روزنامه جمهوری اسلامی

«نو شدن مداوم فضای کسب و کار»؛ پیش زمینه افزایش کار و تولید

مجید زندی

وقتی با دانشجوی جوانی درباره شغل آینده‌اش صحبت می‌کردم، گفت: «بیکاری»! واژه‌ای که سرشار از یاس و ناامیدی است. آنگاه که او را از این ناامیدی برحذر داشتم، گفت: شغل در کشور ما همانند تکه نانی نذری است که آن را در میان جمع صدنفر قرار می‌دهند و احتمال اینکه این شغل به من برسد همانند قضا و قدر و سرنوشت خواهد بود چرا که همیشه 99 درصد دیگر از بیکاران سعی و تلاش بیشتر و یا با واسطه یا ارتباط و سفارش و پول و... زودتر از من به هدف خواهند رسید و ناامیدی من چندان هم بی‌ربط نیست زیرا با سرگذشت بسیاری دیگر از جوانان که آنها را می‌شناسم، یک شکل است.
این نگاه همچنانکه که گفتیم اگرچه با یاس و ناامیدی همراه است، اما به هر حال بخش بزرگی از افراد جامعه را در خود جای داده است. چرا که بیکاری جوانان خصوصا جوانان تحصیل کرده امروزه یکی از دردهای غیرقابل درمان بسیاری از خانواده‌های دارای فرزند جوان شده است که هر روز در به در به دنبال شغل می‌گردند، اما نمی‌یابند و همانند دانشجوی فوق چاره‌ای جز بیان واژه‌های یاس آلود ندارند؛ اما باید اعتراف کرد این جوانان موفق هستند که کار می‌سازند و حتی کارآفرین باشند.


در این میان بسیاری از کارشناسان ایجاد مشاغل نوین را راهکار مناسبی برای اشتغال جوانان مطرح می‌سازند، اما درد مزمن جامعه ما این است که قبل از کشف مشاغلی جدید کالاهای ساخته شده خارجی مشاغل جدید وارد بازار ایران می‌شود! که جوان ایرانی هنوز فرصت تولید محصول وطنی را بدست نیاورده است. به همین دلیل خصوصا به جهت آنکه چشم انداز ایجاد مشاغل جدید در کشور ما با نیازهای روز دنیا و حتی جامعه خود عقب‌تر است، بسیاری از مشاغل جدید در ایران همان مشاغل قدیمی شده کشورهای دیگر خصوصا کشوری همانند چین می‌شود که کالاهای خود را در سطحی وسیع به ایران هم صادر کرده است.
نمونه‌ای از این دست می‌توان به تولید انواع اسباب بازی مطرح خودروهای تولید داخل حتی سواری پیکان مدل 1348ساخت کشور چین و توزیع گسترده آن در سطح کشور اشاره کرد که حتی کارخانجات ساخت اسباب بازی در چین با ساخت نمونه اسباب بازی تاکسی پیکان نارنجی، دل پدران میانسال و سالخورده ایرانی را هم برای خرید چنین یادگاری‌های 40-30 سال پیش را می‌برند تا آنها نیز برای خرید چنین اسباب بازی‌هایی - که برای آنها یادگار قدیمی محسوب می‌شود- دست به جیب شوند!
همچنین است در روزهای اخیر و در گرماگرم بازیهای جام جهانی فوتبال، رسانه‌ها تصویر پرچم ایران با نشان ساخت کشور چین را به چاپ رساندند که تماشاچیان ایرانی آن را در دست می‌گیرند، اما پول ساخت آن به جیب تولیدکننده چینی رفت.پس ساخت پرچم ملی که نماد و هویت ملی ماهم محسوب می‌شود از لحاظ مالی به کام چینی‌ها شیرین می‌شود چرا که تولیدکننده ایرانی حتی جام جهانی فوتبال را هم ندید!
