روزنامه جمهوری اسلامی
1397/04/23
آینده روابط ایران و روسیه
رابطه ایران و روسیه همواره در شرایط خاص قرار داشته است.همراهی روسیه با ایران در مذاکرات هسته‌ای 1+5 و تشکیل ائتلاف ضد داعش در کنار ترکیه از بارزترین همراهی‌های روسیه بوده است.البته روابط ایران و روسیه را نمی‌توان در سطح روابط استراتژیک تعریف کرد. درحال حاضر روابط ایران و روسیه به‌رغم همکاری‌هایی که دو کشور در حوزه‌های مختلف دارند در قالب روابط استراتژیک قابل تعریف نیست. اگر به روابط دو کشور نگاه کنیم، می‌بینیم همکاریهای دو کشور صرفا در حوزه‌های خاصی رشد داشته‌اند و همکاریها در بسیاری از حوزه‌ها در سطح قابل توجهی نیست. به عنوان مثال روابط تجاری دو کشور در یک دهه گذشته کمتر از دو میلیارد دلار بوده است. اساسا این رابطه تجاری خود بیانگر آن است که دو کشور روابط استراتژیک ندارند. سطح تعامل فرهنگی و اجتماعی هم بین ایران و روسیه نیز در ابعاد پایین‌تری قرار دارد.در سطوح سیاسی نیز همین امر حاکم است. به‌رغم آنکه دیدارهای سیاسی بین ایران و روسیه همچنان برقرار بوده اما واقعیت این است که این تعاملات در سطحی نیست که بتوانیم رابطه تهران و مسکو را در یک رابطه استراتژیک دسته بندی کنیم. تنها حوزه‌ای که در روابط ایران و روسیه پیشرفت داشته همکاریهای دو کشور در بعضی پرونده‌ها، مثل مساله سوریه بوده است که توانسته بسیاری معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی را دستخوش تحول قرار دهد. با این حال این همکاری را نیز نمی‌توان نشانه‌ای از استراتژیک شدن روابط دو کشور دانست. زمانی می‌توانیم روابط روسیه و ایران را استراتژیک بدانیم، که روابط دو کشور در همه ابعاد گسترش پیدا کند درحالیکه چنین چیزی نبوده و نیست.
آنهایی که به روسها بدبین هستند نیز کمی از خاطرات بد تاریخی از روسها نقل می‌کنند؛ اتفاقاتی مانند اشغال ایران در مدت جنگ جهانی دوم یا قبل‌تر از آن قراردادهایی مثل ترکمنچای و گلستان که عموم ایرانی‌ها آن دو را ننگین یاد می‌کنند. اما روابط ایران و روسیه این قابلیت را دارد که به سطح استراتژیک برسد. با این حال موانعی بسیار زیادی هم بر سر راه استراتژیک شدن این روابط وجود دارد.
ارسال پیام رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور به ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه که پنجشنبه گذشته توسط علی‌اکبر ولایتی مشاور بین‌المللی رهبری تسلیم وی شد، حکایت از دوره‌ای تازه در توسعه روابط تهران و مسکو دارد و نقطه عطفی در روابط ایران و روسیه بود.
پس از خطای راهبردی ترامپ و خروج از توافق چندجانبه بین‌المللی برجام، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت با اعزام تعدادی از فرستادگان ویژه که حامل پیام مقامات عالیرتبه جمهوری اسلامی ایران هستند، دیدگاه‌ها و مواضع کشورمان را در قبال این رفتار خودخواهانه و خلاف موازین بین‌المللی آمریکا برای سایر کشورها تشریح کند. سفر علی‌اکبر ولایتی به روسیه هم در همین چارچوب قابل ارزیابی است.
ازسوی دیگر همکاریهای منطقه‌ای بین مجموعه جبهه مقاومت به محوریت ایران و روسیه از دیگر مصادیق همکاریهای راهبردی تهران و مسکو است.
نفوذ منطقه‌ای ایران در کنار امتیاز وتوی روسیه در شورای امنیت سازمان ملل و ائتلاف نظامی و دفاعی این دو قدرت سبب پیروزیهای محور مقاومت و حفظ تمامیت ارضی سوریه شد و این همکاری راهبردی توطئه‌های آمریکا و صهیونیستها و عربستان را در قبال ایران، سوریه، عراق، یمن و حتی بحرین ناکام گذاشت.
