برخورد دوگانه با مستند قائم مقام

آرمان - مطهره شفیعی: عصر دیروز مستندی از شبکه 3 سینما پخش شد که سوالات زیادی را در اذهان ایجاد کرد؛ مستند معروف «قائم مقام»! مستندی که درباره آیت‌ا... منتظری و فراز و فرودهای او بود و البته برای نخستین بار نبود که از صداوسیما پخش می‌شد. مستند قائم مقام شاید برای برخی که حقیقت برای آنها سودآور نیست مورد استقبال قرار گیرد، اما واکنش‌های برخی افراد که در این مستند اظهارات‌شان پخش شده تردیدهایی را در زمینه صداقت سازندگان دارد.
گلایه حاضران غایب در مستند
به عنوان نمونه ایلنا در 21 آذر 96 نوشت: مصطفی ایزدی فعال سیاسی و رسانه‌ای گفته بود: «توفیق دست داد به دیدار حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین حاج ناطق نوری بروم. در این دیدار خوب، صحبت‌هایی درباره فیلم «قائم مقام» پیش‌آمد که بسی تعجب انگیز بود. ایشان گفتند که فیلم را آوردند من دیدم و از آنان گله کردم که اگر می‌خواستید از من مطلبی هم در این فیلم داشته باشید، چرا نیامدید با من مصاحبه کنید و رفته‌اید از آرشیو مرکز انقلاب اسلامی استفاده کرده‌اید؟ من ۱۷- ۱۸ سال قبل در فضایی دوستانه و غیرمصاحبه‌ای، نشسته‌ام و خاطرات گفته‌ام. قرار هم بود که آن خاطرات در کتاب چاپ شود که چاپ شد و اصلا قرار نبوده به صورت فیلم منتشر شود. کسی که دوستانه می‌نشیند و خاطره می‌گوید و اطمینان هم دارد که این فیلم را جایی نشان نمی‌دهند، هرگونه که دلش خواست روی مبل می‌نشیند، حرف می‌زند، می‌خندد، طنز می‌گوید، شوخی می‌کند و... نمی‌دانم این چه کاری بود کردند که اینقدر انتقاد برانگیز شود؟ ایشان گفتند که بعد از آن، با مسئولان مرکز اسناد انقلاب اسلامی صحبت کردم و آنها از چگونگی خارج شدن فیلم خاطرات من از آرشیو آن مرکز اظهار بی‌اطلاعی کردند!» البته تنها ناطق‌نوری نبود که از این مستند گلایه داشت چنانکه ایسنا 30 بهمن 96 به نقل از عمادالدین باقی که بارها در این مستند از اظهارات او استفاده شده است؛ نوشت: «در مورد مستند قائم مقام کسانی که این فیلم را ساخته‌اند، فیلم قدرتمندی از نظر تاکتیکی نساخته‌اند؛ چراکه همه می‌دانند از نظر تاکتیکی مستند قائم مقام خیلی ضعیف است، اما آن چیزی که این مستند را مهم کرده است موضوع این فیلم است و علت روی آوردن بعضی افراد به ساخت این فیلم آن بوده است که به خوبی فهمیده‌اند انحصار رسانه‌ فایده‌ ندارد. » باقی افزود: مستند قائم مقام شبیه یک کتاب داستان است که چند صفحه از این کتاب را جدا کنید و به عنوان کل داستان به مخاطب ارائه دهید. به همین دلایل نمی‌توان به مستند قائم مقام به عنوان یک سند نگاه کرد. وی در خصوص حضور خود در این مستند، گفت: به سازندگان این مستند گفتم که شما باید بدون سانسور مطالب بنده را انتقال دهید و همچنین از چهره‌های موجهی برای ساخت این فیلم استفاده نکردید. متاسفانه هنوز هم از همان کلمات دهه 60 مانند لیبرال‌های خود فروخته در این فیلم استفاده کرده‌اند، اما توجه ندارند که دیگر نسل جوان جامعه عوض شده است و در فضای دهه 60 قرار ندارند و نسل جدید از این تعبیرات خوششان نمی‌آید.
رفتارهای دوگانه با یک مستند


در حالی روز گذشته مستند قائم مقام از شبکه 3 پخش شد که سایت مشرق از جمله سایت‌های دلواپسان در 19 اردیبهشت سال جاری نوشته بود: مستند قائم‌مقام با موضوع زندگی سیاسی آیت‌ا... حسینعلی منتظری، سه‌شنبه شب گذشته(چهارم اردیبهشت) در قالب برنامه «به اضافه مستند» از شبکه مستند سیما پخش شد. اما برخلاف اعلام قبلی، بازپخش این برنامه روی آنتن نرفت! علی صدری‌نیا، کارگردان مستند قائم‌مقام در واکنش به این مساله در فضای مجازی نوشت: «ظاهرا فشارها کار خودش را کرده که امروز صداوسیما با وجود اعلام قبلی، تکرار مستند قائم‌مقام را پخش نکرد!» اکنون مشخص نیست که سیاست‌های صداوسیما بر چه مداری است؛ اگر در اردیبهشت قرار بر عدم بازپخش این مستند بود به‌چه سبب در 5 مردادماه اجاز پخش صادر می‌شود؟ ظاهرا فشارهایی که کارگردان «قائم مقام» ادعا کرده بود صحت دارد، اما این بار برای پخش مستند در شرایطی که کشور بیش از هر مولفه‌ای به وحدت و یک صدایی نیاز دارد.