شهرداری با طرح ترافیک از روی همه مخالفان عبور می‌کند

كبري فرشچي
«همه موافق اجراي طرح ترافيك جديد در سال 97 هستند» محمد مير‌لوحي، عضو شوراي شهر تهران روز گذشته به نمايندگي از «همه» در حالي از موافقت اعضاي شورا و ساير سازمان‌ها با ابتكار مديريت شهري جديد تهران با طرح ترافيك سال آينده سخن گفت كه اين طرح اقشار مختلف جامعه را با چالش‌هاي جدي مواجه خواهد كرد و مخالفان زيادي دارد. طرحي كه حتي اعضاي شوراي شهر چندان به كارايي آن مطمئن نيستند. درست شبيه محمود ميرلوحي كه در پاسخ به سؤال درباره اثر‌بخشي طرح‌هاي تازه ترافيك در كاهش آلودگي هوا گفته است: نمي‌توانيم به‌طور قطع بگوييم تأثير چشمگيري خواهد داشت؛ چراكه طرحي در يك منطقه نمي‌تواند بر كل تهران اثر بگذارد» از اثر‌گذاري طرح ابتكاري شهرداري بر حل معضل آلودگي هواي تهران كه بگذريم، اما اين طرح به طور يقين بر ميزان درآمد شهرداري تهران اثر‌گذار است؛ 500 تا 900‌ميليارد تومان درآمدي كه مديران شهري با تمام نواقص آشكار طرح ترافيك 97 حاضر به چشم‌پوشي از آن نيستند. هرچند برخي اعضاي شوراي شهر درباره لزوم بازنگري در اين طرح صحبت‌هايي داشته‌اند. موضع موافق اعضاي شوراي شهر در حالي است كه پيش از اين آنها هم در صف مخالفان جدي طرح جديد قرار داشتند، اما انگار پشت‌پرده‌هايي توانسته است مزه دهان اعضاي شورا را هم تغيير دهد. 
بر‌اساس مدل جديدي كه تيم تازه شهرداري تهران براي طرح ترافيك طراحي كرده‌اند، ايام هفته به جز پنج‌شنبه و جمعه به سه‌بازه زماني تقسيم مي‌شود؛ قبل از ساعت 10، بعد از ساعت 10 و تا ساعت 16، از ساعت 16 تا پايان ساعت طرح. اگر متقاضي ورود به طرح بخواهد قبل از ساعت 10 صبح وارد طرح شده و تا اتمام زمان طرح در محدوده باقي بماند، بايد بيشترين حق ورود به طرح را بپردازد و اگر متقاضي بخواهد بعد از ساعت 10 و پيش از ساعت 14 يا 16 از طرح خارج شود، كمترين مبلغ را خواهد پرداخت. همچنين مبالغي كه براي اين سه‌بازه زماني در نظر داشته شده، مختلف و ظاهراً از 13هزار تومان روزانه شروع مي‌شود و تا 36 هزار تومان بسته به ساعت حضور در طرح به‌صورت روزانه قابل افزايش است. ابتدا حتي بنا بود سقف فروش طرح را بردارند، اما با مخالفت پليس قيد سقف هم به طرح ترافيك سال 97 اضافه شد. همچنين شهر به محدوده سبز و آبي تقسيم مي‌شود؛ ‌محدوده سبز شامل محدوده فعلي طرح ترافيك و آبي هم محدوده سابق زوج و فرد است. بر اين اساس به گفته شهريار افندي‌زاده، قائم‌مقام معاونت حمل‌ونقل ترافيك شهرداري تهران در طرح پيشنهادي جديد براي كنترل ترافيك عصر‌گاهي خودروهايي كه در ساعت اوج صبح وارد محدوده شده و قبل از ساعت ۱۶ از اين مناطق خارج شوند ۳۳‌درصد هزينه كمتري پرداخت خواهند كرد. اين در حالي است كه برخلاف ادعاي مسئولان شهري درآمد شهرداري تهران از طرح جديد و همچنين پرداختي مردم نه فقط كاهش نمي‌يابد، بلكه افزايش قابل‌توجهي خواهد داشت. 
