روزنامه قانون
1396/09/28
عصبانی هستیم
«عصبانی نیستم»، دومین فیلم بلند درمیشیان استاین فیلم در شصت و چهارمین جشنواره برلین در بخش پانوراما حضور یافت
نگاه جسورانه درمیشیان به وضعیت زندگی جوانان با وجود تمام حواشیِ ایجاد شده قابل تحسین است
خانه سینما نتوانست پاسخ درستی به این موضوع بدهد که نسخه کپی فیلم چطور به دست قاچاقچیان افتاده است
ماجرای اکران فیلم در ایران، دیگر از یک بحران هم پا فراتر نهاده است؛ وعده و وعیدها نه تنها راه به جایی نبرده‌اند، بلکه وضعیت به خصوص در رابطه با فیلم های توقیفی که قرار بود تکلیف آن ها در مرداد مشخص شود، بسیار وخیم است.
فیلم «عصبانی نیستم» ساخته رضا درمیشیان، از جمله فیلم هایی است که بعد از پنج سال، هنوز وضعیت مشخصی ندارد و با وجود تمام حواشی ای که برای فیلم ایجاد شد و تا چند روز پیش قرار اکران آن صادر شده بود، این اکران بدون هیچ توضیحی دوباره به تعویق افتاد. مشخص نیست چنین تصمیم‌هايي چگونه گرفته می شود؛ اعلام می شود و به سرعت رویکرد تغییر کرده و رویه ای دیگر در پیش گرفته می شود.
اصل مساله در حواشی گم شد
«عصبانی نیستم»، دومین فیلم بلند درمیشیان است که داستان زندگی «نوید»، دانشجوی ستاره دار اخراجی را بیان می کند که برای فراهم آوردن حداقل شرایط زندگی در رویارویی با بی‌اخلاقی‌های جامعه با خود تمرین می‌کند تا «عصبانی» نباشد و در تلاش است تا دختر مورد علاقه‌اش را از دست ندهد. این فیلم در سی‌و دومین جشنواره فیلم فجر حضور یافت و باران کوثری بعد از دو سال ممنوعیت از کار، با «عصبانی نیستم» به سینما بازگشت. این فیلم در شصت و چهارمین جشنواره برلین در بخش پانوراما حضور یافت. این فیلم از ابتدای ورود به بخش سودای سیمرغ جشنواره، موجی از اعتراض‌هاي سینماگران ارزشی را به همراه داشت و همچنین برخی از نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس نیز به این فیلم واکنش نشان دادند. فیلم به صورت غیرمستقیم به برخی از اتفاقات سال 88 اشاره می کند اما این مساله اصلی فیلم این نیست بلکه این موضوع توانست دستاویزی شود برای دلواپسان تا تمام فشار خود را برای حذف این فیلم به مسئولان فرهنگی وقت وارد کنند. این در حالی است که «عصبانی نیستم» در جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۹۲ نیز با مشکل سانسور مواجه شد و با ۱۷ دقیقه سانسور و حذف پایان فیلم ، سرانجام به نمایش درآمد.
نگاه جسورانه درمیشیان به وضعیت زندگی جوانان با وجود تمام حواشیِ ایجاد شده قابل تحسین است. شخصیت اصلی داستان به دلیل ستاره دار بودن از تحصیل بازمانده است و شرایط نامساعد اقتصادی به او اجازه نمی‌دهد با دختر مورد علاقه‌اش ازدواج کند. فشارهای روحی، اجتماعی و اقتصادی آن‌قدر بر او فشار وارد کرده است که برای جلوگیری از خشم خود، مجبور به استفاده از قرص‌های اعصاب می شود و مدام با خود تکرار می‌کند« عصبانی نیستم» . تلاش های او برای یافتن شغلی مناسب در ساختار معیوب و شرایط تحریم به جایی نمی رسد و زیرپا نهادن اخلاق و درستکاری، برای او کار دشواری است.
تعویق اکران با بهانه تراکم فیلم های اکران شده
فیلمنامه «عصبانی نیستم» بعد از تغییرات و اصلاحات بسیار، پروانه ساخت گرفت اما چرا با دریافت پروانه نمایش، سرنوشت فیلم این‌گونه رقم خورد؟
درمیشیان بعد از انجام اصلاحاتی که مدنظر شورای پروانه ساخت بود، فیلمنامه را دوباره اصلاح و بازنویسی کرد و به شورا ارائه داد و مجوز تولید آن صادر شد. اين فیلم در جشنواره اکران شد اما پس از آن با مشکلات متعددی رو به رو شد و تا امروز که پنج سال از زمان ساخت آن گذشه است، هنوز سرنوشتش در هاله ای از ابهام قرار دارد و با تمام حرف‌هایی که در خصوص كارگردان فیلم زده شد، باز هم با اعلام شده که اکران آن به تعویق افتاده است! «عصبانی نیستم» که در جشنواره فیلم فجر در 6 رشته کاندیداي دریافت جایزه شده بود، با حواشی ای که پیرامون موضوع فیلم ایجاد شد، نه تنها از اکران بعد از جشنواره جا ماند، بلکه سال ها نیز در توقیف به سر برد و هربار مسئولان سینمایی در خصوص این فیلم سخنانی مانند اصلاح و اکران آن مطرح کردند که هیچ کدام از آن ها به بار ننشست. آخرین خبر درباره فیلم این بود که قرار است 29 آذر اکران شود اما غلامرضا فرجی(سخنگوی شورای صنفی نمایش) آب پاکی را روی دست فیلم ریخت و با بهانه تراکم فیلم های اکران شده، باز هم زمان اکران را به تعویق انداخت.
