پشت‌پرده آخرين مذاكره اوباما با ايران

آرمان: بيش از چهل روز است كه باراك اوباما كاخ سفيد را به دونالد ترامپ سپرده است. رئيس‌جمهور سابق آمريكا تعطيلات را به همراه ريچارد برنسون ميلياردر انگليسي در جزاير ويرجين بريتانيا در درياي كاراييب گذراند. او حالا كاملا از سياست فاصله گرفته است؛ رئيس‌جمهوري كه با اقداماتي متفاوت نام خود را ثبت كرد؛ ترميم روابط با كوبا كه از دهه ۶۰ ميلادي به قطع رابطه رسيده بود و حتي سفر به هاوانا پايتخت اين كشور را اوباما رقم زد. مواجهه با ايران دومين اقدام متفاوت باراك اوباما با ديگر روساي جمهور اين كشور است. تلاش برای عبور از چهار دهه بي‌اعتمادي و بدبيني از سوي او در واشنگتن در فصل مشتركي با حسن روحاني در تهران، برجام را رقم زد تا اراده دو طرف براي رفع اختلاف با استفاده از ابزار ديپلماتيك روشن شود؛ فصلي جديد كه براي نخستين‌بار روابط وزراي خارجه دو كشور را بعد از انقلاب به عنوان كانالي ارتباطي به تصوير كشيد. مشكلات متفاوت ميان دو طرف از طريق اين مسير قابل حل و پيگيري بود. يكي از اين موارد، پيگيري وضعيت اتباع هر دو كشور بود كه در طرف مقابل زنداني بودند. حالا در جديدترين مورد يك روزنامه آمريكايي مدعي شد: نمايندگان دولت آمريكا در روزهاي پاياني رياست‌جمهوري باراك اوباما در مذاكراتي محرمانه با مقامات ايراني براي آزادي شهروندان آمريكايي زنداني در ايران تلاش كردند اما اين رايزني‌ها به نتيجه نرسيده است. به نوشته روزنامه هافينگتن پست، وكيل دو تن از شهروندان آمريكايي زنداني در ايران براي نخستين بار از مذاكرات محرمانه نمايندگان دولت آمريكا در آخرين روزهاي رياست‌جمهوري باراك اوباما با مقامات ايراني براي آزادي اين زندانيان خبر داد و گفت كه اين تلاش‌ها چند روز پيش از روز تحليف دونالد ترامپ رئيس‌جمهور آمريكا به شكست انجاميد. اين وكيل حقوق بشر در ادامه مدعي شد كه اين رايزني‌ها اواسط ماه دسامبر آغاز شد و از آنجايي كه ايراني‌ها از اشتياق و عجله رئيس‌جمهور اوباما براي آزادي زندانيان پيش از پايان دوران كاري اش در كاخ سفيد مطلع بودند، درخواست‌هايي دور از دسترس و بزرگ مطرح مي‌كردند. همين امر موجب شكست مذاكرات شد. يك مقام وزارت امور خارجه آمريكا كه خواست نامش فاش نشود، ضمن تاييد اين خبر گفت كه علت شكست اين رايزني‌ها، جدي نبودن ايراني‌ها بوده است اما جزئيات بيشتري از محتواي مذاكرات و درخواست‌هاي ايران ارائه نداد. ايران و آمريكا چند روز پس از اجراي برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) اعلام كردند كه به توافقي براي آزادي چند شهروند آمريكايي زنداني در ايران در ازای لغو اتهامات عليه چند تن از شهروندان ايراني در ‌آمريكا دست يافتند. در آن زمان، مقامات هر دو كشور تاكيد كردند كه اين توافق در نتيجه رايزني‌هايي جداگانه از مذاكرات هسته‌اي ايران و گروه ۱+۵ به دست آمده است. وجود يك خط ارتباطي ميان دو كشور از جمله مواردي است كه به ويژه تحليلگران غربي بر آن تاكيد دارند، حال بايد ديد در دولت ترامپ كه نشان داده سر ‌سازگاري با ايران ندارد وضعيت دچگونه پيش خواهد رفت و دو طرف اختلافات غيرايدئولوژيك خود را از چه طريقي حل خواهند كرد.