روزنامه ابتکار
1396/11/02
«ابتکار» استقبال مخاطبان ایرانی از تئاترهای خارجی در جشنواره فجر را بررسی می کند
تماشای جهان از دریچه نمایشفاطمه رنج‌اندیش
جشنواره تئاتر فجر در ساده‌ترین تعریف برآیندی از مجموعه سال گذشته و پیش‌روی تئاتر ایران است. البته از آنجایی که دبیر این جشنواره تقریبا هر سال تغییر می‌کند، با توجه به نقطه نظر دبیر همان دوره سهم حضور نمایش‌های جدید و بخش مرور تئاترها متفاوت است. در این دوره که دبیری جشنواره به عهده فرهاد مهندس‌پور است مجموعه نمایش‌های ایرانی به نسبت مساوی بین این دو بخش تقسیم شده است. در بخش بین‌الملل به دبیری آروند دشت‌آرای نیز در رویکرد انتخاب آثار، توجه به تعداد اجراهای آن‌ها در جشنواره‌های خارجی مورد اهمیت بوده است و تلاش شده تنوع بیشتری در فرم آثار برای مخاطبان ایجاد شود. بر همین اساس ۱۹ اثر برای اجرا در این بخش انتخاب شدند. آثار بخش بین‌الملل در فرم‌هایی چون نمایش صحنه‌ای، نمایش‌های خارج از صحنه، ویدئو اینستالیشن، پرفورمنس، نمایش‌های تعاملی محیطی و ... اجرا دارند. در این دوره آثاری از کارگردانان و کمپانی‌های مطرح و بزرگ جهان در کنار آثار هنرمندان جوان خارجی به جشنواره دعوت شده‌اند. ضمن اینکه تمامی این اجراها پیش از این تورهای گسترده‌ای را در سطح جهانی در کارنامه خود داشته‌اند.
باید توجه داشت که اجرای نمایش‌های خارجی یکی از بخش‌های مهم جشنواره است چراکه اجرای این بخش فرصت مغتنمی برای مخاطبان ایرانی است تا آثار کشورهای دیگر را ببنند و تصویر کلی از تئاتر جهان داشته باشند. به خصوص دانشجویان رشته‌های سینما و تئاتر که امکان سفر به تمام کشورها را ندارند و تجربه تماشای اجراهای خارجی را تنها در جشنواره تئاتر فجر دارند. بنابراین انتخاب نمایش‌هایی که با مخاطب ایرانی ارتباط برقرار کند و ما را با آثار اساسی و کارگردانان بزرگ دنیا روبه‌رو کند باید در الویت انتخاب گزینه‌های موجود قرار بگیرد. همچنین انتخاب نمایش‌هایی ضعیفی که صرفا در ارتباط با ستاد و دبیر جشنواره به تئاتر فجر راه‌یافته‌اند دردی از مخاطبان داخلی دوا نمی‌کند و بعد از مدتی اعتماد مخاطب جدی تئاتر را صلب می‌کند. این درحالی است که جمعی از اهالی تئاتر نسبت به انتخاب آثار سال گذشته انتقاد داشتند. حالا در پنجمین روز از سی و ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر باید دید که چقدر به این نکته توجه شده است. ضمن اینکه جشنواره تئاتر فجر نسبت به دوره‌های آغازین خود سیری صعودی را گذرانده است. در ابتدا این جشنواره خیلی حرفه‌ای نبود و در تنوع موضوعات کاستی‌هایی وجود داشت اما از دهه ۷۰ موضوعات و مسائل مطرح‌شده در جشنواره تئاتر فجر متنوع شد. در سومین روز سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر به تماشاخانه اایرانشهر رفتیم و با تعدادی از تماشاچیان که در انتظار نمایش «تنهایی پر هیاهو» محصول مشترک ایران و فرانسه هستند درباره مهم‌ترین ویژگی‌هایی که برای تماشای یک اثر خارجی ترغیب شان می‌کند، گفتوگو کردیم. افشین غفاریان کارگردان «تنهایی پر هیاهو» در دوره دانشجویی‌اش در رشته بازیگری با رقص معاصر آشنا شد. اشتیاق به این هنر موجب شد او در سال 1385 به همراه دوستان خود گروهی زیرزمینی تشکیل دهند و به تمرین رقص – تئاتر بپردازند. سرانجام در سال 1389، کمپانی «رفورمنـس » را در فرانسه برای ادامه ماجراجویی‌اش در هنر بنا نهاد و پژوهشی را در رقص و تئاتر و شیوه‌های بیان فراموش شده در آن که شامل حافظه بدن و چگونگی انتقال آن در رقص و تئاتر است، آغاز کرد. غفاریان از سال 1389 تا 1391 با اجراهای متفاوتی در چندین جشنواره رقص در فرانسه شرکت کرد و با اساتیدی چون «آندی دوگرت» و «توماس لبرن» به عنوان رقصنده – بازیگر همکاری نمود و همچنین مدتی در کارگاه‌های آموزشی زیر نظر اساتیدی چون «یوجینیو باربا» و «مردیت مونک» به تحصیل پرداخت. «تنهایی پر هیاهو» برداشتی آزاد از رمانی با همین نام از بهومیل هرابال است. داستان آخرین مردی که آخرین کتاب را در دست دارد؛ روایت عشق مثلثی است بین انسان، کتاب و یک ماشین پاپ‌کورن. روابط این سه، تمام صحنه نمایش را آکنده می‌کند و کنش‌ها و تنش‌های انسانِ به قولی مدرن، در برابر خدای خود ساخته خویش یعنی ماشین در عصر حاضر را به تصویر می‌کشد. غفاریان این نمایش را در سال 92 تولید کرده است.
