روزنامه ابتکار
1396/08/01
«ابتکار» روند انتخاب فیلم های جشنواره را بررسی کرد داستان بلند فیلم کوتاه
فاطمه رنجاندیشبا گذشت چند دهه از جشنواره‌های داخلی انتظار می‌رود به چارچوب مشخصی در بخش انتخاب فیلم‌های کوتاه، مستند و داستانی رسیده باشیم. در حالی که سیاست‌گذاری‌های هر ساله جشنواره‌ها با این نظریه منافات دارد. در واقع یکی از اصلی‌ترین دلایل این اتفاق، وجود سلیقه‌های متغیر در هیات انتخاب و هیات داوری جشنواره‌ها است. «سی و چهارمین جشنواره فیلم کوتاه تهران» نیز از این قاعده مستثنی نبود. در این دوره از جشنواره فیلم کوتاه تهران ۱۴۸۵ اثر در بخش ملی و ۵۹۵۹ اثر در بخش بین‌المللی به دبیرخانه ارسال و از همان زمان روند بررسی و انتخاب فیلم‌ها آغاز شد. به گفته سیدصادق موسوی، مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران و دبیر سی و چهارمین جشنواره فیلم کوتاه تهران، تنها نیم درصد فیلم‌ها برای نمایش در جشنواره فیلم کوتاه مجوز سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را دریافت نکردند. بر اساس این اظهارات تکلیف نیم درصد از فیلم‌های منتخب جشنواره فیلم کوتاه مشخص است. اما آنچه این روزها از گوشه و کنار به گوش می‌رسد، حاکی از آن است که تعداد قابل توجهی از داوطلبان حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران با وجود استقبال هیات داوران، انتخاب نشده و از حضور در جشنواره جا ماندند. این شنیده‌ها در قالب اعتراضات معمول پس از انتخاب و داوری جشنواره‌ها بود تا زمانی که با تماشای تعدادی از فیلم‌های جشنواره فیلم کوتاه متوجه شدیم، موضوع و محتوای بیش‌تر فیلم‌ها همسانی دارند و همین امر باعث شد از کارگردان‌هایی که فیلم‌هایشان انتخاب نشده بود علت را جویا شویم. این گفت‌و‌گوها، که نام مصاحبه‌شوندگان بنا به درخواست خودشان در آن‌ها ذکر نشده، محوریت اصلی اعتراضات به دو بخش تقسیم شده است.
مد فیلم‌های تک پرسوناژی
انتخاب سوژه و قصه‌گویی در فیلم‌کوتاه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چرا که نویسنده زمان زیادی برای داستان‌سرایی ندارد، بنابراین قصه باید مختصر و مفید باشد تا در کوتاه‌ترین زمان مخاطب را با خود همراه کند. به همین دلیل انتخاب فیلم کوتاه برای جشنواره‌ای که سه دهه از برگزاری آن می‌گذرد، نیازمند متخصصانی است که از پیشکسوتان این حوزه باشند. تعیین محوریت چارچوب فیلم‌های منتخب روالی عادی است اما آنچه انتقاد داوطلبان این دوره از جشنواره را به همراه داشت، انتخاب فیلم‌ها بر اساس «مد» است. به عنوان مثال گفته می‌شوند امسال مد فیلم‌های تک پرسوناژی و درون‌گرا است. بر همین اساس فیلم‌های چند پرسوناژی یا اصطلاحا دختر و پسری در این قالب نمی‌گنجد. به این ترتیب فارغ از کیفیت فیلم‌هایی با این محوریت از دایره انتخاب حذف شدند. آنچه مسلم است این نگاه باعث میشود فرصت دیده شدن در جشنواره‌ای که آغاز کننده فیلمسازی برای بسیاری از فیلمسازان جوان و خلاق است، محدود شود. از طرفی انتظار می‌رود با ادامه این جریان سازی به زودی آفت شبیه سازی و کپی‌برداری از فیلم‌های اصغر فرهادی در سینمای داستانی، گریبان‌گیر فیلم‌های کوتاه نیز میشود. حضور در جشنواره‌ها برای جوانان این حوزه بسیار اهمیت دارد. بنابراین وقتی گفته میشود:« فیلم شما بسیار خوب و قابل دفاع است اما متاسفانه در این دوره مد نیست.» خواسته یا ناخواسته به کارگردان ذهنیت داده میشود که اگر خواهان حضور در جشنواره است باید از این مد پیروی کند.
حضور چهره‌هایی از بدنه سینما
به نظر می‌رسد فیلم‌های پرهزینه در جشنواره فیلم کوتاه از استقبال زیادی برخوردار بوده است. این در حالی است که بسیاری از فیلمسازان کوتاه با هزینه‌هایی کم‌تر از 5 میلیون تومان و با هزینه شخصی فیلم‌هایشان را می‌سازند. بنابراین به نظر می‌رسد که حمایت از این فیلم‌ها باید ارجحیت بیشتری نسبت به در مواردی که هزینه تولیدشان تا 50 میلیون تومان گزارش شده است، داشته باشد، در حالی که این‌طور نیست. از سویی دیگر این تصور ایجاد میشود که شاید این سرمایه‌گذاری در روند داستان تاثیری نداشته باشد تا جایی که در سالن نمایش‌دهنده با خنده تمسخرآمیز مخاطبان همراه شود اما حضور عوامل چهره و گران ، مجوز ورود آن‌ها در جشنواره‌ها خواهد بود.
