تثبيت موقعيت ايران با پيوستن به FATF

لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم دو ماه مسکوت ماند تا پيوستن به FATF به گره كوري در مجلس شوراي اسلامي تبديل شود. مخالفان به دولت مي تازند كه در صورت تصويب لايحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم مجبور خواهد شد از يك سو تمامي اطلاعات مالي را در اختيار اعضاي FATF قرار دهد و از سويي ديگر به دليل تفاوت در تعريف كلمه تروريسم (به خصوص در بخش حمايت از حزب ا... لبنان ، فعاليت سپاه قدس و ...)در آينده نه‌چندان دور كشور را با مشكلات عديده اي رو به‌رو خواهد كرد.
اطلاعات تراكنش‌هاي مالي در اختيار اعضاي ديگر قرار نمي‌گيرد
منتقدان پيوستن به اين لايحه با تندترین کلمات به تلاش‌ها براي تصويب FATF حمله كرده اند و آن را «خیانت دولت» نامیدند كه سبب خواهد شد كليه اطلاعات و تراكنش‌هاي مالي ايرانيان در اختيار ساير اعضا قرار گيرد، اين موج انتقادات در حالي به صورت گسترده بيان مي‌شود كه از واقعيت جزييات لايحه بسيار دور است.هیچ یک از اعضای گروه اقدام مالی به دلیل عضویت در این گروه، متعهد نیست که اطلاعات مشتریان نظام مالی خود را در اختیار سایر اعضا قرار دهد و هرگونه تبادل اطلاعاتی میان اعضا بر اساس معاهدات دوجانبه یا چندجانبه میان آن‌ها و پس از تصویب مجالس و سایر مراجع ذیصلاح داخلی آن‌ها خواهد بود. همچنين برای گروه اقدام مالی مهم است که در کشورها قوانین ملی کارا و اثربخشی برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم وجود داشته باشد؛ مقامات قضایی و اجرایی، اختیارات کافی برای نظارت بر اجرای این قوانین و مقررات داشته باشند؛ شناسایی مشتری در موسسات مالی انجام شود؛ سوابق معاملات برای مدت مشخصی نگهداری شود و نظایر آن. گروه اقدام مالی به جمع آوری اطلاعات تراکنش‌ها و معاملات خاصی نمی‌پردازد. این گروه، هیچ مکانیزمی برای دریافت اطلاعات از بانک‌ها و کشورها ندارد و اساساکارکرد این گروه، بررسی سیاست‌ها و رویه‌هاست نه داده‌ها، معاملات و تراکنش‌ها.
عضويت در FATF مزاياي بسياري دارد


دكتر عباس کوچ‌نژاد، استاد حقوق بین‌الملل باور دارد که اگر ایران عضو معاهدهFATF نشود، در بازارهای تجارت جهانی منزوی خواهد شد و ضرورت دارد که در مقابل این معاهده‌ مقاومت نکند.
او در تبیین این مدعا به «قانون» گفت: «پذیرش معاهدهFATF مزایای بسیاری برای ایران دارد و نباید آن را به مثابه تهدید امنیت ملی پنداشت. مخالفان این معاهده‌نامه بهتر است بدانند که اگر ایران بخواهد وارد بازارهای جهانی بشود، باید شفافیت مالی در موضوعات اقتصادی خود داشته باشد و با عدم پذیرش معاهده مذکور علاوه بر آن‌که احقاق شفافیت مالی در پرده‌ای از ابهام می‌رود، کشور ایران منزوی خواهد شد».
اين استاد دانشگاه ادامه مي‌دهد:« گرچه تمام کشورهای جهان میزانی از مراودات اقتصادی‌شان مخفی است اما نباید از اجرای اصل کلی شفافیت مالی کشورها غافل شد. بی‌تردید با نپذیرفتن این معاهده‌ ایران بیش از پیش تحت فشارهای بین‌المللی قرار می‌گیرد. نمایندگان مجلس باید در نظر داشته باشند که معاهدهFATF خللی در مسائل امنیتی و نظامی ایجاد نمی‌کند بلکه تنها تسهیل‌کننده ورود به بازارهای آزاد جهانی است. در حقیقت این معاهده برای پیشگیری از تروریسم نگاشته شده است».