500 تا 900 ميليارد تومان درآمد طرح فروشي


بر اساس آمار اعلام شده سال گذشته درآمد شهرداري از فروش روزانه طرح ترافيك چيزي حدود 140ميليارد تومان بوده است. همچنين فروش مجوزهاي سالانه طرح ترافيك هم چيزي حدود 150ميليارد تومان درآمد را به حساب شهرداري واريز كرده است. بر اين اساس در مجموع 300ميليارد تومان درآمدي است كه سال گذشته شهرداري تهران از طرح‌فروشي به‌دست آورده است. سال گذشته 118هزار خودرو مجوز ورود به محدوده طرح ترافيك را دريافت كردند، اما امسال در طرح پيشنهادي شهرداري ابتدا بنا بر آن بود تا سقف ورود خودروها به محدوده طرح ترافيك برداشته شود كه با فشار وزارت كشور و پليس اين مسئله محقق نشد و بنا بر اين شد تا سقف 100 هزار خودرو مجوز ورود به اين محدوده را دريافت كنند كه از اين ميان 60 هزار خودرو با مجوز قبلي و 40 هزار خودرو هم با خريد روزانه طرح وارد محدود طرح ترافيك مي‌شوند. حالا با يك حساب سرانگشتي مي‌توان دريافت، فروش طرح ترافيك سال آينده براي شهرداري تهران بسته به ساعات فروش 500 تا 900ميليارد تومان درآمد ايجاد خواهد كرد.  فروش يك طرح به چند خودرو 
ايجاد سيستم‌هاي مكانيزه‌اي كه قرار است ورود و خروج خودروها را به محدوده طرح ترافيك ثبت كند اين امكان را هم ايجاد مي‌كند تا در طول روز با خروج يك خودرو از محدوده طرح ترافيك مجوز ورود به طرح به خودروهاي ديگري فروخته شود. به اين صورت هر چند در ساعات مختلف روز تعداد خودروهايي كه در محدوده طرح حضور دارند از سقف تعيين شده فراتر نمي‌رود، اما در عمل طرح‌هاي فروخته شده بسيار بالاتر از سقف تعيين شده خواهد بود. از همه مهم‌تر اينكه با اجراي اين طرح فقط افرادي قادر به ورود به محدوه طرح ترافيك خواهند بود كه پولش را داشته باشند و اين براي برخي مشاغل بسيار مشكل‌زا خواهد شد. براين اساس از 6 تا 12 ميليون تومان هزينه‌اي است كه افراد براي ورود به محدوده طرح ترافيك در ساعات مختلف بايد بپردازند. اين يعني فشار بيشتر به مردمي كه همين حالا هم به اندازه كافي با چالش‌هاي اقتصادي دست به گريبانند. بگذريم از اينكه دريافت مبلغ يكسان از همه براي ورود به طرح ترافيك با عدل سازگار نيست؛ چراكه اقشار مختلف جامعه درآمدهاي يكساني ندارند و ورود به محدوده طرح ترافيك براي برخي مشاغل حياتي است. افزايش بار حمل‌و‌نقل عمومي هم يكي از چالش‌هاي ديگر طرح جامع ترافيك تهران است. به بيان ديگر اين طرح در طرح جامع حمل‌و‌نقل عمومي ديده نشده، در حالي كه اگر بنا بر كاهش تردد خودروهاي شخصي است، ابتدا بايد زمينه‌هاي گسترش حمل‌و‌نقل عمومي فراهم شود.   پشت پرده‌هاي يك توافق 
طرح ترافيك فعلي بيش از 30 سال است در تهران اجرايي مي‌شود، اما طرح تازه شهرداري طي پنج، شش ماه حضور محمد‌علي نجفي در جايگاه شهردار كليد خورده است. حالا آنطور كه شهردار تهران مي‌گويد، قرار است طرح جديد از 15فروردين ماه اجرايي شود. با اجراي اين طرح بي‌ترديد تعداد زيادي از افرادي كه سال‌هاي گذشته با سهميه‌هايي طرح مي‌خريدند كم خواهد شد؛ چراكه اين سهميه برداشته شده است؛ ‌سهميه‌هايي كه اگرچه شبهه‌رانت درباره برخي از آنها وجود داشت، اما طرح تازه شهرداري هم نه فقط مشكل رانت را حل نمي‌كند، بلكه رانت‌هاي تازه‌تري را شكل خواهد داد. تمام اين ايرادها مسئوليت اعضاي شوراي شهر را براي بازنگري و تعديل طرح مذكور جدي‌تر مي‌كند، اگرچه معلوم نيست چه رويدادهايي ميان مديران شهري و اعضاي شوراي شهر جاري است؛ چراكه طي روزهاي اخير نگاه شوراي شهري‌ها به طرح ترافيك سال 97 به طرز چشم‌گيري موافق‌تر شده است.