به هر حال نسل جدید شغل جدید می‌خواهد و امروزه مشاغلی همچون ندافی و پنبه زنی و آب حوضی و پخش آب و بسیاری از دوره گردی‌های قدیم و کارمندی ادارات پست و تلگرافخانه و... قادر نخواهد بود نیاز جمعیت 5 میلیونی جوانان جویای کار را برآورده سازد چرا که به مدد رشد علم و تکنولوژی و ایجاد مشاغل جدید در جهان،مشاغل نو هم باید با همت مراکز علمی و پژوهشی و دانشگاهی کشور با سرعت شناسایی شود و برای ایجاد آن برنامه و پیشنهاد کنند و دستگاههای دولتی نیز با همت کمک به ایجاد آن در سریعترین فرصت اقدام نمایند.
این خواسته هفته پیش رهبر معظم انقلاب در خطبه‌های مربوط به عید فطر هم بود که با تاکید بر اینکه ملت ایران باید بیدار و هوشیار باشد و توطئه‌ها را بشناسد، افزودند:« امروز توطئه اصلی دشمن عبارت از «فشار اقتصادی» به توده‌های مردم برای خسته و ناامید کردن آنان است.
ایشان همه دستگاههای حاکمیتی و مسئولان را به تلاش بی‌وقفه برای مقابله با این توطئه توصیه و خاطرنشان کردند: آحاد مردم نیز برای مقابله با این توطئه وظایفی دارند، یکی از موضوعاتی که باید مورد توجه جدی مردم قرار بگیرد، «پرهیز از اسراف و زیاده‌روی» است. همچنین صاحبان نقدینگی در کشور آن را به سمت تولید هدایت کنند تا چرخ‌های زندگی مردم به حرکت در بیاید.
ایشان، دست اندرکاران تجارت و بازرگانی خارجی را نیز به پرهیز از واردات کالاهای غیرضرور و کالاهایی که مشابه داخلی دارند، توصیه موکد کردند و گفتند: یکی از عادت‌هایی که میان برخی از مردم رواج دارد و باید کنار گذاشته شود، سفرهای تفریحی و غیرضروری به خارج از کشور است.رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به برخی تصمیم‌های وزارت اقتصاد برای رونق فضای کسب و کار و برطرف کردن موانع، این تصمیم‌ها را مثبت ارزیابی و بر پیگیری جدی آن تاکید کردند.»
در این عرصه همچنانکه اشاره شد کوچکترین درنگی بازار را در اختیار جویندگان مشاغل جدید در دنیای پررقابت خواهد داد و دست جوانان جویای کار ایرانی یا خالی می‌ماند و یا اگر با تاخیر به آن کار باز شود دیگر مشتری خاصی دربازار مصرف داخلی و خارجی نخواهد داشت و در آن صورت علیرغم صرف سرمایه و دانش و وقت سودی عاید فرد و کشور نخواهد شد و همانند بسیاری از مشاغل جدید ایجاد شده در کشور بزودی به واسطه عدم سوددهی با ورشکستگی بانیان آن شغل جوانان دیگری به خیل بیکاران این مرز وبوم اضافه می‌شودف همچنان است که یک ماه دیگر پرچم‌های مورد نیاز جام جهانی فوتبال روسیه به بالاترین کیفت در ایران تولید شود.
امروز در دنیا اشغال نوین با ایجاد کارگاههای کوچک کارآفرینی جایگاه اول ایجاد شغل را در سطح کشورهای توسعه یافته و یا درحال توسعه اما موفق به خود اختصاص داده است، زیرا هر فناوری جدیدی که در سطح دنیا بدست می‌آید خود بستر مناسبی برای ایجاد اشتغال جدید خواهد شد و هر کشوری که بتواند این فناوریهای جدید را در اختیار مردم قرار دهد گوی سبقت را در بازار کار و تولید از دیگران خواهد ربود.