اين‌حقوقدان در واكنش به نقدهاي مخالفان پيوستن ايران به اين معاهده نيز توضيح داد: «مخالفان ایرانی پيوستن به اين معاهده باور دارند که تعریف ایران از تروریسم با تعریف کشورهای غربی تفاوت دارد اما ایشان یک نکته مهم را در نظر نمی‌گیرند که گروه‌های تروریستی به موجب این معاهده توسط کشورها مشخص نمی‌شوند. می‌دانیم هر کشوری برای خود لیست گروه‌های تروریستی را معین می‌کند. چنین لیست‌هایی از منظر قواعد بین‌اللملی دارای اعتبار نیست بلکه سازمان ملل متحد باید لیست گروه‌های تروریستی را مشخص کند؛ بنابراین این نگرانی که بعضی از گروه‌های مقاومت یا نهادهای نظامی به‌موجب معاهدهFATF تروریستی شناخته شوند، بی‌مورد است».
وي معتقد است:« اگر ایران به بخش مبارزه با تروریسم مقرر در این معاهده بپیوندد، می‌تواند حضور خود را در عرصه بین‌المللی تا حدی نسبی تثبیت کند اما اگر این اتفاق پدید نیاید، نمی‌توان اتنظار داشت که در حوزه تجاری اتفاقات مثبتی رخ بدهد. به هر روی می‌دانیم که ایالات متحده آمریکا نیز از بعضی گروه‌های تروریستی حمایت می‌کند. بی‌تردید این معاهده مانع حمایت‌های آمریکا نیز نخواهد شد چه برسد به آنکه مانع حمایت ایران از گروه‌های مقاومت بشود.
مسئولان ما باید یاد بگیرند که با ادبیات دیپلماتیک با موضوعات بین‌المللی مواجه شوند زیرا اگر زبان جهانی را نیاموزیم، از حقوق مصرح خود محروم خواهیم شد. با نپذیرفتن مقابله با تروریسم به صورت ضمنی خود را مدافع این پدیده شوم معرفی می‌کنیم، در صورتی که در حقیقت ایران حامی تروریسم نیست. از سوی این موضوع باعث می‌شود که آمریکا با بهانه قرار دادن حمایت از تروریسم ایران را در انزوای کامل بین‌المللی قرار دهد و به نظر می‌رسد که در شرایط بحرانی فعلی رویکرد تدافعی صحیح نباشد. در آخر باید اشاره کنم که ایران در حال حاضر عضو ناظر سازمان تجارت جهانی است و اگر بخواهد به این سازمان بپیوندد ناچار به پذیرش کامل معاهدهFATF است».
تفاوت در تعريف تروريسم
مخالفان FATF معتقدند كه تعريف ايران با جهان در كلمه تروريسم مخالف يكديگر است و اگر ايران عضو اين معاهده شود ممكن است صدمات جبران ناپذيري به ايران وارد شود، اين درحالي است كه گروه اقدام مالی هیچ تعریفی از تروریسم ارائه نداده و به معرفی مشاغل و ابزارهایی که ممکن است مورد سوء استفاده تامین کنندگان مالی تروریسم قرار گیرند پرداخته و توصیه های لازم را در این خصوص ارائه كرده است.
تعریف تروریسم امری است که مورد اختلاف کشورهای مختلف قرار دارد. با این حال، در کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم، تعریفی از تروریسم پذیرفته شده که در قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم مصوب ۱۳۹۴درجمهوری اسلامی ایران نیز با اندکی تغییر در عبارات، مورد قبول قرار گرفته است. بنا براين نگراني از قرار گرفتن نام افراد يا سازمان ها و نهاد هاي داخلي در ليست تروريسم يا خارج شدن نام سازمان‌هاي تروريستي از ليست سياه تروريست ها نمي‌تواند بر عملكرد ايران تاثيرگذار باشد همانگونه كه اين تفاوت نگاه تاكنون تاثيرگذار نبوده است.
هرچند ایران، در سال‌های گذشته تلاش کرده است با تصویب قوانین جدید، هم نظارت بر پرداخت مالیات‌ها را بیشتر کند، هم فضای کسب و کار را بهبود بخشد و هم شبهه‌ها در مورد تامین مالی تروریسم از طریق بازارهای غیرشفاف مالی را کاهش دهد، یکی از اقداماتی که برای این منظور انجام شده، تصویب « قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم» بود که لایحه آن توسط دولت در سال 94 به مجلس فرستاده شد و در نهايت تصويب و ابلاغ شد. بنابراين قوانين پيشگيرانه براي عدم وقوع نگراني‌هاي مخالفان به خوبي پيش‌بيني شده است و قوانين داخلي به صراحت مانع هرگونه سوء استفاده و صدمه به سيستم مالي و امنيتي داخلي خواهند شد و تعلل در پذيرش لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم صدمات جبران ناپذيري به دنبال خواهد داشت.