روزنامه فرهیختگان
1397/02/15
همانی که می‌خواستند
جمعه، 22 دی‌ماه سال گذشته، شاید مهم‌ترین و اساسی‌ترین اظهارنظر طرف‌های غربی در خصوص برجام از سوی ترامپ بیان شد؛ جایی که او هنگام تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران گفت ممکن است آخرین باری باشد که این کار را انجام می‌دهد. رئیس‌جمهور آمریکا در آن زمان بر این نظر خود این‌گونه تاکید ورزید: «اگر نمایندگان کنگره و دولتهای اروپایی برای «اصلاح معایب فاجعه‌بار» برجام اقدام نکنند، او در موعد بعدی تعلیق تحریم‌ها یعنی 22 اردیبهشت ماه آمریکا را از توافق هسته‌ای با ایران خارج خواهد کرد.»او در این سخنرانی خواسته‌های مشخص خود در پایان مهلت چهار ماهه را نیز مطرح کرد و گفت: «هر طرح قانونی درباره برجام، برای اینکه به امضای من برسد، باید شامل چهار مولفه باشد: اولا باید از ایران بخواهد به بازرسان بین‌المللی اجازه بازرسی‌های نظامی از تمامی سایت‌های مورد درخواست را بدهد. دوم، باید ضمانت کند ایران هرگز به ساخت سلاح‌های هسته‌ای نزدیک نمی‌شود. سوم، چنین طرحی برخلاف توافق هسته‌ای برجام نباید تاریخ انقضا داشته باشد، و چهارم، این طرح باید برای اولین بار در قوانین آمریکا تصریح کند که موشک‌های دوربرد و برنامه تسلیحات اتمی، مقوله‌هایی جدانشدنی هستند و ساخت و آزمایش موشک توسط ایران باید مشمول تحریم‌های جدید شود.» پس از این سخن، هول و ولا در میان کشورهای طرف مذاکره به‌ویژه اعضای غربی آن و حتی برخی کشورهایی که پس از برجام خود را برای معامله با ایران آماده کرده بودند، افتاد و رایزنی‌ها گسترده شد و تلاش‌های دو طرف برای حفظ یا فروریختن برجام صورت جدی‌تری به خود گرفت. حالا و دقیقا از امروز یک هفته به موعد آن 120 روز مانده است و هرکسی از ظن خود یار حفظ یا رد برجام شده است. سفرهای مکرر مقامات اروپایی به آمریکا و حتی گفت‌وگوهای فشرده صهیونیست‌ها و سعودی‌ها با ترامپ، اعضای دولت و نمایندگان مطرح کنگره در جریان است و اخبار گوناگونی از تصمیم‌نهایی اعضا به گوش می‌رسد.شرایط امروز برجام...
آن چیزی که به نظر می‌رسد امروز نقطه مشترکی میان آمریکا و طرف‌های اروپایی برجام باشد، اتفاق نظر بر اجرای مفاد توافق فعلی برجام، گسترش مفاد آن به پس از سال ۲۰۲۵، نظارت بر برنامه موشکی ایران و مهار نفوذ ایران در منطقه باشد. این مساله از مواضع مختلف مقامات و رسانه‌های اروپایی و آمریکایی برداشت میشود و به نظر می‌رسد در یک هفته باقیمانده تنها مذاکرات و رفت‌وآمدهای کارشناسان بر سر مدل اجرا و برخی حدود و ثغور طرح توافقی غرب باشد؛ چیزی که حالا رسانه‌های آمریکایی نام آن را «برجام تکمیلی» گذاشته‌اند. برجام تکمیلی احتمالا همان طرح اصلاح برجام است که رکس تیلرسون، وزیر خارجه وقت آمریکا در بهمن‌ماه گذشته وعده آن را داده بود. او در دوم بهمن سال 96 بعد از دیدار با مقام‌های انگلیسی در لندن گفت با کشورهای اروپایی بر سر تشکیل کارگروهی با ماموریت «اصلاح برجام» موافقت کرده است. رویترز البته در این‌باره می‌گوید که «ایران، روسیه و چین در توافق سیاسی جدید مشارکتی نخواهند داشت» و این بدان معناست که اصلاحیه برجام به احتمال قوی در قالب یک طرح تحریمی جدید و مورد اتفاق اروپا و آمریکا ارائه خواهد شد؛ طرحی که رویترز از زبان یک مقام آگاه آن را فاش کرده و مطالبات آن از ایران را در چارچوب توقف آزمایش موشک‌های دوربرد، افزایش بازرسی‌های هسته‌ای و... برمی‌شمارد.
