل مدیریتی یاد كرد و افزود: «برخی خانواده‌ها از ابتدا فرزندان خود را ترسو و بزدل بار می‌آورند، اما برخی از همان ابتدا فرزندان خود را شجاع و دارای سعه‌صدر تربیت می‌کنند».
ناطق‌نوري با اشاره به سابقه رفاقت خود با آیتالله هاشمی گفت: «مرحوم هاشمی از همان زمان که به قم آمد، ابتدا کارهای فرهنگی را آغاز کرد و زمانی که مبارزه آغاز شد، تمام وقت خود را صرف مبارزه کرد و از همان ابتدا جمعی را در حوزه جمع کرد و فعالیت‌های مبارزاتی خود را شروع کردند. جزوات سطح و انتقام که ایشان تهیه و کپی می‌کرد، اگر پیگیری می‌کردند و او را می‌یافتند، معلوم نبود چه سرنوشتی در انتظارش باشد».
ناطق‌نوري با اشاره به ماجرای فیضیه قم گفت: «قصد داشتیم مراسم شب هفتم شهدای فیضیه را برگزار کنیم که من گفتم این مراسم در مسجد بالاسر گرفته شود و سخنران آن خودم خواهم بود، به همین دلیل عمامه مشکی برداشتم و بر سر خود گذاشتم تا فکر کنند سید هستم و از عینک دودی استفاده کردم. زمانی که آقای هاشمی فهمید یک نفر داوطلب شده، به مرحوم جعفری‌گیلانی گفت این طلبه را بیاورید تا ببینم تُن صدای او برای این مراسم چگونه است. او حتی به این مسائل جزئی نیز توجه می‌کرد و این نشان از دقت ایشان در مدیریت بود. اساسا اخلاص، صفا و مدیریت در خون مرحوم هاشمی بود و او هیچ داعیه‌ای هم نداشت».
او از مرحوم آیتالله هاشمی به‌عنوان سردار سرافراز در عرصه قانون‌گذاری، سازندگی و جنگ و جهاد یاد و بیان کرد: «بدون‌شک ایشان سردار سرافراز در این سه حوزه است. در همان ابتدای انقلاب امام فشار می‌آورد که مجلس هرچه‌زودتر راه بیفتد و ایشان توانست مدیریت مجلس نوپا را در سخت‌ترین شرایط سال‌های ابتدایی انقلاب برعهده بگیرد، به‌گونه‌ای که گویی برای این مدیریت دوره دیده باشد و در ماجرای استیضاح بنی‌صدر نیز به بهترین شکل مجلس را مدیریت کرد».
هاشمي اهل تفاهم بود
او با اشاره به دوران ریاست‌جمهوری آیتالله هاشمی‌رفسنجانی یادآور شد: «هیچ‌گاه به این بخش از زندگی آیتالله هاشمی‌رفسنجانی نپرداختیم. وقتی او ریاست قوه مجریه را برعهده گرفت، نفت بشکه‌ای ۱۰ و ۱۲ دلار شده بود، آن هم در شرایطی که مملکت جنگ‌زده بود و آوارگان هم وجود داشتند، من آن‌موقع رئیس مجلس بودم. آیتالله هاشمی بودجه را با نفت بشکه‌ای ۱۶ دلار بستند».
ناطق‌نوری با تأكيد بر اینکه آیتالله هاشمی اهل تفاهم و استدلال بود، بیان کرد: «ما پنج جلسه گذاشتیم و بودجه را با نفت ۱۴ دلار بستیم، آن هم در شرایطی که زیرساخت‌های کشور ویران بود». او با بیان اینکه آیتالله هاشمی‌رفسنجانی چنان با عقل، شجاعت و ایثار کشور را اداره کرد، گفت: «هرچه سیمان، فولاد، سد و پتروشیمی در کشور وجود دارد از زمان آیتالله هاشمی‌رفسنجانی است».
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه زمانی نفت کشور بشکه‌ای ۱2۰ تا ۱4۰ دلار فروخته شد، اما شما وضعیت را دیدید، اظهار كرد: «این قیمت و دوران را مقایسه کنید با زمان آیتالله هاشمی که نفت بشکه‌ای ۱۲ دلار بود. چرا ما هیچ‌گاه این دو مسئله را مقایسه نکردیم. یکی از مشکلات ما این است که دوغ و دوشاب برای ما فرقی نمی‌کند. این رفتارها استعداد را می‌کشد».
