تلخی‌های 2017 امیدهای 2018

هم‌زمان با شروع سال نو میلادی، عرصه مناسبات بین‌المللی اندکی از چهره خشن و غیرانسانی خود فاصله گرفته، موجی از شادی و پیام‌های تبریک بین مردم و سران کشورهای مختلف رد و بدل می‌شود و محتوای انسان‌دوستانه پیام مقامات مذهبی و سیاسی، کورسوی امیدی برای تغییر وضعیت فعلی روابط بین‌الملل ایجاد کرده است. پاپ فرانسیس، رهبر مسیحیان کاتولیک جهان، در سخنرانی خود در شب پیش از کریسمس، از مردم دنیا خواست که گرفتاری‌ میلیون‌ها انسانی را که از «وطن خود رانده شده‌اند»، فراموش نکنند. او از بیش از یک‌میلیارد و ۲۰۰‌میلیون کاتولیک در سراسر جهان خواست که «مهاجران خارجی» را در سراسر دنیا به گرمی بپذیرند و با آنها رفتاری دوستانه و انسانی داشته باشند؛ پیامی که در نوع خود دلگرم‌کننده و ستودنی است؛ اما درعین‌حال یادآور تحولات تلخی است که در سال 2017 میلادی رقم خورد. سال 2017، سال عجایب بسیار بود؛ سالی‌که در آن دونالد ترامپ بی‌تجربه، خودخواه و ملی‌گرا در ایالات متحده به ریاست‌جمهوری رسید و تحولات جهانی را هرچه بیشتر به سمت خودکامگی و عدم‌همکاری‌ بین‌المللی سوق داد. او با رویکردی نژادپرستانه و البته بیشتر اسلام‌هراسانه، درهای آمریکا را به روی مردم جهان و به‌ویژه شهروندان کشورهای اسلامی بست، کشورش را از سازمان علمی‌-فرهنگی ملل متحد (یونسکو) و نیز توافق‌نامه اقلیمی پاریس خارج کرد و همه تلاشش را به کار بست تا بزرگ‌ترین دستاورد دیپلماسی بین‌المللی، یعنی برجام را بی‌اثر کند. اولویت منافع آمریکا و متحدش اسرائیل، برای ترامپ به همین‌جا ختم نشد و در واپسین روزهای سال 2017 نیز او با اعلام قدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل و انتقال سفارت آمریکا به این شهر، میخ آخر را بر تابوت حقوق بین‌الملل و توجه به افکار عمومی جهانی کوبید و راه خود را از همه کشورهای دیگر جدا کرد.  اما دونالد ترامپ یگانه بازیگر یاغی سال 2017 نبود که به‌‌‌سبب رفتارهای نابهنجار در انزوا قرار گرفت؛ آنگ‌سان‌سوچی، رهبر سیاسی میانمار و برنده جایزه صلح نوبل، نیز شخصیت دیگری بود که به‌علت سکوت معنادارش در مقابل نسل‌کشی‌های گسترده مسلمانان روهینگیا در این کشور و آواره‌شدن آنها در کشورهای همسایه، مورد انتقاد گسترده جامعه جهانی قرار گرفت و جایگاه و منزلت خود را از دست داد.

پایان‌نیافتن جنگ بی‌نتیجه یمن و به‌ویژه، محاصره بنادر کلیدی این کشور فقیر عربی، ازسوی ائتلاف عربی به‌رهبری عربستان سعودی که منجر به مرگ‌و‌میر روزانه‌ هزاران غیرنظامی یمنی و شیوع گسترده وبا و سایر بیماری‌ها در این کشور شد، نیز از دیگر حوادث تلخ سال 2017 بود. مرگ علی‌عبدالله صالح و پرتاب موشک‌های یمنی به‌سمت عربستان نیز از دیگر حوادث مهم بحران یمن بود که معادلات استراتژیک و نظامی جنگ در این کشور را تا حد زیادی تغییر داد. سال 2017، پایان خلافت خودخوانده داعش و انزوای همه گروه‌های افراط‌گرا و تروریستی در منطقه غرب آسیا نیز بود که البته نه با کمک ائتلاف‌های دروغین غربی، بلکه با همت و همدلی نیروهای مقاومت و شکل‌گیری مثلث ایران، روسیه، ترکیه، از صحنه سیاسی کشورهای منطقه حذف شد. به‌این‌ترتیب، سال 2017، سال تقویت دولت‌های ملی در غرب آسیا در مقابل گروه‌های افراط‌گرا و تروریستی، به‌طور‌کلی و سال قدرت‌یابی ایران به‌طور خاص بود. در شرایطی که کشورهای عربی منطقه با خریدهای گسترده تسلیحاتی از غرب، مشارکت در جنگ ضدانسانی یمن و بازکردن باب مناسبات با رژیم صهیونیستی، تا حد زیادی اعتبار و قدرت نرم خود را از دست دادند، جمهوری اسلامی ایران به‌سبب سیاست‌های معتدل و همکاری‌جویانه، افزایش مناسبات با جامعه جهانی، مقابله جدی و واقعی با تروریسم و تکیه بر توان دفاعی بومی، به‌طور هم‌زمان از قدرت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری زیادی بهره‌مند شده و در عمل به قدرت برتر و اول منطقه تبدیل شد. بااین‌حال، سیاست دولت تدبیر و امید هیچ‌گاه بر مبنای تک‌روی و رویارویی با کشورهای منطقه و جهان نبوده و همان‌گونه که رئیس‌جمهور کشورمان در پیام تبریک خود به مسیحیان جهان نیز اعلام کرد، برنامه و سیاست ایران در سال جدید میلادی (2018)، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز برای حرکت در مسیر گسترش صلح، عدالت، برابری و برادری و اعتدال و فراهم‌کردن زمینه برای تعامل میان صاحب‌نظران، عالمان و پیروان ادیان الهی، برای تبدیل‌شدن سال ۲۰۱۸ میلادی به «سالی مملو از معنویت، عزت، رفاه، رفع تبعیض و عاری از خشونت برای تمامی مردمان جهان» است.