ازسوی دیگر، پیام رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور به پوتین فرصتی مناسب فراروی دو کشور برای ساماندهی مقابله با تهدیدها و تحریم‌های مشترک است.
به نظر بسیاری از کارشناسان در دوره ریاست جمهوری پوتین در روسیه تجربیات موفقی میان تهران و مسکو در تمام زمینه‌های مورد علاقه طرفین بویژه در مورد سوریه و مبارزه با تروریسم بوجود آمده است.
دکترولایتی پس از دیدار با پوتین رئیس‌جمهور روسیه و تسلیم پیام رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور کشورمان به وی، این دیدار را سازنده، صمیمی و روشن خواند و افزود که در این دیدار دوباره همه موضوعات مورد علاقه دو کشور صحبت شد.
مشاور رهبر انقلاب یکی از مباحث مطرح شده در دیدار با رئیس‌جمهور روسیه را در حوزه نفت اعلام کرد و گفت: در این مذاکرات تاکید شد که روابط تهران و مسکو در حوزه نفتی تا 50 میلیارد دلار افزایش یابد.
ولایتی این را هم گفت که رئیس‌جمهور روسیه برای سرمایه‌گذاری 50 میلیارد دلاری در ایران اعلام آمادگی کرده که در صورت تحقق این امر، خروج برخی از شرکتهای نفتی از ایران در پی تحریم‌های آمریکا، جبران خواهد شد.
ولایتی، پوتین را حامی برجام و مخالفت تحریم‌های ضدایرانی آمریکا دانست و گفت رئیس‌جمهور روسیه در موضوع برجام حق را متعلق به ایران می‌داند و تاکید کرد که در کنار جمهوری اسلامی ایران است.
براساس آنچه از نتیجه جلسه دیدار ولایتی و پوتین منتشر شده، در مورد همکاریهای منطقه‌ای برخلاف بعضی شایعات که دشمنان مشترک ایران و روسیه دامن می‌زنند، آقای پوتین تاکید کرده که روسیه و ایران به همکاریهای خود در سوریه و منطقه برای حمایت از حکومت‌های قانونی این کشورها و همچنین عراق ادامه می‌دهند و از تمامیت ارضی دفاع می‌کنند و موافق این است که همکاریها در حوزه دفاعی و سیاسی ادامه پیدا کند.
در مسائل بین‌المللی هم رئیس‌جمهور روسیه تصریح کرده تحریم‌هایی که آمریکا و دیگران علیه ایران به دنبال آن هستند را قبول ندارد و تحریمی که مصوبه شورای امنیت را نداشته باشد، از نظر روسیه پذیرفته شده نیست.
سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه با اشاره به سفر ولایتی به مسکو ودیدار با رئیس‌جمهور روسیه، با مثبت ارزیابی کردن این سفر، اظهار داشت: اسناد و پایه‌های مورد نیاز برای توسعه روابط اقتصادی ایران و روسیه فراهم شده است.
مهدی سنایی افزود: در سطوح عالی دولت، ارتباطات خوب و رایزنی‌ها بین دو کشور برقرار است ضمن اینکه اسناد برای گسترش روابط ایران و روسیه فراهم شده است.
وی ادامه داد: در حوزه‌های اقتصادی نشانه‌های خوبی در رشد و گسترش حجم مبادلات بازرگانی دیده میشود اما روابط دو کشور در این عرصه به نقطه ایده‌آل نرسیده است.
سفیر ایران در روسیه به دیدار ولایتی و پوتین اشاره کرد و گفت: در شرایط کنونی منطقه و جهان مخصوصا با خروج آمریکا از برجام با توجه به اینکه روسیه یکی از پایه‌های اصلی شکل‌گیری برجام بود و در اجرایی شدن آن نیز نقش بسزایی داشت این گفتگوها ضرورت بیشتری یافت.
سنایی اضافه کرد: قطعاً این سفر و پیام‌های مقام معظم رهبری و دکتر روحانی رئیس‌جمهور به گسترش روابط دو کشور کمک شایانی می‌کنند و امیدواریم آغازگر فصل جدیدی در روابط بین دو کشور باشد.