هاشمی، امام‌جمعه محبوب مردم بود
ناطق‌نوری با بیان اینکه آیتالله هاشمی سردار سازندگی بود، تصریح کرد: «با ایشان و مقام معظم رهبری به خدمت امام رفتیم. آیتالله هاشمی به امام گفتند که مقام معظم رهبری که رئیس‌جمهور بودند، فرمانده جنگ شوند. امام گفت صلاح نیست، شما فرمانده باشید. نايب‌رئیس‌ها مجلس را اداره می‌کنند، چه زمانی این را بنیان‌گذار انقلاب گفتند، هنگامی که بین سپاه و ارتش جنگ بود و اختلاف جبهه‌ها به پشت جبهه کشیده شده بود».
او با اشاره به اینکه آیتالله هاشمی، امام‌جمعه محبوب مردم بود، خاطرنشان کرد: همه منتظر بودند، جمعه شود و اخبار جنگ را از زبان هاشمی‌رفسنجانی بشنوند. در دوران جنگ ما چیزی نداشتیم، به خاطر دارم مردم می‌گفتند، هاشمی، هاشمی جواب موشک، موشک است و او با عقل و تدبیر می‌گفت امام اجازه نمی‌دهند در انبارها را باز کنیم؛ این یعنی عقل و درایت که کمتر به آن توجه داریم».
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: «آیتالله هاشمی‌رفسنجانی اختلاف بین سپاه و ارتش را چنان زیبا حل کرد که پیروزی‌های ما بعد آن یکی یکی رخ داد».
ناطق نوري درباره هاشمي و پذيرش قطع‌نامه هم افزود: «در ۲۹ تیر دو روز پس از قبول قطع‌نامه آقای هاشمی در حالی خود را سریع به کرمانشاه رساند که به‌گفته یکی از دوستان یک پاسدار هم در قرارگاه نبود و ایشان فرماندهان جبهه غرب را فراخواند و در حین مذاکره بودند که خبر آمد ارتش عراق از غرب در کرند وارد شده است که هم‌زمان پایگاه نوژه و هوانیروز کرمانشاه را بمباران کردند و مسعود رجوی اعلام کرده بود ۲۴ساعته به تهران می‌آید و در میدان آزادی جشن می‌گیرد».
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه آیتالله هاشمی همانند یک فرمانده شجاع تمام نیروها را اعم از تهران و کرمانشاه بسیج کرد و دستور داد که به سمت قصرشیرین بروند، عنوان کرد: «ایشان همچنین به مردم کرمانشاه دستور داد شهر را خالی کنند که در این شرایط فرماندهان به ایشان گفتند مردم شهر را خالی کردند اما صلاح نیست شما اینجا بمانید که با مخالفت ایشان مواجه شدند و همان شب با عده‌ای قلیل آنجا ماندند و این است که هاشمی را هاشمی می‌کند».
ناطق‌نوری ادامه داد: «آیتالله هاشمی به پایگاه جنگنده‌های وحدتی در دزفول و هوانیروز دستور داد که وارد عمل شوند و از شهید صیاد شیرازی خواست که خود شخصا عملیات را در دست گیرد که یکی از قهرمانی‌های شهید صیاد این است که هلیکوپتر را راه می‌اندازد و مبارزه می‌کند و این گوشه‌ای از فداکاری‌های هاشمی است».
مدیریت شجاعانه آیتالله هاشمی نبود، صدام در سازمان ملل محکوم نمی‌شد
روز گذشته همچنين وزیر امور خارجه از درس‌هايي كه از هاشمي آموخت، سخن گفت. ظريف با اشاره به اينكه من یک درس از آیتالله هاشمی در دو نکته آموختم، افزود: «نخست آنکه شجاعت همواره تندروی نیست و در بسیاری از موارد انتخاب‌های تلخ است. شجاعت به معنی ترجیح منافع ملی به شخصی است، آیتالله هاشمی نمودار شجاعت بود. نکته دوم این واقعیت است که ما قرار است هزینه نظام، انقلاب و کشور بشویم نه کشور هزینه ما. شما اگر به زندگی آیتالله هاشمی‌رفسنجانی نگاه کنید، می‌بینید که ایشان همواره آمادگی داشتند که خودشان را هزینه کشور کنند و در زمان پذیرش قطع‌نامه این مسئله را مشاهده کردید».
محمدجواد ظریف در ادامه با بیان اینکه سخن‌گفتن از آیتالله هاشمی برای من سخت است، گفت: «برخی از خاطرات من به دوران جنگ و پذیرش قطع‌نامه برمی‌گردد که امروز نمی‌توان آنها را مطرح کرد».
