روزنامه ابتکار
1396/12/14
«ابتکار» تقلای ایرانی ها برای سودهای اندک حاصل از افزایش قیمت هارا بررسی می‌کند حرص و آز سوار بر موج بی‌ثباتی
سوسن نوریوقتی زمزمه‌هایی درباره گرانی کالایی مثل بنزین، دلار، طلا و ... در جامعه شنیده میشود عده‌ای سریع به محل‌های مورد نظر مراجعه کرده و صف‌های طویل به‌سرعت تشکیل میشود تا با خرید آنها به میزان زیاد در صورت گرانی سودی کنند درحالی که این پول احتمالی که به جیب این افراد می‌رود خیلی وقت‌ها ناچیز و به صورت خاص در مورد بنزین در بازه زمانی کوتاهی قابل استفاده است. درخصوص خرید و فروش مبلغ کم ارز هم باید گفت سود زیادی نصیب فرد نمی‌شود که آن هم تحت‌تاثیر تورم حاصل از افزایش نرخ ارز مبلغ دندان‌گیری از آن حاصل نمی‌شود. در این میان برخی معتقدند این رفتار مردم حرص و طمع جمعی است و عده دیگری آن را ناشی از بی‌ثباتی بازار و وضعیت کشور می‌دانند. پرسش این است که کدام گروه قضاوت دقیق‌تری از ماجرا دارند؟ در هر صورت این رفتار چه آثار و تبعاتی برای اجتماع و کشور دارد؟ آیا می‌توان راهکاری برای حل این مشکل اجتماعی ارائه کرد؟
«آیا شما تا به‌حال در چنین صف‌هایی ایستاده‌اید؟ نتیجه چنین اقدامی برای شما چه بوده است؟» اینها سوالاتی است که در گفت‌وگو با مردم از آنها پرسیده‌ایم تا ریشه این حرکت جمعی را بهتر بررسی کنیم.
«عسل» شهروندی است که در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: «تا به حال چنین کاری نکردم. این قبیل عکس‌العمل‌ها در آستانه افزایش قیمت‌ها، باعث التهاب بازار و صدمه وارد شدن به اقتصاد کشور خواهد شد.»
اقتصاد کشور متلاطم میشود
«محمد» دیگر شهروندی است که نگاهی مشابه به نظر «عسل» دارد. او به «ابتکار» توضیح می‌دهد: «من هیچ‌وقت همچین کاری نکردم، کار بسیار ناپسندی است، این اقدام موجب متلاطم شدن وضعیت اقتصادی میشود.»
دیگر شهروندی که تجربه چنین کاری را ندارد، «رضا» است. او به «ابتکار» می‌گوید: «به‌طور کلی با این تفکر مخالفم، سال‌ها پیش جایی خواندم دولت هلند یا سوئیس قیمت شیر را گران کرد و با این اتفاق هیچ‌کس دیگر شیر نخرید، بعد از سه روز دولت مجدد قیمت شیر را به مبلغ قبل برگرداند. اما در ایران متاسفانه زمانی که جنسی یا اقلامی گران میشود مردم صف‌های عظیم شکل می‌دهند که البته کاملا بی‌نتیجه و سود است، مگر چقدر می‌توان چای یا روغن یا بنزین احتکار کرد؟!» به عقیده این شهروند، «این داستان همانند دیگر مشکلات فرهنگی این سرزمین ریشه فرهنگی غلط دارد.»
نمی‌خواهم ضرر کنم
برخلاف سه شهروندی که مخالف چنین رفتاری هستند «مازیار» فردی است که تاکنون این اقدام را انجام داده است. او که در حوزه گردشگری فعال است به «ابتکار» می‌گوید: «چندی پیش صحبت‌هایی درباره گران شدن یورو شنیدم برای همین مقدار یورویی که داشتم را نفروختم. در عرض یک هفته یوروی پنج هزارتومنی پنج هزار و 500تومان شد، یعنی مبلغی حدود یک‌ونیم میلیون تومان، اگرچه سود نکردم اما با این کارم کمتر از ارزش پولم افتاد. از این به بعد هم اگر تور خارجی داشته باشم که با خودش دلار یا یورو بیاورد سعی می‌کنم به جای تبدیل پولم به تومان از همان یوروها و دلارها خرج کنم تا ضرر نکنم.»
اظهارات این شهروندان درحالی است که حسین اکبری، جامعه‌شناس در این‌باره به «ابتکار» می‌گوید: «از نظر من تشکیل چنین صف‌هایی در آستانه گران شدن چیزی ناشی از حرص و طمع افراد نیست. در واقع، باید این‌گونه به ماجرا نگاه کرد که چرا مردم در مواقع اضطراری صف‌های طولانی تشکیل می‌دهند؟ به‌عنوان مثال، مردم هنگام بروز زلزله یا همین گرانی از یک الگوی مشابه پیروی می‌کنند. در اینجا نوعی پیش‌بینی و عدم اطمینان افراد به آینده برای ایرانی‌ها پیش می‌آید، انگار مردم منتظر کمبود یا ایجاد مشکلی در حوزه خاص هستند تا براساس همان قدم بردارند. با این توضیح که این رفتار جمعی خیلی وقت‌ها ریشه اقتصادی ندارد.»
