روزنامه ابتکار
1395/12/11
«ابتکار» نقش تحزب را در بحبوحه انتخابات بررسی کرد خوب، بد، بی اثر
گروه سیاسی _ بهاران آزادی: در ایران به ویژه در آستانه هر انتخابات، بحث تحزب داغ میشود. بسیاری از جای خالی تحزب می‌گویند و عده‌ای در دوران ضعف احزاب سیاسی، به دنبال سازوکارهای جناحی می‌گردند. در این میان احزاب نیز خود یا در این سازوکارهای جناحی ذوب می‌شوند و یا در نهایت انتقاد می‌کنند که چرا نقش آنها این قدر کمرنگ است و نادیده گرفته می‌شوند. البته همه این بحث‌ها بعد از هر انتخابات فروکش می‌کند تا در آستانه انتخاباتی دیگر و یا عملکرد ضعیف یک چهره سیاسی و تغییر موضع گروه‌های سیاسی نسبت به وی – مانند آن چه در نسبت بین محمود احمدی‌نژاد و اصولگرایان رخ داد – بازطرح شود. در مجموع سه نگاه را می‌توان در مورد تحزب در ایران بر شمرد. گروهی اعتقاد دارند تحزب سازوکار اصلی آینده توسعه سیاسی و حفظ دموکراسی و البته نشاط سیاسی ایران است. گروه دیگر با نگاه به ساختار سیاسی ایران، احزاب را بی اثر می‌دانند و البته در این میان برخی نیز معتقدند که حزب‌ها حتی تاثیر منفی هم در سیاست ایران دارند. برخی همانند حجت‌الاسلام منتجب‌نیا، قائم‌مقام دبیر کل حزب اعتماد ملی اخیرا در نشستی عنوان کرد: در دوران هشت ساله اصلاحات فعالیت سیاسی و حزبی گسترش پیدا کرد و بسیاری از احزاب در آن دوران پروانه گرفتند و حتی به آنها یارانه‌ای بر اساس نوع و میزان فعالیت‌شان تعلق می‌گرفت که متاسفانه بعد از سال 84 این مسئله بسیار محدود شد و مطبوعات و احزاب و تریبون‌ها محدود شدند و رئیس دولت قبل رسما گفت که ما نیازی به احزاب نداریم. رسول منتجب‌نیا، در بخشی از سخنان خود از تمایل شدید آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به تشکیل احزاب قدرتمند در کشور خبر داد و گفت: آیت‌الله هاشمی در جلسه‌ای که چند ماه قبل از فوت ایشان داشتیم گفتند که خلاء تحزب در کشور ما احساس میشود و اگر انتخابات سال 96 برگزار شود، من خودم شخصا دست به کار می‌شوم تا چند حزب قدرتمند را درکشور تشکیل دهیم که حزب در کشور نهادینه شود.آیت‌الله هاشمی رفسنجانی حتی در برهه‌ای از زمان معتقد بود که در نبود احزاب قدرتمند، جبهه‌ها باید فعالیت سیاسی را در دست گیرند با این هرگز موفق نشد با وجود ساختار سیاسی موجود در کشور، فرهنگ تحزب را نهادینه کند. در مقابل دیدگاه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، افرادی همچون سیدمحمد غرضی، وزیر اسبق نفت و پست و تلگراف و تلفن و البته کاندیدای جالب توجه انتخابات 92 هستند که معتقدند گروه‌ها و احزاب برای قدرت سیاسی مفید نیست و برای سیاست مضر هستند. او براین باور است که ما کشوری بودیم که 98 درصد آرا داشتیم اما الان مجموع احزاب سیاسی 40 درصد آرای مردم را ندارند لذا به جای اینکه به انقلاب و آرمان‌های آن را تقویت کنند، از آن بهره‌برداری کرده‌اند. نقش احزاب، تاثیر آنها بر قدرت سیاسی نظام و محبوبیت‌شان میان مردم همواره محل بحث و جدل مقامات سیاسی در بحبوحه انتخابات بوده است.