آمریکایی‌ها می‌گویند... گروه اول آمریکایی‌ها در مورد برجام حداقل دو موضع واضح و روشن دارند؛گروه اول کسانی که خواهان خروج هرچه سریع‌تر از برجام هستند و بعد از اظهارات واهی نتانیاهو پر و بال گرفته‌اند.
سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید؛ او در تکمیل اظهارات نتانیاهو می‌گوید ورود به توافق هسته‌ای بزرگ‌ترین اشتباه اوباما بود. ایران در زمان انعقاد برجام، اطلاعات نادرستی به 1+5 ارائه کرده و لذا مبنای توافق اصلا درست نیست.
وزیر خارجه جدید آمریکا؛ شکل کنونی توافق هسته‌ای با ایران تضمین‌های لازم را برای جلوگیری از دستیابی این کشور به سلاح‌هسته‌ای نمی‌دهد. به کار با شرکای خود برای اصلاح برجام ادامه خواهیم داد و اگر نتوانیم آن را اصلاح کنیم، از برجام خارج خواهیم شد. گروه دوم گروه دوم اما کسانی هستند که با تایید سفت و سخت ادعای واهی نتانیاهو درخصوص ایران می‌گویند اگر برجام نبود، ایران تاکنون به سلاح هسته‌ای دست یافته بود.
جان کری، وزیر خارجه سابق آمریکا؛ برنامه هسته‌ای ایران یک تهدید واقعی بود و باید متوقف می‌شد. او در واکنش به مواضع ترامپ البته می‌گوید چنانچه برجام را پاره کنید، همه چیز به عقب برخواهد گشت و ایران آماده تولید سلاح خواهد شد.
ارنست مونیز، وزیر انرژی دولت اوباما؛ برنامه هسته‌ای ایران هم‌اکنون تحت نظر قرار دارد و خروج آمریکا از برجام موجب میشود تهران از این‌گونه نظارت‌ها خلاصی یابد.
جمع‌بندی نظرات گروه اول و دوم احتمالا چیزی است که برایان هوک، مشاور ارشد وزیر خارجه آمریکا و برخی سناتورهای آمریکایی می‌گویند: «آمریکا از متحدان اروپایی خود خواسته برای متوقف ساختن برنامه موشکی ایران، تحریم‌هایی را علیه تهران وضع کنند؛ تحریم‌هایی که با حفظ صورت برجام در دستور کار قرار خواهد گرفت.» اروپایی‌ها کجا ایستاده‌اند؟ اگرچه طرف‌های اروپایی از ابتدای توافق هسته‌ای موسوم به برجام بر حفظ و پایبندی بر این توافق تاکید کرده‌اند، اما همواره بر برجام‌های ثانویه و لزوم مذاکرات بر سر برنامه موشکی ایران و محدود کردن نقش کشورمان در منطقه تاکید کرده‌اند.
ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس: مقام‌های ارشد انگلیس، فرانسه و آلمان ضمن حمایت از برجام توافق کرده‌اند در مسائلی نظیر فعالیت‌های منطقه‌ای ایران، بندهای زمانی مربوط به برجام و مساله موشکی ایران مورد بررسی قرار گیرد.