جایی که تئاتر دیدن جای کتاب خواندن را می‌گیرد
مرد جوانی که روی صندلی نشسته است، می‌گوید: «سعی می‌کنم از دوستان تئاتریم درباره نمایش‌های خوب روی صحنه سوال کنم و در ماه حداقل یک نمایش داخلی را می‌بینم. تا امروز تجربه تماشای تئاترها در خارج کشور نداشتم.»
او درباره انتخاب «تنهایی پر هیاهو» توضیح می‌دهد: « این نمایش را به سفارش یکی از دوستانم آمدم و رمان بهومیل هرابال را نخواندم و نمونه ایرانی آن را ندیدم.»
همچنین درباره تماشای نمایش‌های خارجی می‌گوید: «بسیاری از نمایش‌هایی که تا به حال دیده‌ام نویسنده خارجی داشته است. معتقدم تئاتر یک کالای فرهنگی است و باید با فرهنگ داخلی همخوانی داشته باشد اما «تنهایی پر هیاهو» را به سفارش دوستانم دیدم. به عنوان نمونه نتوانستم با «در انتظار گودو» ارتباط برقرار کنم.» خانم جوانی که به یکی از ستون‌های سالن تکیه داده می‌گوید: « به صورت میانگین هر ماه 10 نمایش را می‌بینم. تئاترهای خارجی را فقط در جشنواره می‌بینم. کتاب هرابال را نخواندم اما از آنجایی که تعدادی از نمایش‌های خارجی را در دوره گذشته تئاتر فجر پسندیدم، امسال نمایش‌هایی که به گوشم آشنا بود را انتخاب کردم.»
او ادامه می‌دهد: «بیشتر نمایش‌های خارجی که در جشنواره اجرا می‌شوند، زیرنویس دارند. بنابراین می‌توان با زبانی به جز فارسی ارتباط برقرار کرد. در تئاتر حس بازیگر و به طور کلی فضای نمایش اهمیت دارد.» دختر جوانی که دانشجوی تئاتر است، می‌گوید: «من دانشجویی دانشگاه تهران هستم و فستیوال‌های داخلی و خارجی را دنبال می‌کنم.» او درباره انتخاب «تنهایی پر هیاهو» می‌گوید: «با اینکه متن اصلی این نمایش را نخوانده‌ام اما به دلیل اینکه مضمونش به پایان‌نامه‌ام شباهت دارد، آن را انتخاب کردم. پایان‌نامه من درباره زنی است که تصمیم می‌گیرند با یک مانکن ازدواج کند. به نظرم این نمایش می‌تواند به دید من کمک کند.» او درباره انتخاب نمونه خارجی «تنهایی پر هیاهو» بیان می‌کند: « این نمایش را در اینترنت و خبرهای منتشر شده، پیدا کردم. اگرچه به زبان انگلیسی مسلط هستم اما اینکه زبان نمایش را متوجه نشوم در انتخاب آن نمایش برایم تاثیر چندانی ندارد. به دلیل اینکه در فجر کارهایی را انتخاب می‌کنند که محوریت زبان ندارد و بیشتر بر فرم و رقص متکی است.» در پایان اضافه می‌کند: « با این همه در فستیوال‌های خارجی با نمایش‌هایی به زبان آلمانی و فرانسه به سختی ارتباط برقرار می‌کنم.»
سایر اخبار این روزنامه
پیام رهبر انقلاب به مستندسازان جوان
لحن خصمانه و یاس‌آلود در انتقاد، فایده آن را تبدیل به زیان می‌کند
جامعه جهانی از آغاز جنگ جهانی کوچک در سوریه نگران است
«شاخه زیتون » علیه «شکار گرگ»
همسر حبیب محبیان در گفت و گو با «ابتکار» از ارائه مجوز انتشار صدا و تصویر این خواننده گلایه کرد
محمد صادق جنان صفت
شکست روحانی در اقتصاد قابل جبران برای ایران نیست
«ابتکار» دلایل افزایش نرخ ارز و تبعات آن را بررسی می کند
صعود ارز در سکوت بانک مرکزی
محمدرضا عارف در گفتوگو با «ابتکار»:
به هجمه ها عادت کرده ایم و موضع خاصی نمی گیریم
«ابتکار» استقبال مخاطبان ایرانی از تئاترهای خارجی در جشنواره فجر را بررسی می کند
«ابتکار» عوامل افزایش احتمال ابتلا به سرطان را در گفتوگو با مردم بررسی می‌کند
غذاهایی باب دل خرچنگ شوم
وزیر اطلاعات با اشاره به اغتشاشات اخیر :
نقطه شروع بحران از اقدامات دشمنان نبود
رئیس جمهوری در دیدار نخست وزیر اقلیم کردستان عراق:
ایران پیوسته از عراق متحد و یکپارچه، حمایت و پشتیبانی می کند
چرا استراتژی دفاعی آمریکا تغییر کرد؟
تحلیل سید علی خمینی از ناآرامی های اخیر کشور:
همه مشکلات ما مربوط به دشمن خارجی نیست
