گشایش دفتر حافظ منافع ایران در جده

آرمان- هستی قاسمی: روابط ایران وعربستان هرگز از تعادل و ثبات برخوردار نبود اما در دوره مرحوم آیت‌ا... هاشمی تحت تاثیر سیاست‌های اعتدالی و منطقه‌ای او روابط ایران و عربستان بهبود پیدا کرد و همچنان این روابط در دوره رئیس دولت اصلاحات ادامه داشت اما در دو دولت احمدی نژاد تنش‌های دو جانبه‌ ایران وعربستان به اوج رسید. در دوره روحانی این روابط پرفراز و نشیب پس از حمله خودسران به سفارت عربستان در تهران و مشهد به طور کل قطع شد تا زمانی که سوئیس حفاظت منافع کشورمان را در عربستان سعودی به عهده گرفت. با این همه طی ماه‌های گذشته سیگنال‌های مختلفی مانند اعلام ممنوعیت توهین به ‌ایران و مصافحه محمدجواد ظریف و عادل الجبیر در استانبول از سوی عربستان دریافت شد،‌ این برداشت را در میان تحلیلگران مسائل سیاست خارجه به وجود آورد که روابط ایران وعربستان به سمت عادی سازی پیش می‌رود اما عربستان پس از سفر اخیر دونالد ترامپ به ریاض تغییر موضع داد. زیرا به طور کل تحت تاثیر سیاست‌های دولت جدید آمریکا به‌رغم چنین سیگانال‌هایی بازهم به اقدامات خصمانه خود در منطقه مانند تلاش برای تشکیل یک ائتلاف ضد ایرانی و ایران‌هراسی ادامه می‌دهد. با این همه گشایش روابط میان این دو کشور همسایه با توجه به اقتضای شرایط منطقه و مشترکات دو کشور امری دور از ذهن نیست. بنا بر این گزارش، روز گذشته بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران اعلام کرد: براساس آنچه که امضا شده،‌ کشور سوئیس به عنوان حافظ منافع دو کشور انتخاب شده است و قرار است در آینده دفتر حافظ منافع ما در جده‌ایجاد شود. اما زمان گشایش این دفتر و اعزام دیپلمات‌های ایرانی به جده مشخص نیست. بر این اساس گشایش دفتر حافظ منافع ایران در جده ‌این ابهام را به وجود می‌آورد که‌ آیا روابط پرفراز و نشیب ایران و عربستان وارد مرحله جدیدی خواهد شد یا برای پیش داوری زود است.
دریافت صداهای متفاوت
طی ماه‌های گذشته صداهای مختلفی از عربستان به گوش رسید به ویژه مصافحه ظریف با الجبیر وزیر امور خارجه عربستان در حاشیه نشست فوق‌العاده کشورهای همکاری اسلامی در استانبول و سایر موضع گیری‌های گاه و بیگاه مقامات سعودی، این برداشت را به وجود آورد که روابط ایران وعربستان به سمت عادی سازی پیش می‌رود اما به نظر می‌رسد که مقامات در دستگاه حکومتی سعودی موضع یکسانی در مسائل سیاست خارجه و به ویژه نسبت به همسایگان منطقه‌ای ندارند و هر یک ساز خود را کوک می‌کنند به هر روی ایران همواره اعلام کرد به دنبال صلح و ثبات در منطقه و روابط مسالمت آمیز با همسایگانش است. بر این اساس، روز گذشته، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با بیان اینکه صداهایی که از ریاض دریافت می‌شود، صداهای متفاوتی است، اظهار کرد: گاهی مقامات این کشور صحبت از میانجیگری کرده و سپس آن را تکذیب می‌کنند. ما مشکلی برای حل و فصل برخی از مسائل موجود بین کشورهای پیرامونی‌ مان نداریم و آمادگی داریم که در یک محیط با ثبات‌تر و آرام‌‌تر زندگی کنیم و وضعیت جدیدی را در منطقه رقم بزنیم ولی آنچه از سوی عربستان مشاهده می‌شود مغایر با این روند است. او با اشاره به اختلاف سلیقه‌ها و مواضعی که بعضا از سوی مقامات سعودی مشاهده می‌کنیم، گفت: این موضع‌گیری‌ها تا حدود زیادی از واقعیت‌های موجود در منطقه به‌ دور هستند و به نظر می‌رسد که بیشتر نگاه مقامات این کشور به سمت کشورهای فرامنطقه‌ای است تا استفاده از ظرفیت جمعی که در منطقه وجود دارد. او همچنین افزود: براساس آنچه که امضا شده،‌ کشور سوئیس به عنوان حافظ منافع دو کشور انتخاب شده است و قرار است در آینده دفتر حافظ منافع ما در جده‌ایجاد شود. زمان گشایش این دفتر و اعزام دیپلمات‌های ایرانی به جده مشخص نیست. تاریخ دقیقی در این ارتباط در نظر گرفته نشده و در زمانی که موضوع قطعی شد در مورد آن اطلاع رسانی خواهد شد.
