گزارش «ابتکار» از حواشی طراحی پوستر سی و ششمین جشنواره فیلم فجر طراحی پوستر فجر، خودکشی گرافیکی است

فاطمه رنج‌اندیش
روز گذشته همزمان با آغاز به‌ کار هیات انتخاب بخش سودای سیمرغ سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر با حضور محمدمهدی حیدریان رئیس سازمان سینمایی، ابراهیم داروغه‌زاده دبیر جشنواره، اعضای شورای سیاستگذاری و اعضای هیات انتخاب سودای سیمرغ، پوستر جشنواره رونمایی شد.
از آنجایی که طراحی پوستر جشنواره فیلم فجر هر ساله با حواشی‌هایی همراه بوده و در سه سال اخیر به اوج خود رسیده است، پیش‌بینی میشد که طراحی پوستر این دوره از جشنواره فیلم فجر نیز از این قاعده مستثنی نخواهد بود. در همین اساس ساعاتی پس از رونمایی پوستر سی و ششمین جشنواره فیلم فجر، یکی از روزنامه‌های سینمایی در صفحه اینستاگرام تلگرام خود مطلبی را با این مضمون منتشر شد : «ساعاتی قبل از پوستر جشنواره فیلم فجر رونمایی شده است، پوستری که پیش‌بینی میشد با توجه به حواشی پوسترهای دو سال گذشته با دقت و کیفیت بالاتری طراحی شود. با وجود ظاهر خوش آب و رنگ پوستر امسال به نظر می‌رسد این پوستر با الگو گرفتن از ساده‌ترین طرح‌های آماده فوتوشاپی که با یک سرچ گوگل در دسترس است، طراحی شده. همانطور که در تصویر می‌بینید بال‌های سیمرغ عینا از یک طرح آماده اینترنتی کپی‌پیست شده است و طرح کلی برداشتی ساده از آبجکت‌های آماده است و به نظر می‌رسد باز هم وقت و انرژی لازم برای پوستر جشنواره فجر صرف نشده است.» انتشار این مطلب سرآغازی برای انتقادات تخصصی و غیر تخصصی اهالی و دوستداران سینما بود. نکته جالب توجه این است که این در این مطلب اسمی از صاحب اثر برده نشده است تا در ساده‌ترین حالت ممکن، امکان پاسخگویی به صاحب اثر داده شود. در همین راستا با تعدادی از گرافیست‌های فعال در این حوزه مشورت کردیم که متفق‌القول بودند که پوستر به هیچ‌عنوان کپی نیست و استفاده از آبجکت‌ها برای طرح‌های گرافیکی روند معمولی است. همچنین در ادامه بررسی‌های انجام شده با حمیدرضا بیدقی طراح سی‌ و ششمین جشنواره فیلم فجر گفت‌و‌گو کردیم.
حمیدرضا بیدقی درباره هجمه‌های نسبت به طراحی پوسترهای جشنواره فیلم فجر انجام شده است، توضیح می‌دهد: «پوستر جشنواره فیلم فجر یک چالش بزرگ است و به نوعی یک خودکشی گرافیستی است. به دلیل اینکه طراحی پوستر برای جشنواره فیلم فجر یکی از پر دردرسرترین و سخت‌ترین کارهایی است که در عمر حرفه‌ای یک گرافیست انجام می‌شود. تجربه طراحی پوستر در 5 دوره پوسترهای اصلی و فرعی جشنواره فیلم فجر را داشته‌ام. سختی این کار به چند دلیل است که اصولا سینما حرفه پرگیر و داری است. در حوزه‌ای که مسائل مالی و بودجه مطرح است، مدعی‌های زیادی وجود دارد و به الطبع جناح‌بندی‌های مختلفی داریم. متاسفانه با آغاز جشنواره فیلم فجر جناح‌های مختلف به یکدیگر حمله می‌کنند. آغاز این حملات از رونمایی پوستر آغاز می‌شود و تا روز اختتامیه ادامه خواهد داشت. البته چندان مایل نیستم درباره حوزه‌ای که اشراف کاملی نسبت به آن ندارم، اظهار نظر کنم و مانند کسانی عمل کنم که متاسفانه تخصصی درباره طراحی پوستر ندارند و اظهار نظرهای سطحی می‌کنند.»


