روزنامه قانون
1397/02/09
نفت روی خط نوسان
قیمت نفت با نگرانی از تحریم مجدد ایران افزايش پيدا كردبا تحميل تحريم‌ها حدود 500 هزار تا يك ميليون بشكه در روز به صادرات نفت ايران لطمه خواهد خورد
ترامپ هم زماني كه مي‌بيند، قيمت نفت به صورتي مصنوعي حفظ شده است، از اين وضعيت نگران مي‌شود
اين روند كاهشي به اين دليل بر بازار چيره شد كه پيش‌بيني مي‌شود آمريكا از از برجام، خارج شود و ايران به سمت تحریم‌ها بازگردد
افزایش قيمت نفت، کوتاه مدت خواهد بود و ناشی از نگرانی‌ها نسبت به اختلال در عرضه به‌خصوص در خاورمیانه است
با افزایش تولید آمریکا برخی از تحلیلگران هشدار داده‌اند که رشد ۲۰ درصدی قیمت برنت به نظر می‌رسد که بیش از حد بوده است
ایران اکنون ۲.۵ میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کند، اگر آمریکا از برجام خارج شود و تحریم‌ها دوباره بازگردند، صادرات نفت ایران ۳۵۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت
فراز و فرود قيمت نفت در روزهاي گذشته به خوبي ملموس بوده است. دليل اين اتفاق را بيشتركارشناسان از چشم ترديد در تصميمات سياسي و نگراني از تحريم دوباره ايران مي‌بينند. در هفته گذشته به يك‌باره قيمت نفت روي موج صعودي قرار گرفته‌است؛ به‌گونه‌اي كه قيمت نفت برنت كه هفته پيش سقوط كرده بود، دو روز پيش از مرز 74 سنت گذشت اما در ابتداي اين هفته يعني روز گذشته دوباره با روند كاهشي خفيفي همراه بود. قیمت نفت خام تگزاس غرب آمریکا، دابلیوتی‌آی هم ۱۴ سنت بالا رفت و به ۶۸.۱۹ دلار برای هر بشکه رسید.
به اين ترتيب در پایان معاملات روز پنج‌شنبه، عواملي همچون نگراني از تحریم مجدد ایران و افت تولیدات ونزوئلا و تقاضای بالای جهانی، تاثیرات ناشی از قدرت گرفتن دلار را خنثی کرد و قیمت نفت به اوج خود رسيد. به گفته معامله‌گران بازار با مطرح شدن احتمال وضع مجدد تحریم‌های آمریکا علیه ایران، قيمت نفت صعود كرده است.
كاهش تقاضا براي نفت وطني!
دونالد ترامپ، ريیس‌جمهور آمریکا، تا ۱۲ مه درباره بازگرداندن تحریم‌های آمریکا علیه تهران تصمیم خواهد گرفت. عامل دیگری که به افزایش قیمت‌های نفت کمک کرده، کاهش تولید در ونزوئلا بوده که بزرگ‌ترین تولید کننده عضو اوپک در آمریکای لاتین است.
تولید نفت ونزوئلا به دلیل بحران سیاسی و اقتصادی این کشور حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز در اوایل سال ۲۰۱۶ کاهش یافت و به حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز رسیده است. در حال حاضر نگرانی‌های مربوط به اختلال در عرضه، همچنین با وضعیت رو به وخامت سیاست و اقتصاد ونزوئلا که باعث شده است ظرف دو سال گذشته ۴۰ درصد از تولید نفت این کشور کاسته شود، تشدید شده است. از سوي ديگر تحریم‌های جدید، صادرات نفت ایران را کاهش خواهند داد و عرضه جهانی نفت را مختل خواهند کرد.