بوریس جانسون، وزیر امور خارجه انگلیس: توافق هسته‌ای ایران بر پایه اعتماد به اهداف ایران نیست، بلکه براساس رسیدگی دقیق، از جمله اقداماتی که به بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اجازه دسترسی به برنامه هسته‌ای ایران می‌دهد، بنا شده است. مقررات برجام، کار را برای تهران سخت‌تر از قبل می‌کند. این یک دلیل خوب دیگر برای حفظ برجام است تا به نگرانی‌های قانونی آمریکا و متحدان دیگر ما توجه شود.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه: می‌خواهم «روی توافق جدیدی با ایران» کار کنم؛ توافقی که چهار موضوع را دربرگیرد: محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران هم برای کوتاه‌مدت و هم بلندمدت، مهار فعالیت‌های موشکی تهران و توقف فعالیت‌هایی که کشورهای غربی آن را رفتار بی‌ثبات کننده ایران در خاورمیانه می‌نامند. تصمیم (ترامپ) هرچه که باشد، ما باید برای چنین مذاکره گسترده‌تر و یک توافق گسترده‌تر آماده باشیم، زیرا فکر می‌کنم هیچ‌کس خواستار جنگ نیست.»
ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه: اسنادی که روز گذشته از سوی اسرائیل ارائه شد، نیاز به وجود تضمین بلندمدت برای برنامه هسته‌ای ایران و نیاز به حفظ برجام را نشان می‌دهد.
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان: توافق هسته‌ای نباید لغو شود، بلکه باید چارچوب مذاکرات مرتبط با آن گسترده شود. بررسی برنامه موشکی و نفوذ سیاسی ایران در سوریه موضع اکثر اعضای اتحادیه اروپاست.
روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز: دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا حمایت کشورهای اروپایی را برای تحریم ایران در صورت تلاش برای ساخت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما جلب کرده است.
مردان دیپلماسی ایران می گویند... محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران ظریف پنجشنبه گذشته با انتشار ویدئویی اعلام کرد: «برجام یک معاهده نبود که به امضا یا تایید شدن از هر طرفی نیاز داشته باشد، بلکه بعد از تایید شدن به اتفاق آرا در شورای امنیت سازمان ملل، برای همه الزام‌‌آور شد. از آن زمان به بعد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ۱۱ بار تاکید کرد که ایران به تمام تعهداتش عمل کرده است؛ اما در مقابل آمریکا به‌طور مداوم توافق را نقض کرده است. برخی دولتهای اروپایی اخیرا برای راضی نگه داشتن ترامپ امتیازهای بیشتری را از طرف ایران به او وعده داده‌‌اند. این امتیازدهی‌‌ها، توافقی جدید و شامل مواردی است که توافق جدید را دربر می‌گیرد... . در ابتدای مذاکره درباره برجام، همه تصمیم گرفتیم توانمندی‌های دفاعی و نیز نفوذ منطقه‌ای ایران را از رایزنی‌هایمان حذف کنیم... بگذارید یک بار برای همیشه این مساله را برای شما کاملا روشن کنم؛ ما نه امنیت خود را به خارج واگذار می‌کنیم و نه بر سر توافقی که با حسن نیت اجرا کرده‌ایم، مذاکره مجدد کرده یا چیزی به آن می‌افزاییم.»
سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه رویکرد کشورهای اروپایی در مقابل بدعهدی‌ها و تخلفات ترامپ در اجرای برجام، تلاش سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه در جلب رضایت ترامپ به قیمت تحت فشار قرار دادن ایران سیاستی اشتباه و شکست‌خورده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیش از 10 گزارش بر پایبندی ایران به تعهدات خود در برجام صحه گذاشته، اما در مقابل آمریکا به تعهدات خود به درستی عمل نکرده و با تعلل‌ها و بدعهدی‌های خود این توافق را در معرض نابودی قرار داده است. تصور متعهد بودن ایران به برجام در هر شرایطی یک اشتباه بزرگ است. به‌علاوه هرگونه تلاش در راستای مرتبط ساختن برجام با دیگر موضوعات ناشی از رویکردهای غلط است و وضعیت منطقه را بسیار پیچیده‌تر خواهد کرد. برجام یک تجربه بزرگ تاریخی است و موفقیت آن مستلزم تلاش و حمایت مشترک و همگانی است. برجامی که آمریکا هرگز اجرا نکرد ایالات متحده آمریکا از همان روز اول بنای ناسازگاری با اجرای برجام را در دستور کار خود قرار داد. چیزی که هم از اظهارنظرهای مقامات ایران برمی‌آید، هم از اقدامات ایالات متحده آمریکا:
مقام معظم رهبری اول فروردین 95 درجمع زائران رضوی تصریح کردند همین توافقی هم که ما با آمریکایی‌ها در قضیه 1+5 و مساله هسته‌ای کردیم، آمریکایی‌ها به آنچه وعده داده بودند، عمل نکردند و کاری را که باید می‌کردند انجام ندادند. بله، به تعبیر وزیر خارجه محترم ما، روی کاغذ کارهایی را انجام دادند، اما از راه‌های انحرافی متعدد، جلوی تحقق مقاصد جمهوری اسلامی را گرفتند.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران مهرماه 95 در جمع اعضای اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا گفت: «ایران به تعهدات هسته‌ای خود پایبند بوده، اما شاهد هیچ‌گونه تلاش واقعی از سوی مقام‌های کاخ سفید در این رابطه نبوده‌ایم.»
