بررسی آخرین وضعیت تولید و بازار محصولات باغی در اتاق تهران

گروه بازرگانی- سیاست‌های ارزی جدید دولت شرایطی را برای بازار به وجود آورده است که به دنبال آن واردات رسمی با کاهش روبه‌رو شده است‌. بر همین اساس کارشناسان معتقدند سیاست‌های ارزی اخیر دولت شفاف نیست و نواقص آن باعث شده عده‌ای سودجو بازار کالاهای گوناگون را متشنج کنند‌. این در حالی است که به دلیل مشکلات ایجاد شده برای تولیدکنندگان که در حوزه واردات مواد اولیه رخ داده است، حتی برخی واحدهای صنعتی از اول سال تاکنون صادراتی نداشته‌اند‌. همچنین گروهی دیگر از فعالان بخش خصوصی معتقدند که نه‌تنها با چنین سیاست‌های مبهمی صادرات به کلی دچار مشکل می‌شود و انگیزه برای واردات افزایش می‌یابد بلکه صادرات کالاهای کشاورزی به‌طور مشخص با کاهش قابل توجهی روبه‌رو خواهد شد‌. بر همین اساس چندی پیش نامه‌نگاری‌های متعددی در مورد معافیت کالاهای کشاورزی از بازگشت ارز حاصل از صادرات به سامانه «نیما» انجام شد اگرچه هنوز دولت جواب مشخصی در این خصوص نداده است‌. اما با توجه به اینکه کمیسیون اقتصادی مجلس موافق این موضوع است و به دفاع از آن وارد عمل شده‌، به نظر می‌رسد دولت با این موضوع چندان مخالف هم نیست‌.
از این‌رو رییس کمیسیون کشاورزی در شانزدهمین نشست کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق بازرگانی تهران که با محوریت بررسی وضعیت تولید و صادرات محصولات باغی برگزار شد، گفت: «موافقت اولیه معاون اول رییس‌جمهور توسط رییس کمیسیون اقتصادی مجلس به بخش خصوصی اعلام شده است.» همچنین در این نشست به مسایلی همچون تامین مواد اولیه تولید و حمل‌ونقل محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به عنوان چالش‌های اصلی تولید و صادرات محصولات باغی اشاره شد که به عنوان مثال صادرات کالاهایی همچون قارچ به روسیه را تحت‌الشعاع قرار داده است‌.
موافقت اولیه برای معافیت ارزی
بر همین اساس در آغاز این نشست رییس کمیسیون کشاورزی، آب و صنایع غذایی اتاق تهران به برخی مسایل مهم حوزه کشاورزی و صنایع غذایی کشور اشاره کرد و گفت: با توجه به پیگیری‌های کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی تهران و کانون انجمن‌‌های صنایع غذایی در ارتباط با معافیت محصولات کشاورزی از لزوم بازگرداندن ارز حاصل از صادرات، این موضوع در دستور کار کمیسیون اقتصادی مجلس قرار گرفته و موافقت اولیه معاون اول رییس‌جمهور توسط رییس این کمیسیون اعلام شده است که ‌می‌تواند تاثیر مثبتی در توسعه صادرات محصولات کشاورزی به دنبال داشته باشد‌.


کاوه زرگران همچنین در بخشی دیگر از سخنان خود از ارتباط خوب دو معاونت امور باغبانی و امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی در راستای حل بهتر مشکلات این حوزه تقدیر کرد‌.
کاهش تولید میوه‌‌های هسته‌دار
در ادامه این جلسه مشاور معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی به ارائه برنامه‌‌های وزارت جهاد کشاورزی در ارتباط با محصولات و فرآورده‌‌های باغی کشور پرداخت و گفت: با توجه به خسارات ناشی از سرمازدگی در ابتدای سال جاری، ‌‌پیش‌بینی ‌می‌شود تولید محصولات باغی در سال 97 به 21 میلیون و 280 هزار تن برسد که کاهش آن عمدتا مربوط به میوه‌‌های هسته‌دار، دانه‌ریز و خشک است‌.
حبیب رادفر تولید میوه‌‌های گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، گیاهان دارویی و قارچ را در سال 97 نسبت به سال گذشته افزایشی ‌‌پیش‌بینی کرد که تا حدی کاهش در تولید میوه‌‌های سردسیری را جبران خواهد کرد‌. او همچنین به خط اعتباری شش هزار میلیارد ریالی صندوق توسعه ملی برای تامین سرمایه در گردش بازرگانان محصولات باغی اشاره کرد که برای محصولات پسته، سیب، کشمش، زعفران، کیوی و پرتقال با کمک بخش خصوصی دریافت شده است‌.
چالش تامین مواد اولیه صنایع آبمیوه
همچنین در ادامه این نشست دبیر انجمن صنایع تولید و صادرکنندگان کنستانتره و آبمیوه ایران با انتقاد از مشکلات ایجاد شده برای تامین مواد اولیه صنایع آبمیوه و کنستانتره کشور گفت: تامین پالپ پرتقال اخیرا به یکی از چالش‌‌های صنعت تبدیل شده چراکه این محصول در داخل کشور بسیار محدود تولید ‌می‌شود‌.