امیر سحرخیز و کامران سحرخیز برای بهترین جلوه‌های ویژه بصری، نظام‌الدین کیایی بهترین صدابردار، محمدرضا دلپاک نامزد بهترین صداگذاری، هایده صفی‌یاری نامزد بهترین تدوین، نوید محمدزاده نامزد دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد و نامزدی بهترین بازیگر نقش اول زن برای باران کوثری از جمله نامزدی‌های این فیلم بود که با انصراف درمیشیان همه آن‌ها منتفی شد.
حقیقت کشف نشد
به طور معمول فیلم هایی که چنین حواشی ای برای آن‌ها ایجاد می شود، به فیلم هایی پر مخاطب تبدیل می‌شوند و مردم دل‌شان می‌خواهد هرچه سریع‌تر ببینند و مي‌گويند این چه فیلمی بوده که چنین به آن تاخته شده است؟ همین مساله باعث شد دی‌وی دی های آن به صورت غیرقانونی در تهران و شهرستان ها به فروش برسد. هم اکنون نیز نسخه قاچاق آن در بازار موجود است و هنگام بروز این اتفاق نیز شورای صنفی نمایش و خانه سینما نتوانست پاسخ درستی به این موضوع بدهد که نسخه کپی فیلم چطور به دست قاچاقچیان افتاده است. درمیشیان در اردیبهشت 96 در گفت‌وگویی در رابطه با قاچاق «عصبانی نیستم» بیان کرده است: «من به غیر از سازمان سینمایی هیچ سازمان دیگری را برای دریافت پروانه نمایش و ساخت نمی‌شناسم که نسخه‌ای از فیلمم را به آنجا ارائه کنم و به هیچ عنوان به هیچ شخص یا نهاد دیگری نسخه‌ای از فیلمم را نداده بودم و بارها به صورت کتبي از سازمان سینمایی درخواست کرده بودم نسخه بازبینی‌ام را پس دهند. قصد اتهام یا تهمت زدن به کسی را هم ندارم ولی این اتفاق برایم بسیار سخت، ناگوار و دردناک است و به هیچ عنوان راضی به قاچاق فیلم مجوزدارم نیستم و تنها خواستار کشف حقیقت هستم» اما حقیقت همچنان کشف نشده باقی مانده است و نه تنها نسخه قاچاق آن بین مردم دست به دست شد بلکه مسولان هم هر روز با بهانه ای، اکران فیلم را به تعویق انداختند. این در حالی است که بسیاری از مخاطبان سینما این فیلم را دیده اند و اکران آن هرچه بیشتر به تعویق بیفتد، کارگردان و تهیه کننده بیش از پیش متضرر می شوند.
نمره منفی در کارنامه مسئولان فرهنگی
اگرچه بنا به سخنان وزیر وقت (سیدرضا صالحی امیری) قرار بود تکلیف فیلم های توقیفی در مرداد مشخص شود اما همچنان کارگردان‌ها دچار بلاتکلیفی هستند و اگر هیچ بهانه دیگری هم وجود نداشته باشد، دستِ کم درباره فیلم «عصبانی نیستم»، تراکم اکران می تواند باز هم تا مدتی اکران فیلم را به تعویق بیندازد.
متاسفانه بسیاری از رسانه های اصولگرا درباره این فیلم شعارهای بسیاری مطرح کرند اما گویی این رسانه‌ها توجه نکردند که فیلمنامه تایید شد و در جشنواره هم به نمایش درآمد! اگر فیلم با مشکلی چنین حاد روبه‌رو بود که برخی از رسانه ها از آن یاد کرده اند، در همان مرحله ارائه فیلمنامه باید از کار باز می‌ماند و نمی‌توانست تا این مرحله پیش رود. رضا درمیشیان برای اکران فیلمش و جلوگیری از پخش غیر قانونی آن، و همچنین برای برداشتن بارِ سیاسی از فیلمش و تمرکز بر مساله اجتماعی آن، حاضر به هرگونه اصلاحات روی فیلم شد اما همچنان وضعیت مشخصی ندارد. گویی اکران این فیلم در توان خانه سینما نیست و این ارگان به‌تنهایی نمی‌تواند در این خصوص تصمیم گیرنده باشد و با تاکیدهاي قاطع وزرای فرهنگ در این سال‌ها در خصوص رفع مشکل فیلم، هنوز هم شاهد سنگ‌اندازی‌های متعدد در راه اکران آن هستیم. طبیعی است که سینماگران می خواهند در چارچوب موجود کار کنند و فیلم خود را روی پرده سینماها ببینند، نه اینکه بعد از گذشت چند سال، نسخه کپی آن را کنار خیابان پیدا کنند. چنین فشارهایی جز به همراه آوردن نمرات منفی برای مسئولان فرهنگی و همچنین هدر رفت عمر و سرمایه سینماگران چه دستاوردی دارد؟ بهتر نیست اگر فیلمی قرار است اکران نشود در همان مرحله فیلمنامه رد شود؟
حال که فیلم «عصبانی نیستم» بعد از کشمکش‌های فراوان، این بار با بهانه تراکم فیلم های اکران شده، دست کم برای مدتی از دور خارج شده است، باید منتظر واکنش مسئولان فرهنگی به این موضوع باشیم.