در این عرصه کشور هند با توسعه صنعت الکترونیک کامپیوتر و مخابرات آنچنان زیرمجموعه‌های کوچک بازار کار برای تولید لوازم و تجهیزات سخت افزاری رایانه ایجاد کرده که اکنون جزو کشورهای پیشرو در این عرصه شناخته می‌شود چرا که با شناسایی دقیق نیازهای آینده بازارهای جهانی و رصد کردن موفق نیازهای جوانان خود به این موفقیت بزرگ رسیده است و چون جوانان ذاتا نوطلب و نوخواه هستند به خوبی به این عرصه نفوذ کردند و از اشتغال نوین به شکل طبیعی استقبال کردند.
در کشور ما هم چاره‌ای جز این رصد کردن درست کارآفرینی ازسوی دستگاههای متولی نیست در غیراینصورت همچنانکه تجربه‌های فراوانی هم به دست آورده‌ایم طرح‌های به اصطلاح ضربتی برای اشتغالزایی با تزریق پول نفت راه نجاتی محسوب نمی‌شود کما اینکه طرح‌های سابق با شکست خود اکنون تنها کار آفرینان بیکار و ورشکسته را در جامعه افزایش داده که با فرض این شکست‌ها به درستی می‌توان در آمارهای اعلام شده برای یکاهش بیکاری، شک کرد.
به هر حال هر قدر در این زمینه به دنبال راه حل دقیق بگردیم،باز هم کم است. زیرا اگر انتخاب راه علیرغم طولانی شدن مدت تحقیق به درستی شناخته شود به مراتب بهتر از آن است که با چشمی بسته و بدون چشم انداز درست در عرصه‌های تولیدی جوانان را مشغول سازیم که پس از مدتی نه تنها از کار ورشکست می‌شوند که همچون بسیاری از جوانان ما از آینده خود هم مایوس و ناامید خواهند شد.
در زمینه جستجوی راههای جدید برای کارآفرینی در کشور دکترحسین دراج استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران می‌گوید: اینکه جامعه ایران مدرن شده و ساختار جدید سیاسی، اقتصادی و فرهنگی یافته و فناوری و رسانه‌ها هم نقش جدیدی در جامعه ایران کسب کرده‌اند خود گواه روشنی است که نیازهای مردم و به تبع آن مشاغل موردنیاز هم عوض شده و نمی‌توان با مشاغل قدیمی نیازهای اشتغالزایی جوانان را برآورده کرد و مشاغل جدیدی در حوزه فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی ایران امروز از قبیل فعالیت‌های الکترونیکی، فرهنگی، خدماتی و سیاسی پدید آمده است.
وی می‌افزاید: به عنوان نمونه در گذشته مراکز تولید تکثیر و توزیع فیلم اصلا وجود نداشتند؛ اما امروز ایجاد شدند و شبکه‌های خانگی آن فعال است.اما آنچه که من بر آن اصرار دارم این است که جامعه ایرانی می‌تواند با کارهای خدماتی بر بحران اشتغال فائق آید و همینکه می‌بینم فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی هم در کشور ما خدماتی شده آن را به فال نیک می‌گیرم.
وی ادامه می‌دهد: چون جامعه ما جوان است بحث اشتغالزایی برای جوانان نیازمند تحقیق و پژوهش فراوانی است زیرا با نگاه بسته کماکان به جایی نخواهیم رسید. مهم‌تر اینکه کارهای مجریان هنوز در این عرصه شفاف نیست و توضیح واضحی درباره آن داده نشده است.
دکتردراج ادامه می‌دهد: بزرگترین عیب این است که مسئولان ندانند نیاز جامعه چیست؟ و چون سرمایه در دست آنهاست می‌خواهند آن را در جایی هزینه کنند که نیاز مردم نیست و این خود بزرگترین عیب محسوب می‌شود و این همان دعوای دانش و علم و دولت است که در کشور ما می‌توان آن را دید.