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی 12 آذرماه سال 95 با اشاره به مصوبه سنای آمریکا درباره تمدید تحریم‌های ۱۰ ساله علیه ایران گفت: «این تمدید عملا نقض صریح «برجام» است.»
شامگاه 14 آبان 96 و کمتر از یک سال بعد از اجرای برجام، علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی با حضور در برنامه «نگاه 1»، در واکنش به اینکه گفته میشود اظهارات و موضع‌گیری ضدایرانی مقامات آمریکایی نقض برجام است، گفت: «قطعا این‌گونه اقدامات و کنش‌ها، نقض عهد است. طبق برجام طرفین توافق نباید اقدامی انجام دهند که موجب تضعیف برجام شود، در حالی که آمریکا با موضع‌گیری‌های خود بندهای مختلفی از برجام را نقض کرده است.»
ولی‌ا... سیف، رئیس بانک مرکزی ایران فروردین 95 و تنها حدود سه ماه از اجرایی شدن برجام در مصاحبه‌ای با تلویزیون بلومبرگ گفت: «توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 موسوم به برجام، تاکنون «تقریبا هیچ» دستاورد اقتصادی برای تهران دربر نداشته است.»
مهم‌ترین اقدامات آمریکا و اروپا علیه برجام برداشت از دارایی‌های ایران به بهانه قربانیان تروریسم نمایندگان کنگره، طرح موسوم به «عدالت برای قربانیان تروریسم ایران» را در مجلس نمایندگان تصویب کردند. این طرح دولت آمریکا را موظف می‌کرد قبل از هرگونه اقدام برای آزادسازی دارایی‌های مسدودشده ایران و رفع تحریم‌ها طبق تعهداتش در «برجام»، ابتدا به شهروندانی که مطابق ادعاها «قربانیان تروریسم ایران» خوانده شده‌اند، غرامت پرداخت کند.
توقیف پول ایران در دادگاه لوکزامبورگ در اسفندماه سال 95 با شکایت قربانیان حوادث 11 سپتامبر، دادگاهی در لوکزامبورگ دستور مسدود کردن یک میلیارد و 600 میلیون دلار از دارایی‌های متعلق به بانک مرکزی ایران را صادر کرد. ایران به این رای اعتراض کرد، اما قضات لوکزامبورگ در بیانیه‌ای نوشتند: «رئیس دادگاه درخواست بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران را رد کرد.»
امضای قانون محدودیت صدور ویزا در آذرماه سال 1394 اوباما قانون موسوم به ممنوعیت صدور ویزا را امضا کرد. به موجب این قانون و به‌منظور تامین امنیت ملی آمریکا، معافیت‌های صدور ویزا برای چند دسته از افراد برداشته شد. یک دسته از این افراد کسانی هستند که از سال ۲۰۱۱ تاکنون به ایران سفرکرده‌اند. ایران این قانون را ناقض برجام دانست، اما با اعتماد به نامه جان کری مبنی‌بر اینکه قانون مذکور مانع اجرای برجام نیست، از پیگیری نقض برجام صرف‌نظر کرد.