ظریف با بیان اینکه تجربه بین‌المللی دیپلماسی جنگ تحمیلی یکی از دشوارترین تجربه‌هاست، اظهار كرد: «برخورد سازمان ملل متحد با جنگ تحمیلی یکی از سیاه‌ترین برخوردها بود، لااقل در موضوع فلسطین گزارش‌هایی رد می‌شد اما درباره جنگ ایران چنین نبود».
او با بیان اینکه جنگ تحمیلی ما در واقع یکی از آن پرونده‌هایی است که یک مورد مثبت نمی‌توانیم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در برخورد با آن پیدا کنیم، افزود: «هفت روز بعد از حمله صدام به ایران، شورای امنیت قطع‌نامه‌اش را تصویب می‌کند. این موضوع را مقایسه کنید با زمانی که عراق به کویت حمله کرد و این سازمان شش‌ساعته قطع‌نامه صادر کرد اما در گزارش خود درباره ایران حتی صحبت از حمله نمی‌کند».
وزیر امور خارجه با تأكيد بر مدیریت آیتالله هاشمی در زمان جنگ ابراز كرد: «نحوه مدیریت قطع‌نامه ۵۹۸ گویای حقیقت و همچنین درس اولی است که از حضرت آیتالله یاد گرفتم، مبنی بر اینکه شجاعت به معنی تندروی نیست، بنابراین با توجه به برخوردی که در آن روز و شرایط ویژه‌ای که کشور داشت از اینکه قطع‌نامه در شورای امنیت تبدیل به امنیت شود، جلوگیری کرد».
او با اشاره به نامه‌نگاری‌های آیتالله هاشمی با صدام حسین بیان کرد: «نامه‌نگاری‌های آیتالله هاشمی با صدام، باز هم نسخه زرینی از نگرش‌ها و فداکاری‌های آیتالله هاشمی برای نظام است و نشانگر آن است که شجاعت مبتنی بر تندروی نیست».
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: «شجاعت، کیاست و دقت را در نامه‌های آیتالله هاشمی به صدام حسین مشاهده می‌کنیم که یک درس تاریخی است و مرحله آخری که در دیپلماسی ایشان باید به‌خاطر داشته باشیم، مذاکراتی است که به تعیین متجاوزبودن عراق انجامید و باید زمان بگذرد تا امکان طرح مسائل در آن دوران گذشته فراهم شود».
ظریف با تأكيد بر اینکه اگر مدیریت شجاعانه و همراه با از خودگذشتگی آیتالله هاشمی نبود، هیچ‌گاه نمی‌توانستیم محکومیت صدام را از سازمان ملل بگیریم، بیان کرد: «یک برگ ننگین سازمان ملل متحد آن است که با اینکه صدام را مقصر جنگ تحمیلی می‌دانست، باز هم شورای امنیت سکوت کرد».
او در پایان تأكيد کرد: «شجاعت به معنی تندروی نیست و همه ما قرار است فدای نظام و انقلاب شویم نه اینکه کشور و انقلاب را فدای منافع خود کنیم».
هاشمي دنبال صلح بود
حسین علائي از فرماندهان سابق جنگ هم روز گذشته با بیان اینکه اصل دفاع مقدس به‌عنوان جنگ برای آقای هاشمی مطرح نبود و همواره در هر طرحی برای جنگ، دنبال رسیدن به صلح بود، گفت: «آقای هاشمی وقتی به جنگ آمد، در ذهنش این بود که چگونه بجنگیم تا جنگ پایان یابد. ایشان از وقتی فرماندهی جنگ را بر عهده گرفت، دنبال راهی برای پایان‌دادن به آن بود و استراتژی ایشان در این زمینه این بود که با داشتن دست بالا در برابر عراق، شرایط را برای صلح آماده کنند». او ادامه داد: آیتالله هاشمی آینده را در ذهن خود مجسم می‌کرد و به‌حق در جنگیدن دنبال این بود که با خاتمه‌دادن به جنگ، می‌توان نظام بعث عراق و صدام حسین را سرنگون کرد. آیتالله هاشمی در دوران سفر خود به چین موشک‌هایی را دریافت کرد که باعث بنیان‌گذاری صنعت موشکی ایران شد که امروز به آن افتخار می‌کنیم و به‌حق هم جای افتخار دارد، این ثمره فکر آیتالله هاشمی بود».