بیدقی از روند ایده‌پردازی و اجرای پوستر فیلم فجر می‌گوید: «سه ماه پیش با من تماس گرفتند و به دلیل سابقه کاری که در زمینه گرافیک دارم، پوستر این دوره از جشنواره فیلم فجر را سفارش دادند. نزدیک به 12 اتود مختلف را کار کردم. جلسات متعددی برگزار شد و این طرح‌ها رد کردند. طراحی پوستر جشنواره فیلم فجر صفر تا 100 به عهده طراح نیست و ماحصل یک تیم مدیریتی است. مدیران جشنواره می‌خواستند یک سیمرغ متفاوتی طراحی کنم. در میان پیش‌طرح‌های ارائه شده، کانسپت آب را پیشنهاد کردم که مورد تایید قرار گرفت.»
او در ادامه بیان می‌کند: «گرافیست برای اجرای طرح از فرش زیر پایش و مونتاژ یک اثر هنری گرفته تا آبجک و پلاگین‌های مختلف می‌تواند از هر چیزی استفاده کند. به قول استاد کیارستمی که افتخار داشتم بهترین پوسترها را برای بزرگداشت ایشان طراحی کردم، گرافیست میتواند کپی کند اما باید از کپی خودش جلوتر باشد. ضمن اینکه پوستر سی و ششمین جشنواره فیلم فجر به هیچ‌عنوان کپی نیست.صرفا از آبجکت‌های قطرات آب استفاده کردیم. تعدادی از آبجکت‌های استفاده شده در این پوستر در جستجوی گوگل خریداری یا دانلود شده است و یک سیمرغ ساختیم. مانند معماری که برای ساخت خانه از مصالح مختلف نظیر آجر، سیمان و تیرآهن استفاده می‌کند. آیا خانه کناری ادعا می‌کند که نباید از تیرآهن خانه من استفاده کنید؟ با افتخار می‌گویم که نتیجه کار بسیار خوب شده است. از خوب بودن این پوستر همین بس که دیده شده است و واکنش‌های زیادی به همراه داشته است. ما پیش از آنکه وارد مرحله اجرا شویم، می‌دانستیم که چنین واکنش‌هایی شکل می‌گیرد. چرا که پوستر ورودی برای زدن جشنواره است. همانطور که پوستر دیگری از من در جشنواره فیلم فجر که سی پرنده تشکیل یک سیمرغ داده بودند با اینکه از نگاه مخاطبان بهترین پوستر تا امروز انتخاب شده بود، با چنین موضع‌گیری‌های سطحی مواجه شد. متاسفانه گرافیست‌ها همیشه قربانی حملات خارجی از جشنواره هستند اما من قربانی نیستم و با دانش و تجربه وارد این حوزه شدم. معتقدم جایگاه من در طراحی پوستر با نقدهایی غیرتخصصی خدشه‌دار نمی‌شود، بلکه از بیسوادی و بلاهت سایتی که اسم سینما را روی خودش گذاشته است، ناراحت شدم. به نظرم دیده شدن به هر قیمتی از اصول حرفه‌ای به دور است. به خاطر لایک‌های بیش‌تر باعث شویم که هجمه‌های مختلفی صورت بگیرد، اگرچه بیش‌تر این هجمه‌ها اثری روی من ندارد اما افول اخلاقی در کنار فراموشی فرهنگی آزاد دهنده است. یک سایت سینمایی موجی را ایجاد می‌کند و عده‌ای روی این موج‌ها سوار می‌شوند. از بین رفتن مناسبات اخلاقی، نقد درست و تخصصی من را ناراحت می‌کند که هر کسی به خودش اجازه اظهار نظر می‌دهد. همه ما می توانیم درباره این پوستر اظهار نظر کنیم اما اینکه دست بزنیم و پا بکوبیم که ببنید پوستر جشنواره کپی شده است، نوعی مریضی است. این درحالی است که بسیاری از بزرگان نظیر سیف‌الله صمدیان و تقی‌پور نسبت به این هجمه‌ها واکنش نشان دادند. همچنین سیل عظیمی از مردم کار را دوست داشتند و نظراتشان را در شبکه‌های مجازی اعلام کردند.»