به گفته كارشناسان در حال حاضر این بزرگ‌ترین عامل هدایت‌کننده بازار است و به همین علت است که شما امروز و بیشتر اوقات این هفته شاهد نوسانات آنچنانی نبودید. در ماه جاري،برنت بیش از ۶ درصد رشد داشته است؛ درحالی‌که دابلیوتی‌آی تا آخر ماه، سودی پنج درصدی را برای خود ثبت خواهد کرد. رشد شاخص‌های نفتی درحالي انجام شد که شاخص دلار به بالاترین میزان خود از ۱۱ ژانویه تاکنون رسیده است. دلار قوی‌تر باعث میشود نفت برای کشورهایی که ارز غیر دلاری دارند، گران‌تر شود و تقاضا پایین بیاید.
هفته نفتي
بیل باروک، رییس شرکت سهام بلو لاین در نیویورک در خصوص نوسانات نفتي می‌گوید: با درنظر گرفتن عملکرد دلار، باید گفت که نفت در هفته گذشته، وضعيت بسیار خوبی داشته است. دلار در برابر سبد ارزهای مهم جهان به بالاترین نرخ خود از اواسط ژانویه تاکنون دست یافته است.
دلار قوی‌تر باعث میشود که خرید کالاهایی مانند نفت که به دلار خریدوفروش می‌شوند، گران‌تر تمام شود. باروک گفت: دلار باعث شد نفت نتواند به قیمت‌های بالاتر دست پیدا کند. من انتظار دارم با توجه به نامشخص بودن سرنوشت توافق هسته‌ای ایران، بازار در این هفته پایان خوبی داشته باشد. درحالی‌که قدرت‌های غربی در حال آماده کردن بسته توافقی جدید هستند تا شاید بتوانند رییس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ را متقاعد کنند در توافق هسته‌ای باقی بماند، مشاور ارشد رهبر ایران اعلام کرد که تهران هیچ تغییری در برجام را نخواهد پذیرفت.
قیمت متعادل براي نفت
قیمت نفت برنت در معاملات هفته جاری تحت‌تاثیر عوامل عرضه و تقاضای مطلوب، به بالاترین رکورد از اواخر سال ۲۰۱۴ به این طرف صعود کرد. تحلیلگران و مقامات بار دیگر تلاش می‌کنند تا پیش‌بینی کنند چه قیمتی برای نفت مناسب است.
در این پیش‌بینی باید فصل رانندگی تابستان در آمریکا، احتمال تحریم‌های جدید علیه ایران، انتخابات در ونزوئلا و عراق، ادامه بحث درباره ماموریت کامل شده یا نیمه تمام اوپک و گزارش‌ها درباره هدف‌گیری قیمت ۸۰ یا ۱۰۰ دلار هر بشکه نفت از سوی عربستان سعودی به حساب آورده شود. برخی از تحلیلگران و مقامات معتقدند قیمت‌های نفت ممکن است امسال به ۸۰ دلار صعود کند با این‌همه صعود نفت به چنین قیمتی به دلیل ریسک ژئوپلیتیکی خواهد بود، نه عوامل عرضه و تقاضای بازار. حتی اگر قیمت‌های نفت به ۸۰ دلار صعود کند، چنین افزایشی کوتاه مدت خواهد بود و ناشی از نگرانی‌ها نسبت به اختلال در عرضه به خصوص در خاورمیانه است. پس از آن مساله کاهش تولید نفت ونزوئلا و انتخابات عمومی این کشور در مه است که ممکن است به تصویب تحریم‌های بیشتر آمریکا علیه ونزوئلا منتهی شود و بر قیمت‌های نفت تاثیر بگذارد. با این‌همه برخی از بانک‌های سرمایه‌گذاری و مقامات نفتی می‌گویند قیمت نفت حدود ۷۵ دلار در هر بشکه مناسب است.
محمد بن حمد الرومهی، وزیر نفت عمان که در توافق نفتی میان کشورهای اوپک و غیراوپک مشارکت دارد، به شبکه سی ان بی سی گفته بود: تصور می‌کنم قیمت ۶۵ تا ۷۵ دلار برای ادامه سال واقع گرایانه است اما عوامل بسياری وجود دارند که ممکن است این وضعیت را تغییر دهند. به نظر من جایی که ما هستیم، چندان بد نیست و ما می‌توانیم با آن سر کنیم. قیمت نفت برای مدتی بین ۶۵ تا ۷۵ دلار خواهد بود.