حمید رضا آصفی سخنگوی اسبق وزارت خارجه کشورمان درباره اهمیت سفر ولابتی به روسیه می‌گوید: سفر آقای ولایتی به روسیه دارای اهمیت بسیار زیادی است و در یک برهه و مقطع حساسی صورت می‌گیرد. این سفر پیرامون روابط دوجانبه در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی است چون منافع و نگرانی‌های ما با این کشور مشترک است و هر دو مورد تهدید تروریسم هستیم و امنیت این منطقه وابسته به همه کشورها است لذا نگرانی‌های مشترکی داریم.
آصفی با اشاره به نمایندگی توامان دکتر ولایتی ازسوی مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور اظهار داشت: ارائه دو پیام ازسوی رهبر معظم اتقلاب و رئیس‌جمهور اهمیت این سفر را دو چندان می‌کند. ارائه این دو پیام نشان می‌دهد ایران مصمم به گسترش روابط با روسیه و بعد از آن چین است.
سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه افزود: علاوه بر موضوعات دو جانبه، موضوعات منطقه‌ای از موضوعات مهمی هستند که در این سفر مورد توجه قرار گرفته، همچنین موضوع غرب آسیا، سوریه و دخالت کشورهای فرامنطقه‌ای مثل آمریکا و سایرین از دیگر موضوعات مهم در این سفر است که طرفین علاقه دارند روی آن تمرکز کنند.
آصفی ادامه داد: این سفر در مقطع فعلی پیامی روشن برای کشورهای منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای، دوستان و دشمنان جمهوری اسلامی ایران دارد.
وی با اشاره به موضوع برجام افزود: موضوع دیگری که در این سفر مورد توجه جدی قرار می‌گیرد، موضوع برجام است. روسها و چینی‌ها در موضوع برجام نگاه مثبتی داشتند و مواضع آنها در حمایت از ایران برای احقاق حقوق حقه خود بسیار قوی بوده است.
سخنگوی وزارت خارجه دولت اصلاحات با بیان اینکه اگر بخواهیم برجام حفظ شود که در شرایط فعلی بهتر است جمهوری اسلامی ایران تلاش کند که برجام حفظ شود و بهانه‌ای به دست دشمنان نیافتد، گفت: روسیه و چین باید در کنار کشورهای اروپایی قرار گیرند تا هم‌افزایی پیدا کنند و باعث تقویت این دسته از کشورها شوند.
علاوه بر این، دیدار ولایتی با پوتین برای تسلیم پیام رهبر و رئیس‌جمهور ایران در آستانه ملاقات رئیس‌جمهور روسیه با ترامپ در هلسینکی هم این موضوع را از حساسیت برخوردار کرده است. از یک سو کشورهای عضو ناتو با محوریت آمریکا تشکیل جلسه داده و در یک بند بیانیه پایانی، علیه ایران مطالبی را مطرح شده است.در این بند کشورهای عضو ناتو از برنامه موشکی ایران ابراز نگرانی کرده‌اند و این موضع ناتو البته با واکنش ایران روبرو شد و آنرا کاملا بی‌اساس و بی‌مورد دانست. بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران تاکید کرده برنامه موشکی جمهوری اسلامی ایران ناقض قطعنامه 2231 نیست. از طرف دیگر مذاکرات ایران و روسیه و توافقاتی که براساس آنها درنظر دارند در برابر فشارهای آمریکا و دست‌پرورده‌هایش در منطقه و برخی کشورهای غربی متحد باشند.
حال در این شرایط و اینکه رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور ایران به رئیس‌جمهور روسیه پیام داده اند،پوتین باید از این فرصت استفاده کرده و با توجه به اینکه روسیه هم از تحریم‌های آمریکا بی‌نصیب نمانده از حق خود و ایران در قبال زیاده خواهی‌های ترامپ دفاع کند.
تصمیمات این نشست باید به خوبی پیگیری شود و در این خصوص گزارشهای مربوط به مسئولان رده بالا شامل مقام معظم رهبری و رئیس‌جمهور و نیز رئیس‌جمهور روسیه داده شود و هر جا مشکلی وجود داشت با دستورات مقامات بلندپایه دو کشور برطرف شود.