بیدقی اظهار کرد که مسئولان جشنواره از پوستر حمایت کردند: «سلیقه مدیران فرهنگی بسیار اهمیت دارد. خوشبختانه کسانی که این جشنواره فعالیت می‌کنند بسیار متفکر و متفاوت هستند. مشکلاتی که در دوره‌های پیشین کمابیش وجود داشت را در این دوره به هیچ عنوان نداشتم .آقایان نجفی و داروغه‌زاده از پوستر حمایت کردند، چراکه این کار کپی نیست، اگر کپی بود من با شرمندگی نابود می شدم. تاکید میکنم که استفاده از پلاگین و آبجکت برای بیان گرافیکی کپی نیست. این یک اشتباه زشت است که این سایت سینمایی رواج داده است. اگر استفاده آبجکت کپی بود هیچ گرافیستی نباید از نقطه، خط و گل استفاده کند. اطلاعات کلی درباره اصول گرافیکی با سرچ ساده در گوگل قابل بررسی است.» طراح پوستر سی و ششمین جشنواره فیلم فجر در پایان اضافه کرد: «باور کنید این برخورد به قدری زننده است که باعث می‌شود افراد بی‌اطلاعی به راحتی توهین کنند و تمام کارهایم را زیر سوال ببرند. من تا امروز 50 پوستر برای جشنواره فیلم فجر طراحی کردم. جالب اینجاست که سایت دیگری ادعا کرده است، این پوستر رسما کپی است و نمونه‌ پوسترهای سال‌های گذشته جشنواره فیلم فجر را آورده است و آن‌ها را تحسین کرده است که از نمونه کارهای من است. در واقع این جریان یک تسویه حساب است که با کشتن هر چیزی، اصول اخلاقی و حرفه‌ای را زیر پا می گذارند.»
سایر اخبار این روزنامه
دادستان تهران: بازداشت 42 متهم در پرونده بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان فعالان سیاسی تاثیرات شبکه‌های اجتماعی در سیاست را بررسی کردند خطر مجازی در کمین روحانی گزارش «ابتکار» از حواشی طراحی پوستر سی و ششمین جشنواره فیلم فجر طراحی پوستر فجر، خودکشی گرافیکی است محمدصادق جنان صفت بودجه را گوشت قربانی نبینیم «ابتکار» از وضعیت نامناسب و ناایمن مدارس تهران گزارش می‏دهد 265مدرسه پایتخت در وضعیت قرمز گزارش «ابتکار» از کاهش 50 درصدی یارانه نقدی در بودجه 97 پالایش صف یارانه بگیران روحانی توپ را به زمین سعودی‌ها انداخت شروط ایران برای عادی‌سازی روابط با عربستان گزارش جامع بودجه ۱۳۹۷ از گران شدن عوارض خروج از کشور تا صعود مالیات سیگار لایحه «مقابله با خشونت علیه زنان» در مراحل پایانی « ابتکار» از تقدیم لایحه بودجه به مجلس گزارش می دهد اشتغال فراگیر، رفع فقر و ایجاد عدالت رئیس‌ جمهوری در دیدار وزیر خارجه انگلستان: از روابط دوستانه و متوازن تهران – لندن استقبال می‌کنیم دادستان تهران: بازداشت 42 متهم در پرونده بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان دادستان تهران: بازداشت 42 متهم در پرونده بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان دادستان تهران: بازداشت 42 متهم در پرونده بانک سرمایه و صندوق ذخیره فرهنگیان