افزايش قيمت سياسي نفت
الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه اوایل ماه جاری اظهار کرده بود كه قیمت نفت ممکن است به ۸۰ دلار در هر بشکه برسد؛ با این‌همه چنین قیمتی تحت تاثیر عوامل عرضه و تقاضای بازار نبوده بلکه به دلیل نگرانی‌های ژئوپلیتیکی خواهد بود.
به عنوان نمونه، بانک «امریکا مریل لینچ» و «گلدمن ساکس» انتظار دارند قیمت نفت امسال به ۸۰ دلار صعود کند.گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده که تقاضا برای نفت در سال ۲۰۱۸ به میزان ۱.۸۵ میلیون بشکه در روز رشد کند. این بانک برآورد کرده که رشد تقاضا در سه ماهه نخست امسال، قوی‌ترین رشد از سه ماهه چهارم سال ۲۰۱۰ بوده است.
بانک «بارکلیز» نیز انتظار دارد قیمت‌های نفت در سه ماهه جاری به دلیل نگرانی‌های بیش از حد نسبت به تجدید تحریم‌ها علیه ایران و کاهش تولید ونزوئلا، روند صعودی داشته باشند اما در نیمه دوم سال ۲۰۱۸ با افزایش تولید آمریکا تصحیح شود. اما از سوی دیگر، فشاری که از نگرانی‌های ژئوپلیتیکی در بازار ایجاد شده ممکن است دوباره به اشباع عرضه منجر شود زیرا قیمت بالاتر مناطق شیل آمریکا را به تولید بیشتر با انگیزه سودآوری تشویق کرده و به رشد تقاضا لطمه می‌زند.
چالش‌هاي توليد شيل آمريكا
از سویی آن‌گونه که شرکت خدمات میدان نفتی شلومبرگر اين اواخر اعلام کرده، شیل آمریکا با چالش‌های تولید مواجه است و این چالش‌ها ممکن است روند رشد عرضه آمریکا را آهسته کنند.از سوی دیگر، با بالا رفتن قیمت نفت، قیمت بنزین نيز بالا رفته است. طبق گزارش اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تابستان امسال رانندگان در آمریکا باید به طور متوسط ۲.۷۴ دلار به ازای هر گالن بنزین پرداخت کنند که ۱۱ درصد گران‌تر از تابستان سال گذشته خواهد بود. این قیمت‌ها بالاترین میانگین قیمت بنزین در چهار سال اخیر خواهد بود و تا حد بسياری تغییرات در قیمت‌های نفت را منعکس می‌کند. با قیمت ۱۰۰ دلاربراي هر بشکه نفت برنت که گویا عربستان خواهان آن است، رشد تقاضا بسيار لطمه خواهد دید. پاتریک پویانه، مدیرعامل توتال هفته گذشته هشدار داده بود افزایش قیمت نفت ممکن است افت اندک تقاضا را به‌دنبال داشته باشد.
افزايش توليد نفت آمريكا
ذخایر نفت خام آمریکا در هفته منتهی به ۲۰ آوریل، ۲.۲ میلیون بشکه افزایش یافت و به ۴۲۹.۷۴ میلیون بشکه رسید که ۱۰ میلیون بشکه بالای میانگین پنج ساله است.
تولید نفت آمریکا در مدت مشابه ۴۶ هزار بشکه در روز افزایش یافت و به ۱۰.۵۹ میلیون بشکه در روز رسید و بیش از یک چهارم از اواسط سال ۲۰۱۶ افزایش یافته و از تولید عربستان که حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز است پيشي گرفته، اكنون تنها روسیه تولید بیشتری دارد که به حدود ۱۱ میلیون بشکه در روز می‌رسد. افزایش قیمت‌ها با اوج گرفتن تولید نفت آمریکا محدود شد. همچنین طبق اعلام شرکت اطلاعات انرژی بیکر هیوگز، این هفته حفاران آمریکایی پنج حلقه چاه به تعداد چاه‌های فعال آمریکا افزودند. با افزایش تولید آمریکا برخی از تحلیلگران هشدار داده‌اند که رشد ۲۰ درصدی قیمت برنت به نظر می‌رسد، بیش از حد بوده است.