اقدامات خصمانه عربستان


مواضع متفاوت و دریافت سیگنال‌های گاها مثبت از سوی سعودی‌ها در حالی است که عربستان همچنان به اقدامات خصمانه خود علیه ‌ایران در منطقه ادامه می‌دهد. این کشور و متحدان منطقه‌ای‌اش از موضع‌گیری و سخنرانی اخیر دونالد ترامپ درباره برجام حمایت به عمل آورند تا آنجا که وزیر امور خارجه‌اش طی مصاحبه‌ای اعلام کرد که از سخنان ترامپ علیه ‌ایران و برجام استقبال می‌کنیم! به همین دلیل عربستان مانند گذشته به دنبال یک ائتلاف ضد ایرانی در منطقه است زیرا این کشور طی هفته‌های اخیر مقامات عراقی را برای نشست در ریاض دعوت کرد و از حیدر العبادی نخست وزیر این کشور خواست که علیه ‌ایران متحد شوند! بر این اساس، سخنگوی وزارت خارجه همچنین در ادامه پرسش و پاسخ نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران درباره سفر نخست وزیر عراق به ریاض و درخواست عربستان از عراق مبنی بر اتحاد علیه ‌ایران گفت: عربستان با توجه به سیاستی که پیش از این اشاره کردم و همچنین عدم شناخت درست از واقعیت‌های منطقه سعی می‌کند که در روابط سایر کشورها با ایران اخلال ایجاد کند. او ادامه داد: ما رفتار عربستان را رصد می‌کنیم و اطلاعات لازم از اقدامات خصمانه که توسط مقامات سعودی در منطقه انجام می‌شود را در اختیار داریم. در رابطه با عراق با توجه به پیشینه روابط و ارتباطاتی که بین دو ملت وجود دارد ما با تمام گروه‌ها و اقوام مختلف در عراق در تعامل هستیم و ارتباط خوبی با مجموعه‌ای از اقوام و گروه‌ها در عراق اعم از شیعه و سنی و عرب و کرد داریم. این ارتباطات در چارچوب روابط ما با دولت عراق تعریف می‌شود و در واقع یک بحث تاریخی و فرهنگی است که در آینده نیز ادامه خواهد داشت. بهرام قاسمی همچنین در مورد زمان سفر هیات‌های ایرانی و عربستانی به تهران و ریاض جهت بازدید از اماکن دیپلماتیک دو کشور گفت: ویزا برای هر دو هیات صادر شده ولی تا آنجا که اطلاع دارم تاکنون سفری در این ارتباط انجام نشده است.
تحول در روابط
بهرام قاسمی در ادامه در مورد بحث قره‌باغ گفت: از هرگونه تلاشی که منجر به کاهش نزاع و درگیری در این منطقه شود، استقبال می‌کنیم و از انجام اینگونه تلاش‌ها کوتاهی نمی‌کنیم. سخنگوی وزارت خارجه اظهار کرد: ما علاقه‌مند هستیم که روزی را شاهد باشیم که اختلافات در این منطقه برچیده می‌شود و دو کشور همسایه ما در بخش شمالی بتوانند در آرامش و امنیت بیشتری در راستای صلح و ثبات و توسعه اقتصادی گام‌های اساسی بردارند. قاسمی همچنین در پاسخ به سوالی در مورد اختلافات ایجاد شده بین کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و آینده ‌این شورا گفت: مباحث ایجاد شده در ارتباط با این موضوع یک مساله داخلی شورای همکاری خلیج فارس است. البته پیش از این نیز مشکلاتی بین کشورهای عضو این شورا وجود داشته است ولی برخی از این کشورها با ایجاد یک دشمن فرضی سعی کرده‌اند که کشورهای عضو را متحد نشان دهند و وجود یک وحدت نظر در بین اعضا را نشان دهند که در این مسیر چندان موفق نبودند. او با بیان اینکه بحرانی که اکنون در این شورا وجود دارد عظیم است و کشورهای عضو آن در درون خود با مشکلاتی روبه‌رو هستند ولی به دلایل مختلفی برخی از این مشکلات دیده نمی‌شود، ‌افزود: به نظر می‌‌رسد که احتمالا در آینده شاهد تغییر و تحولاتی در این مجموعه باشیم.