سلیقه هیات انتخاب تاثیر گذار است
مسعود مددی، عضو هیات انتخاب سی و چهارمین جشنواره فیلم کوتاه تهران، درباره شکل‌گیری «مُد» در انتخاب فیلم‌های این دوره از جشنواره توضیح می‌دهد: «زمانی که تماشای فیلم‌ها را آغاز کردیم، میان اعضای هیات انتخاب صحبتی مبنی بر اینکه چه سبک فیلم‌هایی باید انتخاب شود، شکل نگرفت. طبیعی است که فیلم سازان از پذیرفته نشدن فیلمشان نگران و حتی عصبی شوند. اگر پرخاشگر باشند، پرخاش می‌کنند. اگر نه، به اعتراض ساده‌ای بسنده می‌کنند. فرض کنید هیات انتخاب افراد دیگری بودند، قطعا اتفاق دیگری می‌افتاد. ممکن بود بسیاری از فیلم‌های باارزشی که خارج از لیست انتخاب قرار گرفتند، به جای تعدادی از فیلم‌های حاضر در جشنواره انتخاب می‌شدند. حتی اگر دو نفر از ما نبودند، سلیقه هیات انتخاب متفاوت بود. در واقع معضل انتخاب فیلم‌ها در جشنواره همیشه وجود داشته است اما هیات انتخاب تلاش می‌کند مجموعه‌ای از فیلم‌های قابل دفاع را انتخاب کند که متاسفانه همیشه تعدادی از فیلم‌ها انتخاب نمی‌شوند. در این شرایط، چه پاسخی می‌توان به اظهارنظرهای غیر فنی داد؟ آنچه واضح است برای انتخاب فیلم‌های کوتاه در این دوره هیچ مدلی وجود نداشته است.»
کارگردان فیلم «گیتا» درباره علت اعتراض فیلمسازانی که از دایره انتخاب خارج شدند، می‌گوید: «از معضلات اصلی این شایعات، تعداد فیلم‌هایی است که داوطلب حضور در جشنواره هستند. هیات انتخاب با جشنواره‌ای رو به رو میشود که 50 الی 60 فیلم می‌خواهند در بخش رقابتی شرکت کنند. در بهترین حالت، 20 فیلم برای بخش رقابتی انتخاب می‌شوند. به نظرم می‌توان برای فیلم‌های دیگر بخش‌های جانبی تعریف کرد تا فرصت دیده شدن، داشته باشند. ضمن اینکه این مساله در بخش فیلم‌های بلند هم اتفاق می‌افتد. دوستانی که فیلمشان در جشنواره فجر انتخاب نمی‌شود، ناراحت هستند و اولین استدلالشان این است که فرصت اکران را از دست داده‌اند. باید برای این دست فیلم‌ها برنامه‌ریزی‌های انجام شود تا امکان پخش داشته باشند. البته به این معنا نیست که جشنواره وظیفه دارد تمام فیلم‌ها را انتخاب کند. این تصور کاملا غلط است.»
مددی درباره اظهارنظر دبیر جشنواره فیلم کوتاه مبنی بر حذف فیلم‌هایی که مجوز سازمان سینمایی را نداشتند، بیان می‌کند: «هیات انتخاب فارغ از هر گونه نگاه ممیزی فیلم‌ها را می‌بیند و انتخاب می‌کند. در مراحل بعدی دبیر جشنواره و وزارت ارشاد در جریان دقیق علت‌های حذف برخی از فیلم‌ها هستند. جزئیات این موضوع به ما منتقل نشده است.»
مددی ادامه داد: «ما نزدیک به 900 فیلم دیدیم که بسیار متنوع بودند اما بخش زیادی از آن‌ها من را نگران کرد. چرا که تعداد زیادی از فیلم‌ها شبیه هم بودند. غالبا توجه فیلمسازان به آسیب‌های اجتماعی پیرامونی بود و ژانرهای و ساختارهای متفاوت کم‌تر مورد توجه قرار گرفت. همچنین تعدادی از فیلمسازان موضوعی را انتخاب کرده بودند که در نهایت بدون پایان‌بندی رها شده یا چندان به روز نبودند. بر همین اساس تعداد زیادی از فیلم‌ها را به سرعت کنار گذاشتیم، زیرا ویژگی‌های فیلم کوتاه را نداشتند. ضمن اینکه فیلم‌های پرهزینه زیادی را انتخاب نکردیم. به عنوان مثال، فیلم‌هایی بودند که بازیگر حرفه‌ای از بدنه سینما داشتند، اما به راحتی کنار گذاشته شدند.»
سایر اخبار این روزنامه
رهبر انقلاب:
ذره‌ای از نشانه‌های آقازادگی در مصطفی خمینی نبود
فعالان سیاسی در گفتوگو با «ابتکار» سیاست مداران دو نبش را بررسی کردند
به چپ راست به راست چپ!
محمدجواد ظریف:
اگر ایران نبود، داعش در اقلیم کردستان دولت ایجاد می کرد
محمد صادق جنان صفت
آقای روحانی، ترامپ مهم است اما یک روز به اتاق بیایید
انتقاد از رفتارهای دوگانه صداوسیما ادامه دارد
ماجرای نمایندگان تهران و جعبه جادویی
«ابتکار» روند انتخاب فیلم های جشنواره را بررسی کرد
داستان بلند فیلم کوتاه
چالش‌ها و لزوم توجه به باستان‌شناسی معاصر در ایران بررسی شد
کارآگاهان فاجعه!
در نشست بین المللی خلع سلاح هسته ای مسکو صورت گرفت
حمایت تمام قد روسیه و اروپا از برجام
وزیر اقتصاد
ماندگاری دلار بالای ۴۰۰۰ تومان صحت ندارد
گزارش «ابتکار» از زوایای یک بازی خطرناک که باعث خودکشی دو دختر شد
«نهنگ آبی » دختران اصفهانی را بلعید
