روزنامه شهروند
1396/10/21
آدرس غلط!
با فيلترشدن تلگرام ميليونها نفر كاربر آن حتما از خود خواهند پرسيد كه چرا بايد از استفاده از اين امكان محروم شوند؟ خب! نخستين پاسخ اين است كه به دليل مشكلات امنيتي که رخ داده است؛ ولي اين پاسخ نميتواند قانعكننده باشد، زيرا نقش اصلی در بروز این اعتراضات به عهده عوامل دیگر است ضمن اینکه تقاضا براي اين پيامرسان محصول نیازهای ديگري است که ربطی به مسائل پیشآمده ندارد. معنا ندارد که 40میلیون نفر وارد این پیامرسان شوند تا مسأله امنیتی ایجاد کنند. به همين علت است كه آقاي روحاني در واكنش به چنين تصور نادرستي از مسأله آزاديِ دسترسي به شبكههاي اجتماعي بهصراحت اعلام كرد:«نباید عدهای بخواهند که شبکههای مجازی که به خاطر شرایط خاص چند روزی مسدود شده برای همیشه مسدود باشد. با این کار بیش از صد هزار نفر شغل خود را در یک هفته اخیر از دست دادهاند و ما باید به فکر زندگی و راحتی مردم باشیم؛ البته هر چیز خوبی در کنار خود بدیهایی هم دارد اما نمیشود گفت که به طور مثال به خاطر خطراتی که اتومبیل و موتورسیکلت دارد، کارخانه تولید این محصولات به طور کامل تعطیل شود. فضای مجازی همانند فضای حقیقی است و باید در کنار آن در زمینه فرهنگسازی و استحکام خانواده اندیشه کرد و نمیگوییم که دولت مسئولیتی در این زمینه ندارد اما پذیرفتنی هم نیست که به خاطر یک خطا کل یک مجموعه را به تعطیلی کشاند و ما باید به فکر منافع زندگی و آینده مردم باشیم.»
ولي اصل ماجرا چيست؟ چرا در ايران نسبت به وجود اين شبكهها تا اين حد حساسيت وجود دارد؟ جالب است كه تعداد بهرهمندان از اين شبكهها آنقدر هست كه ميتوان گفت قاطبه مردم از آن استفاده ميكنند و در اين ميان فرقي ميان اصولگرا و اصلاحطلب و افراد عادي نيست. ميزان استفاده به گونهاي است كه به نوعي ابزار كار مردم شده است و نه فقط دههاهزار نفر از اين راه نان ميخورند و كسبوكار دارند، بلكه صدهاهزار نفر نيز حداقل بخشي از فعاليت حرفهاي خود را از اين طريق انجام ميدهند. درواقع مردم در حال زندگيكردن با آن بودند؛ پس چرا عدهاي عليه آن هستند؟
واقعيت اين است كه در هيچ كشور و جامعه ديگري چنين كاربردي براي پيامرسانها تعريف نشده است؛ درواقع نيازي به چنين كاربردي ندارند. آنان از اين امكانات بهرهبرداريهاي محدودي دارند و به جايش از فيسبوك و توييتر يا از آنها مهمتر از مطبوعات و راديو و تلويزيونها نيازهاي خود را رفع ميكنند و كاربرد اين شبكههاي مجازي بهنسبت محدود و خاص است؛ ولي در ايران به علت آنكه روشهاي جايگزين ازجمله رسانههاي داخلي و بهویژه صداوسيما نيازهاي عادي مردم را تأمين نميكنند، لذا مردم با رغبت تمام به سوي فضايي رفتهاند كه به طور قطع عوارض خاص خود را دارد.
در اين فضا دوغ و دوشاب قاطي ميشود، مسئوليتپذيري اندك است، ولي در مقابل امكان اطلاعرساني آزاد و اظهارنظر وجود دارد و درمجموع منافع قطعي آن خيلي بيش از زيانهاي احتمالي آن است. چرا به چنين وضعي دچار شدهايم. پاسخ روشن است، ناتواني رسانههاي رسمي در تأمين نيازهاي خبري، تحليلي و سرگرمي مردم علت اصلي این گرایش است؛ والا دليلي ندارد كه مردم جذب كاركردهاي اطلاعرساني اين شبكهها شوند.
نكته مهم ديگري كه در سخنان آقاي روحاني بود، ضرورت پرهيز از سادهكردن مسائل است. براي نمونه ميدانيم كه يكي از معضلات مهم شهري در ايران وجود سواريهاي مسافركش است. اين خودروها كه به لحاظ قانوني هم اجازه حملونقل مسافر ندارند و بسياري از جرايم و قتلها در پوشش اين مسافركشها رخ ميدهد و هر روز ميتوانيم اخبار آن را بخوانيم ولي با تمام اين مسائل، كمتر كسي موافق است كه كار آنان متوقف شود؛ زيرا همه ميدانند كه عليرغم وجود اين خطرات و مشكلات، نميتوان بهراحتي دستور توقف كار آنان را داد، زيرا دههاهزار نفر از اين طريق كار و تأمين معاش ميكنند. ما بايد ميان اين دو وضع یکی را انتخاب كنيم، هر كدام آنها معايب و محاسني دارند و برحسب وجود عيب در يك انتخاب نميتوان آن را به كلي رد كرد؛ بلکه باید مقایسه کرد.
ترديدي نيست كه اگر رسانههاي داخلي كاركرد واقعي يك رسانه را پيدا كنند، بدون ترديد، اخبار و اطلاعات و تحليل مسئولانه و درست به دست مردم ميرسد و ديگر نيازي به ماهواره و شبكههاي پيامرسان به صورت موجود نخواهند داشت. در غير اين صورت اگر تغييري در ساختار و كاركرد رسانهاي رخ ندهد، بستن و فيلتر تلگرام يا ساير شبكهها پاككردن صورتمسأله و آدرس غلطدادن است. ضمن اینکه با یک تحول جدید در فناوری حتی امکان فیلترکردن هم از میان میرود و ما میمانیم و وضعیتی که زیانهایش در حداکثر و سودهایش در حداقل نصیب ما میشود.
سایر اخبار این روزنامه
درآمد مبهم پزشکان ایرانی
خانه «نیما» ابریاست
ماموریت ویژه رئیسجمهوری به وزیرکشور
بدهکاران خشکسالی
ایتالیا همچنان در پی جایگاه ایران
بی خبری از 31 خدمه «سانچی»
سوییس آماده تعامل در فعالیتهای بشردوستانه
خطای پزشکی عمدی نیست
صفحه شهرونگ
اتحادیه خیران در راه است
زایش مرگ
اما و اگرهای اجرای یک «طرح»
آدرس غلط!