وی می‌گوید: به عنوان نمونه‌ای دیگر جامعه نیاز به کارگر دارد، اما دانشگاههای ما کارمند پرورش می‌دهند درحالیکه در این عرصه به وضعیت بازار با آن جایگاه بسیار مهمش در اقتصاد ایران نظری نداریم.
وی می‌افزاید: مشکل ما این است که اگر تولید کننده هم باشیم در زمینه بازاریابی مشکل داریم درحالیکه این بازاریابی کاری خدماتی است که می‌تواند عرصه اشتغال را در کشور رونق دهد. اگرچه در ظاهر با آن مخالفت می‌شود اما در باطن این روند می‌خواهد خود را به عنوان یک راه حل غیردولتی برای تحول در بنیان‌های اشتغالزایی تحمیل کند که به نظر من حرکت مناسبی محسوب خواهد شد.
دکتر سید احمدرضا معتمدی رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر نیز با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اخیر جمعی از دانشگاهیان و دانشجویان با ایشان اظهار داشت: یکی از مباحث مطرح شده از جانب رهبر انقلاب در این دیدار لزوم درگیر شدن دانشگاه با مسائل کشور بود که از مباحث جدی به شمار می‌رود.
به گفته وی، در دنیای کنونی دانشگاه‌های صنعتی اقدام به فروش محصولات تکنولوژیک می‌کنند و این در اصل به معنای تولید ثروت است؛ ایجاد پارک علم و فناوری ابن سینا در دانشگاه امیرکبیر طی 2 سال گذشته در همین راستا بوده و امیدوارم در آینده نیز شاهد اقدامات بیشتر و موثرتری در این زمینه باشیم.
وی گفت: تاکیدات رهبر معظم انقلاب نیز در خصوص درگیر شدن دانشگاه‌ها با مسائل کشور کاملا دقیق و علمی است و باید بیش از گذشته بتوانیم در این راستا گام‌های مناسب و مطلوب‌تری برداریم.
رئیس دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود: البته برای این امر علاوه بر همت دانشگاه‌ها نیازمند عزم جدی دستگاه‌های اجرایی و خدماتی کشور، صنایع و بانک‌ها و غیره هستیم چرا که حرکت یکسویه در این راستا نمی‌تواند اهدافمان را عملیاتی کند.
قادری فر رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری هم می‌گوید: با حمایت از کسب و کارهای نوین و استارتاپ‌ها ظرفیت فناوری و اشتغال جوانان بالا می‌رود و به واسطه بالا رفتن میزان اشتغال جوانان گام‌های موثر‌ی برای کشور برداشته می‌شود.
وی با بیان اینکه مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی و ستادهای فعال در آن به رویکردهای اقتصادی کشور توجه می‌کنند، گفت: متناظر با نیازهای روز کشور درحال اجرای پروژه‌های مختلف فناوری در حوزه‌های آب، محیط‌زیست، علوم شناختی، محصولات دانش بنیان دریایی و هوایی و بسیاری از حوزه‌های دیگر هستیم.
وی با بیان اینکه پروژه‌های مسئله محور را با مشارکت شرکت‌های دانش بنیان پیگیری می‌کنیم گفت: باید از ظرفیت نخبگان استفاده و آنها را در فعالیت‌های دانش بنیان وارد کنیم. فعالیت شرکت‌های دانش بنیان سبب می‌شود تا از اقتصاد نفتی فاصله بگیریم و به سمت کسب و کارهای نوین حرکت کنیم این موضوع به جوانان ما کمک می‌کند تا آنها بتوانند در حوزه‌های مختلف اقتصادی و فناوری مشغول به کار شوند.
وی با بیان اینکه دانشگاه‌ها می‌توانند بخشی از مشکلات کشور را حل کنند گفت: همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند این دانشگاه‌ها هستند که باید مسئله محور شوند و مشکلات و دغدغه‌های امروز کشور را برطرف کنند، فعالیت‌های فناورانه به عنوان یکی از موضوعاتی هستند که می‌توانند مشکلات روز کشور را حل کنند.