غلامعلی رجايی مشاور هاشمي‌رفسنجاني هم با اشاره به اينكه هاشمي مي‌گفت من از کشته‌شدن انسان‌ها بیزارم، اظهار كرد: «آیتالله هاشمی به کشور خدمت کرد اما بعضی‌ها نمی‌خواهند این خدمات دیده شود. سال‌های آخر نیرو نمی‌آمد. یادم است در تهران گفتند از آزادی تا ولیعصر نیرو می‌آید اما نشد. آیتالله هاشمی با شجاعت جنگ را تمام کرد، به امام گفت من را محاکمه کنید، قطع‌نامه را میپذیرم، امام گفت نه خودم میپذیرم».
او كه گفت‌وگوهاي زيادي با هاشمي‌رفسنجاني در زمينه‌هاي مختلف داشته است، افزود: «روزي از آیتالله هاشمی پرسیدم اگر خدا را ملاقات کنید و از شما پرسیده شود در این ۳۸ سال چه عرضه کردید، چه پاسخی خواهید داشت؟ ایشان گفتند: اول کار، قرآن و دوم، ختم جنگ. آیتالله هاشمی نقل می‌کردند که یک بار امام خمینی به من گفتند ان‌شاءالله از فرماندهی جنگ سربلند بیرون می‌آیید. من گفتم نمی‌خواهم فرمانده جنگ باشم، می‌خواهم فرمانده صلح باشم».
هاشمي اسطوره ايران خواهد شد
اشرف بروجردی رئیس کتابخانه ملی هم كه در دوران رياست‌جمهوري هاشمي‌رفسنجاني سابقه همكاري با او را داشت، گفت: «آیتالله هاشمی اسطوره ایران خواهد شد و ما باید او را اسوه تلاش نشان دهیم. ما باید بتوانیم به هر بهانه‌ای ابعاد آیتالله هاشمی را به مردم و جامعه بشناسانیم زیرا این شخصیت آن‌قدر ذی‌وجود است که هر چقدر تلاش کنیم، باز هم کم است. آیتالله هاشمی را همه می‌شناسند و می‌دانند چه زحمتی برای انقلاب کشیدند. وی هدف بزرگی برای اعتلای اسلام و انقلاب داشت و در این راه تلاش زیادی کرد».
بروجردی با بیان اینکه آیتالله هاشمی‌رفسنجانی بدون تفکر و برنامه کاری انجام نمی‌داد، تصریح کرد: آیتالله هاشمی در وادی‌های علم، سیاست، فرهنگ و اقتصاد تلاش بسیاری کرد. این اقدامات می‌تواند نقشه راه برای ما باشد.
هاشمي فرمانده صلح بود
ديروز برخي از اعضاي خانواده آيت‌الله هاشمي هم در همايش حاضر بودند. فاطمه هاشمي سخنانش را با انتقاد از يكي از فرماندهان سپاه آغاز كرد. او با اشاره به اظهارات اخیر فرماندهی سپاه مبنی بر اینکه آیتالله هاشمی در دوران جنگ نقش فرماندهی جنگ را برعهده نداشت، گفت: «آن آقایی که گفته هاشمی در جنگ مسئولیتی نداشت، درست گفته‌اند چراکه هاشمی فرمانده صلح بود و برای صلح به جبهه‌ها می‌رفت و زمانی که با امام صحبت می‌کرد حرف از صلح می‌زد. جلسه او با سپاهی‌ها و ارتشی‌ها نیز برای این بود که هرچه زودتر صلح را برای مردم ایران به ارمغان آورد. آیتالله هاشمی در حالی که مسئولیت‌هایی را در جنگ برعهده �%
سایر اخبار این روزنامه
روایت ربیعی از شکاف بحران
2هزار كيلومتر فاصله بگيريد
تخلفات شهرداری از مصلحت 84 تا محرمانه 96
رونمايي از «روزهاي سخت» هاشمي
تداوم محدودیت‌هاي سابق برای رئیس دولت اصلاحات
تذكر 86 نماينده به رئيس‌جمهوري
عربستان، دنبال ربودن نزدیکان ایران
شوك ترامپ در بازار ارز
خاوري، 30 آبان غيابي محاكمه خواهد شد
خط‌قرمزهايي كه سفيد مي‌شوند
شاگرد مهدوی‌کیا علیه ایران
اجماع جهانی علیه آمریکا
نقش ایوان 3میلیاردی دانشگاه شریف
چرا «پلاسکو» و «گرنفل» سوختند اما «کورش» نه؟
زمینه‌های بسط دیپلماسی فرهنگی