ركورد صادرات نفت ایران به آسيا
آمارهای رسمی و رهگیری نفتکش‌ها نشان مي‌دهد كه واردات نفت خام ایران از سوی خریداران بزرگ در آسیا در مارس به بالاترین میزان در پنج ماه گذشته رسیده است. داده‌های تجاری ایکونِ تامپسون رویترز نيز نشان داد که واردات دریایی نفت خام توسط مهم‌ترین خریداران آسیا، این ماه رکورد زده است. تا پایان آوریل، چین بیش از ۹ میلیون بشکه نفت وارد کرده است که بیشترین میزان تاریخ و این میزان حدود ۱۰ درصد کل مصرف جهان است. در همین زمان اوج گرفتن تولید آمریکا که هفته گذشته به ۱۰.۵۹ میلیون بشکه در روز رسید، باعث شده است كه میزان صادرات این کشور رکورد بزند.چین، هند، ژاپن و کره جنوبی ماه میلادی گذشته درمجموع ۱.۷۳ میلیون بشکه نفت در روز از ایران وارد کردند که در مقایسه با مدت مشابه سال ۲۰۱۷ به میزان ۱۲.۵ درصد کاهش داشت اما بالاترین میزان واردات از اکتبر به این سو بود.
روند صعودی آرام گرفت
بنابراين سرانجام روز گذشته فشار نفت افتاد و قيمت‌ها افت داشت. اين روند كاهشي به اين دليل بر بازار چيره شد كه پيش‌بيني مي‌شود آمريكا از از برجام خارج و ايران به سمت تحریم‌ها بازگردد. بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت برای تحویل در ژوئن در بازار نیویورک ۹ سنت یا ۰.۱ درصد کاهش یافت و در ۶۸.۱۰ دلار در هر بشکه بسته شد. بهای معاملات آتی برنت برای تحویل در جولاي با ۹ سنت کاهش، در ۷۳.۷۹ دلار در هر بشکه بسته شد. برنت اوایل هفته گذشته برای نخستین بار از اواخر سال ۲۰۱۴، از مرز ۷۵ دلار در هر بشکه عبور کرده بود. برنت از ابتدای ماه میلادی جاری تاکنون ۶ درصد و وست تگزاس اینترمدیت حدود پنج درصد رشد قیمت داشته است. رشد این دو قیمت پایه برخلاف صعود ارزش دلار روی داده که در برابر سبدی از ارزهای رقیب به بالاترین حد از ۱۱ژانویه به این طرف رسیده است. قوی‌تر شدن ارزش دلار، بهای کالاهایی را که به این ارز قیمت‌گذاری می‌شوند برای دارندگان سایر ارزها گران‌تر می‌کند.
اگر آمريكا از برجام خارج شود...
تحریم‌ها علیه ایران در راستای توافق بین‌المللی برای محدود شدن فعالیت هسته ای تهران، در ژانویه سال ۲۰۱۶ برچیده شدند. به گفته رابرت‌یاوگر، مدیر معاملات نفت در میزوهو، ایران اکنون ۲.۵ میلیون بشکه در روز نفت صادر می‌کند. اگر آمریکا از برجام خارج شود و تحریم‌ها دوباره بازگردند، صادرات نفت ایران ۳۵۰ هزار بشکه در روز کاهش خواهد یافت. به نظر مي‌رسد خروج آمریکا از برجام از جمله عواملی بوده که کمک کرده قیمت پایه نفت آمریکا از پایین ۶۰ دلار در هر بشکه در اواسط ژانویه به نزدیک ۷۰ دلار در هر بشکه در ماه میلادی جاری صعود کند که بالاترین قیمت در سه سال و نیم اخیر بوده است. بر اساس گزارش مارکت واچ، تقاضای جهانی قوی و تلاش‌های اوپک برای محدود کردن عرضه نیز در حمایت از رشد قیمت‌ها بی‌تاثیر نبوده و رشد تولید شرکت‌های شیل آمریکا را تا حدودی جبران کرده است.