تمدید قانون تحریم‌های ایران (ISA) آذرماه 1395 تمدید قانون جامع تحریم‌های ایران (ISA) در کنگره آمریکا به تصویب رسید. اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا نیز در مقابل تصویب این قانون هیچ اقدامی انجام نداد و تمدید تحریم‌های ایران به مدت 10 سال به قانون تبدیل شد. دکتر روحانی تمدید این قانون را نقض و اجرایی شدن آن را نقض فاحش برجام دانست.
تصویب قانون کاتسا درتاریخ سوم مرداد 1396 (25 جولای 2017) قانون«کاتسا» علیه ایران، روسیه وکره شمالی در مجلس نمایندگان آمریکا با 419 رای موافق، سه رای مخالف و پنجم مرداد 1396 در مجلس سنای آمریکا با 98 رای موافق و دو رای مخالف به تصویب رسید و در تاریخ 11 مرداد 1396 (دوم آگوست 2017) توسط ترامپ امضا و به قانون تبدیل شد. مهم‌ترین اثر این قانون، افزایش لیست تحریمی (SDN) آمریکا علیه ایران است که می‌تواندتمام افرادی را که طبق برجام از تحریم خارج شده‌اند، مجددا تحریم کند. دکتر عراقچی این تحریم‌ها را نقض آشکار برجام دانست. تحریم کاتسا زمینه حقوقی برای افزایش بی‌انتهای افراد حاضر در لیست تحریم (SDN) را زیاد می‌کند، که این موضوع در وضعیت همکاری بانک‌های کوچک خارجی اثر خواهد گذاشت و احتیاط کنونی آنها تبدیل به عدم همکاری خواهد شد.
افزایش لیست تحریم ایران آمریکا بعد از اجرای برجام، شروع به افزایش لیست تحریمی ایران کرد. با توجه به اینکه آمریکا در برجام ساختار تحریم‌های ثانویه بانکی را حفظ کرده بود، در نتیجه با افزودن دائم به لیست تحریم، بانک‌های خارجی را هرچه بیشتر برای همکاری با ایران ترساند تا دسترسی آزادانه ایران به درآمدهای نفتی‌اش روزبه‌روز سخت‌تر شود. آمریکا پس از اجرای برجام تاکنون نزدیک به 50 فرد حقیقی و حقوقی مرتبط با ایران را در لیست تحریم قرار داده و لیست تحریم ایران پس از برجام را که نزدیک به 180 فرد و نهاد بود، به بیش از 220 فرد و نهاد رساند.
جریمه بانک‌های خارجی با توجه به اینکه آمریکا با استفاده از نظام مالی خود و حاکمیت دلار، بانک‌های خارجی را که با افراد ایرانی حاضر در لیست تحریمی کار می‌کنند، جریمه می‌کند تا ریسک همکاری بانکی با ایران را افزایش دهد، پس از برجام، در آذرماه سال 1395، بانک اینستا سن پائولی ایتالیا را به علت درگیری در تراکنش‌های مربوط به ایران 235 میلیون دلار و در دی‌ماه سال 1395 نیز بانک ترینو دومینتون کانادا را به همین علت500 هزاردلار جریمه کرد تا همچنان ریسک همکاری با ایران را بالا نگه دارد. ایران از برجام چه می‌خواست؟ روز 23 تیرماه سال 94 که برجام امضا شد، حسن روحانی در مقابل دوربین‌های تلویزیون ظاهر شد و گفت: «امروز به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق، تمامی تحریم‌ها حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده، لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های اقتصادی شامل مالی، بانکی، بیمه، حمل‌ونقل، پتروشیمی و فلزات گرانبها به‌طور کامل لغو خواهد شد و نه تعلیق و حتی تحریم تسلیحاتی هم کنار گذاشته میشود، برای پنج سال نوعی محدودیت و پس از آن لغو خواهد شد.» کمتر از دو هفته بعد روحانی بار دیگر تصریح کرد: «همان‌طور که ساختمان تحریم‌ها ترک خورده، پایه‌های هرگونه تلاش برای برگرداندن همان فضای امنیتی نیز فروریخته و دیگر نمی‌توانند آن فضا را برگردانند.»