نظام ریاستی؛ مامن رشد احزاب نیست
علی صوفی، عضو حزب اتحاد ملت اما معتقد است که اساسا ساختار نظام ما برمبنای رای مردم بنا شده است و بالاخره این ارکان نظام به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به رای مردم متکی هستند. به گفته صوفی، از قوای مجریه با انتخاب رییس‌جمهوری گرفته تا مجلس شورای اسلامی با انتخاب نمایندگان و مجلس خبرگان نشان از آن داردکه همواره رای مردم تعیین کننده بوده است. عضو شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان عنوان کرد: مردم از کجا باید بشناسند که افراد معرفی شده به عنوان کاندیدا، واجد شرایط هستند یا خیر ؟ یک راه این است که احزاب و تشکل‌هایی باشند که با وجود جایگاه حقوقی خود، مجموعه‌ای از مشکلات مردم را با معرفی نمایندگانی از سمت خود و حضور در مجلس و فعالیت در عرصه سیاسی حل کرده و نظر مردم را جلب کنند؛ به تعبیری بقای احزاب در همین است که خط مشی و خط فکر خود را به مردم بشناسند. صوفی ادامه داد: فاصله‌ای نسبی و خلائی میان نسل انقلاب و نسل‌های بعد به دلیل نبود ساختار مناسب به وجود آمده است و ما مشخص نکردیم، مردمی که می‌خواهند فعالیت سیاسی انجام دهند، به چه طریق باید وارد فضا شوند. زمانی درگیر انقلاب بودیم، بعد هم جنگ و مجال پیش نیامد تا نسل‌های بعد از خود را با فعالیت‌های سیاسی آشنا و درگیر کنیم. عضو حزب اتحاد ملت معتقد است که زمانی هم اگر گروهی خودجوش در قالب تجمعات دانشگاهی به فعالیت پرداخته اما آسیب‌‌ها دیده‌اند؛ بنابراین از چند نظر نیازمند احزاب هستیم. علی صوفی براین باور است که عدم پوشش لازم و نبود احزاب فراگیر به دلیل ساختار سیاسی موجود است. صوفی خاطرنشان کرد: ما نظام پارلمانی نداریم که احزاب بتوانند به تعداد کرسی‌های مجلس حق تعیین دولت یا تغییر در قانون اساسی داشته باشند؛ همانند ترکیه که احزاب نقش پررنگ‌تری دارند اما نظام ما ریاستی است و این ضعف است. به گفته وی، اکنون نیز گرچه احزاب قوی نیستند، اما دو جریان سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا یا پیش از آن چپ و راست در سپهر سیاسی ایران ظهور پیدا کرده و مردم به این دو جریان گرایش دارند. علی صوفی همچنین گفت: صحبت آقای غرضی درست است چراکه احزاب ما قدر نیستند؛ لیکن مشکل از احزاب نیست، شرایط به گونه‌ای بود که امکان رشد احزاب به وجود نیامده و قادر نبودند گسترش یا دوام یابند. به گفته صوفی، هاشمی رفسنجانی همواره معتقد بود که دوجناح اصولگرا و اصلاح‌طلب باید همانند دو حزب قدرتمند برخورد کنند وتمامی احزابشان تحت یک پرچم از هر طرف وارد میدان شوند.
در نبود تحزب، پوپولیسم غالب میشود
یدالله طاهرنژاد، عضو هیات رئیسه خانه احزاب نیز درخصوص تاثیر تحزب در قدرت سیاسی کشور گفت: از یک طرف، ما اگر انتخابات و حاکمیت اراده مردم بر سرنوشت خود را براساس قانون اساسی پذیرفته و قبول داریم که تمامی ارکان دولت مستقیم یا غیرمستقیم با رای مردم انتخاب خواهند شد و از طرفی دیگر معتقد به سازماندهی آرای مردم و هوشمند کردن آن و دادن رای آگاهانه به اشخاص هستیم، باید سازوکار حزبی را بپذیریم، چراکه این مسیر ورود به انتخابات است. این عضو حزب کارگزاران سازندگی هشدار داد که در غیر این‌صورت باید سمت پوپولیسم پیش خواهیم رفت که اتفاقات ویرانگری به دنبال دارد؛ لذا برای انتخابات و اداره کشوری که مدیریت آن مبتنی بر اراده مردم است، گسترش فعالیت حزبی موثر بوده و به استحکام نظام کمک می‌کند. وی با اشاره به سخنان غرضی عنوان کرد: محصول اندیشه افرادی که تحزب را برای سیاست کشور مضر می‌دانند، در سطح کشور 400هزار رای است و محصول فردی که معتقد به توسعه احزاب است، 2میلیون و 500هزار رای است.