مردم خودشان دست به کار می‌شوند
به عقیده این عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد، «بروز بحران‌ها در ایران نشان می‌دهد که مدیریت در این بخش از سوی سیستم حاکم بر کشور مطلوب نبوده چراکه با یک پیشامد خبر یا حادثه‌ای مردم سریع خودشان دست به کار می‌شوند که بقای خود را تضمین کنند بنابراین تشکیل صف‌های طولانی در چنین جامعه‌ای عجیب نیست.»
اکبری توضیح می‌دهد: «به‌عنوان نمونه فردی که کارش در زمینه تبادل وجوه ارزی است در واقع کسب درآمد و میزان سودی که می‌کند با نگاه به چگونگی بازار ارز است از این‌رو رفتار اقتصادی خود را با آن تنظیم خواهد کرد. در نتیجه افراد بسته به موقعیتی که دارند رفتاری مطابق شرایط از خود بروز می‌دهند. نوسان‌های زیاد در وضع سیاسی و اقتصادی کشور موجب میشود تا مردم با یک تلنگر هجوم به جایی ببرند که همین کار تشدیدکننده بی‌ثباتی وضع موجود خواهد شد. تکرار نوسان‌ها مردم را نسبت به این موضوع حساس می‌کند و متوجه می‌شوند که باید براساس منافع‌شان قدم بردارند که البته کاری عقلانی است چون همه به‌دنبال به حداکثر رساندن سود خود هستند.»
جای خالی مهمترین عنصر نظم
او برای تفهیم بهتر این ماجرا به دو نظریه جامعه‌شناسی اشاره می‌کند و می‌گوید: «جامعه کلنگی و کوتاه‌مدت دو موضوعی است که در چنین جامعه‌ای مطرح میشود؛ به عبارت دیگر، در این دو جامعه تداوم وجود ندارد و در مقابل بی‌ثباتی در موارد مختلف زیاد است درحالی که مهمترین عنصر به‌وجودآورنده نظم در یک جامعه، تداوم است تا الگو و در نهایت سیستمی بادوام شکل بگیرد. حالا اگر جامعه ایران چنین ویژگی ندارد در واقع سطح نظمینگی پایین است که ناشی از تغییرات زیادی است که در سیستم درحال اتفاق افتادن است. تغییر در برنامه‌ریزی‌ها، سیاست‌گذاری‌ها، مدیریت‌ها و... همه باعث می‌شوند سیستم بی‌ثبات حاکم شود درحالی که طبیعی است وقتی سیستم منظمی در کشور باشد مردم هم براساس همان رفتار خواهند کرد. وقتی حتی حدودی هم مشخص نیست در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد به مرور بی‌نظمی و در نتیجه بی‌اعتمادی مردم به سیستم حاصل میشود.»
اکبری معتقد است: «افزایش عدم اعتماد افراد برابر با کاهش قدرت سیستم است چراکه در طول زمان مردم متوجه می‌شوند سیستم نمی‌تواند از آنها حمایت کند، تکرار این رویه ایجاد رویکردی منفی در اذهان افراد نسبت به کشور خواهد شد که تاکنون موجب شده تا مردم با کوچکترین مسئله‌ای حمله به جای خاصی کنند یا ساعت‌ها در صف‌ها منتظر بمانند.»
همه این اظهارات درحالی است که اگرچه در این میان، عده کمی از ایستادن در این صف‌ها و گوش به زنگ بودن‌ها سود می‌برند اما باید دید اکثریت مردم متحمل چه مواردی خواهند شد. با این توضیح که خیلی‌ها بر این باورند هجوم به جایی به دلیل گرانی، تنظیم بازار و اقتصاد مملکت را برهم می‌زند اما به مرور و تکرار بی‌ثباتی حوزه‌های مختلف کشور دامن همه جامعه را خواهد گرفت و تبعات آن موضوعی است که به‌نظر می‌رسد تاکنون از چشم مسئولان مغفول مانده است.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» تقلای ایرانی ها برای سودهای اندک حاصل از افزایش قیمت هارا بررسی می‌کند
حرص و آز سوار بر موج بی‌ثباتی
37 اخراج و استعفا، جنجال و تنش مداوم، محصول یک سال ریاست جمهوری ترامپ بوده است
خانه تکانی های کاخ سفید
نمایندگان از توضیحات آخوندی و ربیعی قانع نشدند
جهانبخش محبی نیا
باب گفت وگو
«ابتکار» از ادامه ماجرای همه پرسی و بایدها و نبایدهای آن گزارش می‌دهد
رفراندوم، سیاسی یا غیر سیاسی ؟
آیا موسیقی اصیل ایران رو به فراموشی و زوال می‌رود؟
نت‌های ایرانی در بیم و امید جاودانگی
آیا گردشگری ایران نیاز به پیوند با اپلیکیشن‌های جهانی دارد؟
سهم ناچیز ایرانی ها از خدمات گردشگری آنلاین
«ابتکار» از دلایل طراحی دومین سوال از رئیس جمهوری گزارش می دهد
چرخش از مطالبات مردمی به تسویه حساب سیاسی
داویده آستوری، مدافع تیم ملی ایتالیا در خواب درگذشت
سری آ در شوک درگذشت کاپیتان فیورنتینا
تعبیر رئیس جمهوری از «کم عقلی » !
برخی به بهانه مخالفت با دولت به امید و آینده ملت ضربه می زنند
چرا دولت در تحقق مطالبات جوانان عاجز مانده؟
پارسایی از پشت پرده روند واگذاری جعبه سیاه به دادستانی دنا خبر داد