پوتین می‌تواند طوری عمل کند که همکاری ایران و روسیه الگویی برای همکاریهای بین ایران، چین، هند و برخی کشورهای مهم شرق آسیا شود و بصورت عملی نگاه راهبردی که به توسعه روابط با کشورهای شرقی است، تحقق یابد.
*درحال حاضر روابط ایران و روسیه به‌رغم همکاری‌هایی که دو کشور در حوزه‌های مختلف دارند در قالب روابط استراتژیک قابل تعریف نیست. اگر به روابط دوکشور نگاه کنیم، می‌بینیم همکاریهای دو کشور صرفاً در حوزه‌های خاصی رشد داشته‌اند و همکاریها در بسیاری از حوزه‌ها در سطح قابل توجهی نیست
*تنها حوزه‌ای که در روابط ایران و روسیه پیشرفت داشته همکاریهای دو کشور در بعضی پرونده‌ها، مثل مساله سوریه بوده است که توانسته بسیاری معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی را دستخوش تحول قرار دهد
*ارسال پیام رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور به ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه که پنجشنبه گذشته توسط علی‌اکبر ولایتی مشاور بین‌المللی رهبری تسلیم وی شد، حکایت از دوره‌ای تازه در توسعه روابط تهران و مسکو دارد و نقطه عطفی در روابط ایران و روسیه بود
*دیدار ولایتی با پوتین برای تسلیم پیام رهبر و رئیس‌جمهور ایران در آستانه ملاقات رئیس‌جمهور روسیه با ترامپ در هلسینکی هم این موضوع را از حساسیت برخوردار کرده است. از یک سو کشورهای عضو ناتو با محوریت آمریکا تشکیل جلسه داده و در یک بند بیانیه پایانی، علیه ایران مطالبی را مطرح شده است.در این بند کشورهای عضو ناتو از برنامه موشکی ایران ابراز نگرانی کرده‌اند و این موضع ناتو البته با واکنش ایران روبرو شد و آنرا کاملا بی‌اساس و بی‌مورد دانست
*در این شرایط و اینکه رهبر انقلاب و رئیس‌جمهور ایران به رئیس‌جمهور روسیه پیام داده‌اند، پوتین باید از این فرصت استفاده کرده و با توجه به اینکه روسیه هم از تحریم‌های آمریکا بی‌نصیب نمانده از حق خود و ایران در قبال زیاده خواهی‌های ترامپ دفاع کند
*پوتین می‌تواند طوری عمل کند که همکاری ایران و روسیه الگویی برای همکاریهای بین ایران، چین، هند و برخی کشورهای مهم شرق آسیا شود و بصورت عملی نگاه راهبردی که به توسعه روابط با کشورهای شرقی است، تحقق یابد
سایر اخبار این روزنامه
اعتراضات صدها هزار نفری در انگلیس علیه سفر ترامپ
واکنش ایران به بیانیه نشست سران کشورهای عضو ناتو
ازسوی نوبخت برای رئیس جمهور ارسال شد؛
12 بسته اجرایی برای مقابله با تحریم‌ها ارائه شد
شرق یا غرب؟
آینده روابط ایران و روسیه
تسلیم پیام رهبر انقلاب و دکتر روحانی به رئیس‌جمهور روسیه
آتش‌سوزی درمسجد تاریخی وجامع ساری
18 نفر در حریق مسجد مصدوم شدند
پیام دکتر روحانی تسلیم رئیس جمهوری اوگاندا شد
رئیس سازمان حج و زیارت اعلام کرد
آغاز صدور روادید الکترونیکی زائران تمتع 97
در دیدار با قائم مقام وزیر خارجه ژاپن؛
سفیر جدید ایران در ژاپن استوارنامه خود را تقدیم کرد
پلیس فتا در اطلاعیه‌ای اعلام کرد
«مائده هژبری» پرونده انتظامی و قضایی در پلیس فتا ندارد
یک جنگنده نیروی هوایی در چابهار سقوط کرد
بزرگراه ارتش ورودی اصلی شمال شرق تهران میشود