داودآبادی روند افزایش تولید میوه در کشور را بسیار رضایت‌بخش توصیف اما عنوان کرد که عمده این محصولات به علت دارا نبودن خصوصیات مورد نیاز صنایع تبدیلی نمی‌توانند به عنوان ماده اولیه در صنعت آبمیوه و کنستانتره مورد استفاده قرار گیرند‌. او افزود: به عنوان نمونه تولید پرتقال‌‌های مورد استفاده در صنعت آبمیوه در کشور محدود شده است و پرتقال‌‌های تامسون که بخش اعظم تولید پرتقال کشور را تشکیل می‌دهند، برای استفاده در این صنعت مناسب نیستند‌.
دبیر انجمن صنایع تولید و صادرکنندگان کنستانتره و آبمیوه ایران جلوگیری از تامین نهاده‌‌های مورد نیاز تولید آبمیوه کشور را عامل گسترش آبمیوه‌‌های خارجی و قاچاق در بازار کشور دانست و نسبت به تعطیلی واحدهای بیشتری از صنایع تبدیلی در دوره‌‌های آتی هشدار داد‌.
محدودیت‌های حمل‌ونقل برای صادرات قارچ به روسیه
رییس هیات مدیره انجمن پرورش‌دهندگان قارچ خوراکی ایران نیز در سخنانی تولید متوسط قارچ کشور را به‌طور سالانه 150 هزار تن عنوان کرد که حدود 30 هزار تن آن مازاد بر نیاز داخلی است که ‌می‌تواند با توجه به نیاز بالای کشور روسیه به خرید قارچ به این کشور صادر شود اما محدودیت‌‌های موجود در حمل‌ونقل و عدم کفایت کانتینرهای یخچال‌دار روند صادرات را بسیار کند کرده است‌. علی صدیق‌پناه حضور دلالان در بازار این محصول را از چالش‌‌های مهم این صنعت عنوان کرد که بر قیمت‌گذاری این محصول در سازمان میادین تاثیرگذار است و خواستار حضور نمایندگان صنعت در سازمان میادین جهت تعیین قیمت تمام شده و سود شد‌.
سامانه‌ای به نام «سماک»
همچنین در ادامه مدیرکل دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی از ایجاد سامانه‌ای تحت عنوان سماک برای مبادلات ارزی محصولات کشاورزی خبر داد که تجار این حوزه می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را با واردکنندگان تبادل کنند‌.
شاهرخ شجری همچنین به ظرفیت 150 هزار تنی کانتینرهای یخچالدار موجود در کشور به نسبت صادرات 6 میلیون تنی محصولات کشاورزی اشاره کرد و گفت: تامین کانتینرهای یخچالدار با استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی کمک زیادی به روند توسعه صادرات این محصولات خواهد کرد‌.
رشد 26 درصدی
در ادامه این جلسه نیز گزارش کمیسیون کشاورزی اتاق تهران در ارتباط با آمار تولید و صادرات محصولات و فرآورده‌‌های باغی در کشور توسط کارشناس این کمیسیون قرائت شد‌. مطابق این گزارش سطح زیرکشت محصولات باغی کشور از 2 میلیون و 352 هزار هکتار در سال 1387 به 2 میلیون و 866 هزار هکتار در سال 1395 رسیده است‌. همچنین سطح بارور طی این دوره بیش از 589 هزار هکتار افزایش و سطح غیربارور حدود 75 هزار هکتار کاهش یافته است‌.
همچنین بر اساس این گزارش، تولیدات باغی با روند صعودی از 12 میلیون و 492 هزار تن در سال 1387 به 21 میلیون و 21 هزار تن در سال 1395 رسیده است‌. در این میان میزان صادرات محصولات و فرآورده‌‌های باغی در سال 1396 در مجموع یک میلیون و 549 هزار تن به ارزش تقریبی 2 میلیارد و 821 میلیون دلار اعلام شد که نسبت به دوره مشابه سال قبل 26 درصد به لحاظ وزنی و 5/4 درصد به لحاظ ارزشی افزایش یافته است‌. عمده محصولات باغی صادراتی سال گذشته به ترتیب پسته با یک میلیارد و 175 میلیون دلار، زعفران 325 میلیون دلار، سیب 256 میلیون دلار، خرما 250 میلیون دلار و کشمش 153 میلیون دلار بوده است‌. همچنین آبمیوه و کنستانتره با صادراتی حدود 138 میلیون دلار و ژله و مربا با صادراتی به ارزش 82 میلیون دلار از اقلام عمده صادراتی این گروه در سال 96 بوده‌اند‌. این آمارها در حالی است که کارشناسان بر این عقیده هستند که طی ماه‌های آینده صادرات محصولات کشاورزی با روند کاهشی مواجه خواهد شد‌. به هر حال باید دید دولت چه عکس‌العملی در خصوص پیشنهادات و هشدارهای کارشناسان نشان خواهد داد.