شايعهسازان و سفته‌بازان نفتي
محمود خاقاني، كارشناس انرژي درخصوص نوسانات بازار نفت جهان به «قانون» مي‌گويد: نوسانات حاكم بر بازارهاي بورس نفت و انرژي براساس عملكرد شايعه بازان و سفته بازان صورت مي‌گيرد. درست به همان شكل كه ما در بازارهاي داخلي خود درخصوص كالاهاي مختلف از جمله ارز آن را تجربه مي‌كنيم. شايعهسازان و شايعه‌بازان وارد بازار مي‌شوند و اعلام مي‌كنند كه «مايك‌پومپئو» كه به تازگي وزير امور خارجه آمريكا شده، در حضور وزراي امور خارجه ناتو گفته است كه اگر برجام اصلاح نشود، آمريكا از آن خارج مي‌شود و به دنبال آن خريد نفت و صادرات گاز از ايران مشكل خواهد شد. تحريم‌ها نيز سخت‌تر شده و رقم بزرگي از تجارت نفت كم مي‌شود.
يعني حدود 500 هزار تا يك ميليون بشكه در روز به صادرات نفت ايران لطمه مي‌زند. در اين ميان شايعهسازان با صحبت‌هايي به اين مشكلات دامن مي‌زنند و سفته بازان نيز وارد مي‌شوند و به اين شكل قيمت نفت افزايش پيدا مي‌كند. روز بعد هم مقامات چيني صحبت‌هايي را مطرح مي‌كنند و مي‌گويند: برجام بايد حفظ شود و ما از آن حمايت مي‌كنيم. از سوي ديگر دبير كل ناتو مي‌گويد: فكر مي‌كنيم برجام بايد پابرجا بماند. اين صحبت‌ها دوباره باعث حضور شايعه‌بازان و سفته‌بازان در بازار مي‌شود. باوجود سودي كه از شايعه‌سازي قبلي بردند، بازهم قيمت را پايين مي‌آورند تا ببينند واكنش ايران چه خواهد بود. اگر سياستمداران، فرماندهان سپاه، نمايندگان مجلس و... اظهار نظر كنند و بگويند آمريكا از برجام خارج شود، ديگر برجام معني نخواهد داشت و نوسانات بازار ادامه‌دار مي‌شود. البته جانشين فرمانده سپاه اين اواخربه دولت پيشنهاد داده كه از برجام خارج شود. اگر اين مطالب از تهران مطرح شود، كساني كه امروز نفت را با قيمت 73 دلار فروختند، فردا آن را گران‌تر مي‌فروشند و سرانجام اين نوسانات ايجاد مي‌شود. بنابراين واقعيت‌هاي بازار نفت و گاز اين مسائل نيست. اصول توليد و مصرف در اقتصاد ساير كشورها نمايان‌نگر اين است كه ما نبايد منتظر قيمت‌هاي بالاي نفت خام باشيم و رقم‌هايي كه اكنون در بازار مي‌بينيم، واقعيت ندارد و تنها براساس وضعيت سياسي جهان است. بسياري از كارشناسان در اين‌باره با من هم‌عقيده هستند. عربستان به اين خاطر كه مي‌خواهد فروش آرامكو افزايش يابد به كمك خيلي‌ها مشغول نگه داشتن قيمت نفت در اين سطح است. ترامپ هم زماني كه مي‌بيند، قيمت نفت به صورتي مصنوعي حفظ شده است، از اين وضعيت نگران مي‌شود.