احزاب هراسی، نتیجه مخالفت با دموکراسی است
جلال جلالی‌زاده، نماینده سابق مردم سنندج در مجلس شورای اسلامی و عضو حزب اتحاد ملت نیز معتقد است: اگر انسان کمی تجربه و تعقل داشته باشد و سرنوشت کشورهای مترقی دنیا را مورد بررسی قرار دهد، در می‌یابد کشورهایی که از نظر سیاسی به سطح بالایی رسیده و حرفی برای گفتن دارند، نتیجه تحزب بوده است. به گفته جلالی‌زاده، هر کشور دارای احزاب و تشکل‌های سیاسی قدرتمند، قادر است مردم را پیرامون مسائل مختلف جمع و مشارکت دهد و قطعا این کشور از نظر اقتصادی نیز توسعه یافته است. عضو حزب اتحاد ملت براین باور است، افرادی که با تحزب مخالف هستند شاید تحزب را مخالف منافع خود دیده یا از پایگاه مردمی زیادی برخوردار نباشند. از نظر وی، این تفکر مخالف توسعه، پیشرفت و ترقی کشور است. جلالی‌زاده گفت: اگر از همان ابتدا به تقویت احزاب پرداخته بودیم، وضعیت ما بعد از انقلاب به اینجا نمی‌رسید. هرکشوری که از احزاب قدرتمند برخوردار باشد هم حقوق مردم در آن حفظ میشود و هم جایگاه کشور در نظام بین‌الملل افزایش خواهد یافت. عضو حزب اتحاد ملت بر این باور است که نقش احزاب در اداره کشور یک ضرورت در تمام دنیاست و حتما کشور ما باید به این سمت و سو حرکت کند تا هم پارلمان و هم دولت را تشکیل دهند. اما اینکه احزاب‌هراسی و گریزی را در کشور ترویج می‌دهند، نتیجه استبداد و مخالفت با دموکراسی است.
دولت در سایه به جای حزب
حسین کنعانی مقدم، دبیرکل حزب سبز درخصوص نقش احزاب در قدرت سیاسی کشور گفت: در دیدارهایی با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، بارها درمورد تحزب سخن گفتیم و تاکید بر این بود که نمی‌توان کشور را جناحی مدیریت کرد، ایشان هم قبول داشته و معتقد بودند که احزاب قدرتمند در کشور می‌توانند به توسعه سیاسی کشور کمک کنند. کنعانی مقدم ادامه داد: علاوه بر اعتقاد به اینکه باید سمت ایجاد احزاب قوی حرکت کنیم، براین باور هستیم که به لحاظ تعدد احزاب، ایجاد جبهه‌هایی که بتوانند احزاب را در برگیرند و همچنین راه‌‌اندازی دولت در سایه برای نظارت بر عملکرد دولت می‌تواند مثمرثمر باشد.
سایر اخبار این روزنامه
وزیر خارجه ایران ضمن واگذاری ریاست دوره‌ای اکو به پاکستان تشریح کرد:
معماری تازه برای همگرایی اقتصادی
«ابتکار» نقش تحزب را در بحبوحه انتخابات بررسی کرد
خوب، بد، بی اثر
حسین مرعشی مطرح کرد
رونمایی از برنامه «آیت الله هاشمی» برای انتخابات ۹۶
سید علی محقق
«فروشنده» این شمشیر را کند کرد
«ابتکار» دلایل نوشته شدن نسخ میلیاردی توسط پزشکان را بررسی کرد
آن روی نسخه
طرح شناور کردن قیمت بلیت های سینمای ایران و چگونگی ترکیب فیلمهای نوروزی بررسی شد
چرا مطالعه تاریخ مهم است؟
نقشه راه آینده
کارنامه سامانه جامع گمرکی نشان می دهد صادرات و واردات شفاف شده است
موفقیت های یک طرح ملی
در دومین روز اولین کنفرانس بین المللی تغییر اقلیم در ایران چه گذشت؟
توصیه های محیط زیستی هنرمندان به سیاسیون
رئیس‌جمهوری در راه شرکت در اجلاس اکو پاکستان، در زاهدان توقف کرد
گرمای گاز در سیستان و بلوچستان
