روزنامه همدلی
1396/11/07
مراد کاویانی خشکسالی ما را خواهد برد
ابعاد گوناگون بحران آب در کشور به اندازه ای گسترده و فزاینده است که آنگاه که می خواستم عنوانی برای متن پیش رو انتخاب کنم اول به سراغ شعر معروف«آی آدم‌ها که بر ساحل نشسته،....»نیما یوشیج رفتم اما متوجه شدم که اساساٌ دیگر جایی در کشور وجود ندارد که ساحل امن از خشکسالی باشد. ناگزیر در پی «شعر سفر» از تولدی دیگر در مجموعه‌شعری فروغ فرخزاد رفتم که قطعه «باد ما را با خود خواهد برد» رفتم که به فراخور موضوع از بقیه گیراتر می نمود که ناچار از زمینه و زمانه ای که می خواهم طرح مسئله کنم مجبور به تغییر جمله از باد به خشکسالی شدم.چه کسی دو دهه پیش تر باور می کرد که استان‌های خطه شمالی کشور دچار بحران کمبود آب شوند اما چند سالی است که شدهاند. تا آنجا که اطلاع دارم کتیبه داریوش در تخت‌جمشید قدیمیترین سندی است که به مسئله کمبود آب در ایران اشاره دارد که نقل به مضمون، برگردان آن چنین است« اهورامزدا این کشور را بپاید از سپاه دشمن، از خشکسالی و از دروغ. به این کشور نیاید، نه سپاه دشمن، نه خشکسالی و نه دروغ».بر بنیاد برآوردهای موجود سال آبی 97-96 طی دست کم چند دهه اخیر یکی از خشکترین سالهای کشور است که با توجه به روند خشکسالیهای گذشته شاهد رخداد خشکسالیهای انباشتی در کشور هستیم. این در وضعیتی است منابع آب زیرزمینی کشور طی چند دهه اخیر به واسطه افزایش جمعیت، کشاورزی ناکارامدِ پر مصرف، گسترش جمعیت شهرنشینی، رویکرد کمی محور به توسعه، مدیریت ناکارا و ناهمراهی مردم در عمل پایان یافته است به گونهای که متاثر از برداشت بی رویه آب‌های زیرزمینی یک سوم دشت های کشور دچار فرونشست و فروچاله شده اند. متاثر از تغییر الگوی بارش و افزایش دما بسیاری از منابع آب رو زمینی در قالب رودهای دائمی کشور یا فصلی شده یا آنقدر ناتوان و کم آب شده اند که دیگر به مقصد نمی رسند در نتیجه کمابیش همه حوضه های آبگیر در قالب تالابها و پهناب های داخلی خشکیده اند و امیدی نیز به بازیابی آنها نمی رود.
در زمانه ای که دست اندرکاران از تامین آب آشامیدنی شهرها درمانده اند به نظر سخن از حقابه های محیط زیستی تا اندازه ای تجملی می نماید. بی توجهی به حقابه ها نیز دست کم طی یک و نیم دهه اخیر به رشد و گسترش کانونهای ریزگردساز و آلودگی سراسری در مقیاس کشوری انجامیده است. در این باره کشور در دور تسلسلی از تامین حقابه محیط زیست و آب آشامیدنی گرفتار آمده است.
بر بنیاد گزارش مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی ایران ۵.۳ درصد کشور دچار خشکسالی بسیار شدید، ۲۳.۱ درصد دچار خشکسالی شدید، ۴۳.۳ خشکسالی متوسط، ۱۸.۲ خشکسالی خفیف و ۸.۶ درصد خشکسالی نرمال است.
نتیجه آنکه بر کشت دیم پاییزه کشاورزان آسیبهای کلانی وارد شده است و امنیت غذایی کشور زیان خواهد دید. از آنجا که سدها نیز به واسطه کاهش بارندگی آوردِ درخوری نداشتهاند در عمل پر نخواهند شد و بسیاری از آنها در نیمه دوم سال آبی خواهند خشکید. آز آنجا که 90 درصد پهنه کشور درگیر خشکسالی است پیامد آن افزایش و گسترش تنش آبی در سراسر کشور خواهد بود.
این در حالی است که سال گذشته و سال پیشتر که وضعیت بارش در همسنجی با امسال به مراتب بهتر بود چند صد شهر کشور درگیر تنش آبی بودند. از این رو، سال آبی جاری سال پرتنشی پیشبینی می‌‌شود که در قالب آن امکان بروز خیزشهای اجتماعی آب پایه به ویژه در کلانشهرها افزایش خواهد یافت. از آنجا که کاهش بارش با خشکسالی های انباشتی سالهای گذشته همراه خواهد بود تداوم این رخدادها به همراه ناکارامدی راهبردهای مدیریت منابع در عمل مدیریت این منبع را وارد حوزه مباحث امنیتی خواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب: روحانیت تاریخچه و سنّت کهن خود را حفظ کند
گفت‌وگوی کیومرث مرادی با علی رجبی عکاس بین المللی ایرانی از بیماری جانفرسا در نیویورک تا جایزه هَسِل‌بلاد
احمد خاتمی:فضای مجازی سگ هار است
«همدلی» از شیوع ویروس فصلی در 10 استان کشور گزارش می‌دهد تازیانه آنفلوانزا
اجرای تئاتر کودکان کانون اصلاح و تربیت، جشنواره تئاتر فجر را میخکوب کرد آزادی پشت یک «خط باریک قرمز»
بررسی مدل رفاه کشورهای اسکاندیناوی موسوم به «نوردیک» وقتی توسعه خوشبخت می‌کند
مراد کاویانی خشکسالی ما را خواهد برد
ورزش‌های کارگری وحیاط خلوتی برای دوستان
احمد خاتمی:فضای مجازی سگ هار است
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب: روحانیت تاریخچه و سنّت کهن خود را حفظ کند