دکتر سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری نیز در نشست مشترک معاونت علمی با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت مهم‌ترین اقدامی که دولت‌ها برای تحرک اقتصادی باید انجام دهند، تسهیل فضای کسب‌وکار و کاهش فضای فعالان اقتصادی است.
وی با اشاره به اجرای قانون حمایت از شرکت‌های دانش بنیان بیان کرد: تلاش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بر حمایت از کسب‌وکارهای دانش بنیان است. تاکنون با دستگاه‌های مختلفی مانند مالیات، گمرک و ستاد کل نیروهای مسلح مسیرهای خاص و ویژه ایی برای کسب‌وکارهای دانش بنیان طراحی و اجراشده است.
وی با اشاره نقش بسیار مهم وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی در تسهیل فضای کسب‌وکار دانش بنیان خاطر نشان کرد: به دلیل نوپا بودن اغلب کسب‌وکارهای دانش بنیان، مشکلاتی در تعامل با سازمان تامین اجتماعی وجود داردکه باید برای آن‌ها راه حلی ارائه داد.
ربیعی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی هم در این جلسه با تاکید بر اهمیت کسب‌وکارهای دانش بنیان گفت: موضوع اشتغال یکی از مسائل اصلی کشور است و باید به صورت ویژه برای اشتغال فارغ‌التحصیلان در برنامه توسعه اشتغال فراگیر و برنامه توسعه اشتغال روستایی و عشایری مسیر ویژه‌ای را تدارک دید.
ربیعی با اشاره به تجربیات گذشته کشور در زمینه توسعه اشتغال بیان کرد: باید از زنجیره‌های صنعتی و تولیدی و شرکت‌های بازاریابی و فروش حمایت کرد که تعداد زیادی از بنگاه‌ها و افراد به تحرک وادار کند.
وی با اشاره به آمادگی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی برای حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان افزود: در حوزه حق بیمه قرارداد و ایجاد شعبه تخصصی برای انجام کل امور بیمه‌ای شرکت‌های دانش بنیان، دستور ویژه‌ای صادر می‌شود. سعی می‌شود مشکلات در این زمینه با همکاری معاونت علمی به حداقل برسد.
در این جلسه محمد حسن زاده معاون بیمه ایی تامین اجتماعی نیز گفت: براساس مصوبات این نشست مشترک، کلیه قراردادهایی که مجری آن‌ها شرکت‌های دانش بنیان باشند و در حوزه فعالیت‌های دانش بنیان آن شرکت تعریف‌شده باشند با معرفی و تایید معاونت علمی از محاسبه ضرایب و پرداخت حق بیمه پیمان معاف خواهند بود و صدور مفاصا حساب منوط به اخذ تعهد حسابرسی از دفاتر خواهد بود.
وی با اشاره به تعامل سازمان تامین اجتماعی با بخش‌های بسیار متنوعی از فعالان اقتصادی بیان کرد: به منظور رسیدگی تخصصی به امور بیمه‌ای شرکت‌های دانش بنیان شعبه‌های خاصی در تهران برای ثبت‌نام و رسیدگی به اعتراضات ایجاد می‌شود.
***
به هرحال شناسایی ظرفیت‌های جدید در قالب مشاغل نوین و آینده‌دار باید به درستی در نقشه راه اشتغال کشور گنجانیده شود اگرچه می‌توان مدعی بود که ما هنوز هم از ظرفیت اشتغال سنتی به ویژه صنایع دستی کشور خود هم به درستی استفاده نکرده‌ایم و به صرف اینکه آنها را قدیمی می‌دانیم قادر نبودیم جوانان را به آن سمت جذب کنیم که باید اعتراف کرد این رویه نیز خود یک شکست محسوب می‌شود. صنایع دستی ممتازی که با دوری جوانان ما از آن در سایر کشورها در حدی گسترده تولید می‌شود و به نام صنایع دستی ایران به بازارهای جهانی صادر می‌گردد! صنعت فرش، گلیم، پارچه و سایر صنایع دستی نمونه بارزی از عدم تقویت فرهنگی و بازاریابی برای رونق تولید بومی است که می‌تواند حتی با ادغام مشاغل جدید هویت فرهنگی صنایع بومی را به جهان معرفی کرد.