نقش كمرنگ اوپك
او در ادامه خاطرنشان مي‌كند: از طرفي اوپك نيز نقشي در بازار ندارد و تصميمات آن تاثير خاصي بر بازار ندارد. شايعهسازان و سفته بازان بورس و انرژي از اوپك به نفع خود بهره مي‌برند. اين واسطه‌ها هستند كه از نوسانات بازار و جيب توليدكننده و مصرف‌كننده سود مي‌برند. حال در اين ميان ايران بايد چه كند؟ بارها در اين رابطه گفته‌ام، مجلس دهم اشتباه مجلس هفتم را با عدم موافقت با افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي در داخل كشور تكرار كرد.
در اين دوران بحران كه كشور با كسري بودجه با عناوين مختلف مواجه است و دولت دوباره يارانه مي‌دهد كه دلار را در سطح 4200 نگه دارد، دولت بايد بگويد تنها شانس ما توليد و حمايت از آن است، تا توليدكنندگان بتوانند براي افزايش و بهبود كيفيت ملي ماده قانون رفع موانع توليد را اجرايي كنند. در حال حاضر چاره‌اي نداريم جز دلار زدايي.
بايد جلوي قاچاق مواد سوختي را با افزايش قيمت و همتراز كردن آن با كشورهاي همسايه بگيريم تا قاچاق صرفه اقتصادي نداشته باشد. درآمد دولت بايد از محل فروش فرآورده‌هاي نفتي گازي و برقي باشد. تخفيف مالياتي بدهيم و از فساد نهادينه شده در اقتصاد ايران جلوگيري كنيم.
عدم اطمينان مشتريان نفتي
خاقاني با بيان اينكه صحبت‌هاي سياسي توسط بسياري افراد مطرح مي‌شود، افرادي كه حتي در مقام و موقعيتي نيستند كه حرف سياسي بزنند، مي‌گويد: مساله‌اي كه اكنون وجود دارد، اين است كه قوه قضاييه، بيش از حد سياسي شده است.
اين صحبت‌ها گاهي موجب عدم اطمينان كشورهاي خارجي براي سرمايه‌گذاري در داخل ايران مي‌شود. بنابراين مهم‌ترين مشكلي كه به وجود مي‌آيد، عدم اعتماد است. اعتماد جهان به ايران براي سرمايه‌گذاري و قراردادهاي بلندمدت نفتي كاهش يافته است. مشتريان نفت ايران در بازار با ساير كشورها قرارداد مدت‌دار امضا مي‌كنند؛ قراردادهايي پنج‌ساله كه با اطمينان طرفين انجام مي‌شود اما با ايران به دلايل شرايط سياسي به صورت تك محموله‌اي و كوتاه مدت قرارداد مي بندند. در خصوص افزايش توليد نفت آمريكا نيز گفتني است كه سياست سال‌هاي پيش آمريكا و ترامپ، تسلط كامل بر نفت، گاز و انرژي جهان بود و اكنون نيز در همين راستا حركت مي‌كند. دولت ترامپ و اوباما، دولت موسسات مالي اعتباري و بانك‌ها بود. اما در حال حاضر در سياست خارجي آمريكا نوبت به سرمايه‌هاي نظامي رسيده است. نظامي‌ها بايد از منابع شركت‌هاي نفتي و موسسات مالي و بانكي آمريكا مراقبت كنند. حالا مشكل آمريكا، ايران است؛ آن‌ها ايران را براي خود موي دماغ مي دانند و در اين راستا تلاش مي‌كنند.
سایر اخبار این روزنامه
مردم تلاش پوپولیستی را از اقدامات زیر بنایی تشخیص می دهند
موشكافـي از نجومی های شهرداری
در دسراجنه براي اسفنديار!
يورش سايبري به خيريه خاص
در زندگی جوانان دخالت بیجا نشود
رويه غلط در تفسير ارتباط با دول متخاصم
نفت روی خط نوسان
قانون شورای عالی استان ها تصویب شود
هنرسیاست‌ورزی در سینما
سرگردانی لایحه تامین امنیت زنان
مدیریت یکپارچه شهری چالش شوراهاست