رئیس‌جمهور همچنین در تاریخ 11 مرداد 1394 بار دیگر وعده داد: «به روزی می‌‌رسیم که رسما لغو همه تحریم‌ها اعلام میشود... با لغو این تحریم‌ها فضا عوض میشود، سرمایه و تکنولوژی به کشور می‌آید و دست ما برای فروش نفت باز میشود.»یک روز بعد از اجرای برجام در واپسین روزهای دی‌ماه سال 94 رئیس‌جمهور بار دیگر در تلویزیون ظاهر شد و با تاکید بر اینکه «امروز با اعلام رسمی اجرای برجام، از پرونده هسته‌ای ایران، امنیت‌زدایی شد»، گفت: «قطعنامه‌های ظالمانه علیه ملت ایران لغو شد؛ طومار تحریم درهم پیچیده شد، حقوق هسته‌ای ایران تثبیت و اقتصاد ایران در مدار اقتصاد جهانی قرار گرفت.»روحانی البته به‌رغم روشن شدن عیار توافق هسته‌ای، همزمان با دومین سالگرد اجرای برجام تاکید کرد که آثار دائمی دارد که تا قیامت باقی خواهد ماند و هیچ‌وقت از بین نمی‌رود. این البته گوشه‌هایی از اظهارات دولتمردان ایران درقبال آینده برجام و دستاوردهای آن بود که به دلیل محدودیت‌های موجود امکان بازخوانی همه آنها از حوصله این گزارش خارج است. آمریکا از برجام چه می‌خواست؟ تنها یک روز بعد از اعلام اجرایی شدن توافق هسته‌ای بود که روز ۱۷ ژانویه سال ۲۰۱۶ (۲۷ دی‌ماه ۱۳۹۴) وزارت خزانه‌داری آمریکا در اقدامی معنادار اعلام کرد تحریم‌های تازه‌ای را به بهانه برنامه موشکی علیه ۱۱ شرکت و فرد ایرانی اعلام کرده است. باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا در یک سخنرانی چند وقت بعد (۱۴ فروردین سال ۱۳۹۵) اظهاراتی مطرح کرد که معنای این اقدام را روشن‌تر کرده و نشان داد هیات حاکمه آمریکا برخلاف اظهارات علنی مقام‌های این کشور و متن برجام، این توافق را نه یک توافق صرفا در زمینه هسته‌ای، بلکه قطعه‌ای از یک پازل بزرگ‌تر با هدف عقب راندن ایران در حیطه‌های دیگر از جمله برنامه موشکی، سیاست خارجی و درنهایت مسخ شخصیت و هویت جمهوری اسلامی می‌بیند. اوباما در آن زمان در بحبوحه انتقادات شرکت‌های اروپایی از کارشکنی‌های دولت آمریکا در تسهیل روابط تجاری با ایران گفت: «توافق هسته‌ای برای توقف برنامه هسته‌ای ایران و انتقال مواد هسته‌ای بود که محقق شد. ایران تاکنون متن توافق را رعایت کرده، اما روح توافق مستلزم این است که ایران به جامعه جهانی و شرکت‌ها سیگنال‌هایی بفرستد مبنی‌بر اینکه اقدام به انجام یکسری اقدامات تحریک‌آمیز که شرکت‌ها را هراسان می‌کند، نخواهد کرد. من نمی‌توانم قول بدهم ایران می‌تواند از این فرصت برای ورود به جامعه بین‌الملل استفاده کند.»
سایر اخبار این روزنامه
۱۰ استعداد مهم ایران که با سمپاد کشف شدند
همانی که می‌خواستند
آقایان مسئول! برای این واردات یقه پاره کنید
خاموشی نوستالژی‌های شنیدنی
قماربازی زیر نظر بانک‌ها!
شهرتم به شاعری‌ام ضربه می‌زند
پالایش میلیون‌ها بشکه نفت، راه شکست تحریم‌ها
گورباچف سال‌هاست به آمریکا سفر نکرده است
قرآنی که در فرانسه نازل میشود
نوری‌زاد: خاتمی تحت فشار روشنفکران غربزده اطراف خویش است