فراموش نکنیم آنهایی را که ما موفق معرفی می‌کنیم افرادی هستند که هر زمینه‌ای را فرصتی برای بروز و ظهور می‌شناسند. نمی‌توان کار را به دیگران سپرد. این شیوه زندگی به هیچ وجه برای گسترش کار و تولید و ایجاد ارزش افزوده سرمایه نتیجه نخواهد داد. در این عرصه بومی‌سازی مشاغل نوین و حرکت جدی آموزش عالی برای شناخت آموزش و توسعه مشاغل نوین راه حل نتیجه بخش خواهد بود.
*در گرماگرم بازیهای جام جهانی فوتبال، رسانه‌ها تصویر پرچم ایران را با نشان ساخت کشور چین به چاپ رساندند که نشان می‌دهد تولید کنندگان ایرانی برای تولید پرچم ملی که نماد و هویت ملی هم هست،جا مانده‌اند و این بار «پرچم ایران» کام چینی‌ها را شیرین کرد!
*اگرچه امروزه در راستای تنظیم بازار کار شکل‌گیری مشاغل نوین متناسب با نیاز مردم بسیار بااهمیت شده است، متاسفانه در کشور ما با تاخیر در شناخت نیاز بازار و مراحل تولید، محصول تولیدی جدید دیگر نیاز روز نیست. کاری که تنها به هدر رفتن نیروی انسانی، سرمایه، زمان و امکانات بدون کسب سود تبدیل می‌شود
*فعالیت شرکت‌های دانش بنیان اگر با سرعت انجام شود سبب می‌شود تا از اقتصاد نفتی فاصله بگیریم و به سمت کسب و کارهای نوین حرکت کنیم این موضوع به جوانان ما کمک می‌کند تا آنها بتوانند در حوزه‌های مختلف اقتصادی و فناوری از ایده تا محصول مشغول به کار شوند
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
عشق و خیانت در «قطب شمال » «مست عشق » عام هپسند و صعود سخت فوتسال (خراسان) تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟ (جوان)رد اولتيماتوم قاليباف (اعتماد)رسوایی دموکراسی و آزادی بیان آمریکایی در دانشگاه‌ها (شهروند)
سایر اخبار این روزنامه
نخستین محموله ریل ملی به راه آهن تحویل شد اعلام نتایج ورود سازمان بازرسی به بازار سکه, خودرو, مسکن و ارز بزودی بورس برای میادین نفتی 300 هزار میلیارد ریال جذب می‌کند رکوردشکنی تاریخی بورس با جهش 3 هزار واحدی شاخص رژیم بحرین 3 روحانی شیعه را به اعدام و 8 روحانی دیگر را به حبس ابد محکوم کرد «نو شدن مداوم فضای کسب و کار»؛ پیش زمینه افزایش کار و تولید جنگ احزاب علیه مردم یمن مهلت ارسال آثار جشنواره ادبی چهلچراغ تمدید شد به مناسبت سالگرد تاسیس جهاد سازندگی و روز جهاد کشاورزی مدیران، کارکنان و پیشکسوتان وزارت جهاد کشاورزی با آرمان‌های امام خمینی(ره) تجدید میثاق کردند مدیر کل دفتر سلامت غذایی جهاد کشاورزی خبر داد اجرای طرح تولید و ساماندهی محصولات سالم در سطح ملی سردار عبداللهی مطرح کرد استمرار خدمات بهداشتی و درمانی سپاه در مناطق زلزله‌زده غرب کشور