رمزهای متفاوت، کلید امنیت سایبری

شایان عرفانیان*- بخش عمده‌ای از زندگی‌مان را در جایی غیر از دفتر تلفن‌های کاغذی، دفتر یادداشت‌های شخصی و دفترچه‌های اقساط بانک ثبت می‌کنیم. همه آنچه در زندگی‌مان به واقع خصوصی و امنیتی است دیگر روی کاغذ نیست و حالا در فضای مجازی، گوشی‌های موبایل یا حتی ایمیل‌های شخصی هر آنچه از خود واقعی تا خود مجازی‌مان وجود دارد ثبت کرده‌ایم. همین روند حفظ امنیت زندگی روزمره را کمی دشوار‌تر از گذشته کرده است.ساده بگوییم امنیت دیگر قفل زدن بر گاوصندوق‌هایی که شناسنامه، دفترچه حساب پس‌انداز و همه پول و جواهرات را در آن گذاشته بودیم، نیست. امنیت یعنی فراهم کردن فضایی امن و مناسب در بستر اینترنت؛ بستری که نه‌تنها فضای مجازی و گفت‌و‌گوهای دوستانه در آن انجام می‌شود بلکه الکترونیک شدن دولت‌ها فضایی را فراهم کرده تا حساب‌های بانکی‌مان نیز در همین فضا مدیریت شوند.کاربران فضای اینترنت گاهی دچار اشتباهاتی می‌شوند که ناخواسته حاصل آن چیزی نیست مگر آسیب‌دیدگی شدید و حتی آغاز بحران امنیتی که گاهی جبران‌ناپذیر هستند. این مشکلات اما با کمی توجه و نگاه واقع‌بینانه قابل کنترل بوده و سیاهی و نگرانی ایجاد شده برای کاربران در فضای مجازی را کاهش می‌دهد. البته بخش عمده‌ای از نگرانی فعالان در شبکه‌های اجتماعی به دلیل عدم آشنایی با دنیای ناشناخته‌ای است که راهکارهای زندگی آرام در آن را نیاموخته‌اند.اولین نکته‌ای که باید از سوی کاربران مورد توجه قرار گیرد یکسان قرار ندادن رمز عبور در فضاهای مختلف از جمله ایمیل، شبکه بانکی، اینستاگرام و... است. این موضوع مثال بارزی از آن است که یک کلید ثابت برای باز کردن همه قفل‌ها داشته باشیم. چنین تصمیمی به طور قطع امنیت و آرامش فکری‌مان را چندین برابر کاهش می‌دهد. نمی‌توان انتظار داشت در پی گم شدن همان کلید، امنیت خانه و گاوصندوق‌ها کماکان ادامه داشته باشد.کاربران متاسفانه هنگام پر کردن فرم‌های خود در سایت‌های مختلف کماکان از همان رمز پیش‌فرض ثابت خود استفاده می‌کنند. نتیجه این موضوع نیز چیزی نخواهد بود مگر ساده‌ترین نوع هک که فارغ از هر گونه پیچیدگی در ایران رواج دارد. در واقع هکرها در ایران نیازی به انجام امور پیچیده ندارند و دلیل آن هم عدم رعایت ساده‌ترین اصول امنیتی از سوی کاربران است؛ اصولی که اگر رعایت شود شاهد کمترین میزان از جرائم سایبری خواهیم بود.مرحله بعدی که اهمیت بسیار ویژه‌ای نیز دارد تفکیک اطلاعات در سطوح مختلف است؛ امری که کاربران هیچ گونه توجه جدی به آن نمی‌کنند. اطلاعات زندگی خانوادگی، مسائل کاری و روند مالی همه و همه در فضایی منتشر می‌شود که همین روند منجر به ایجاد شرایط مناسب برای سوءاستفاده از این فضا خواهد شد. با گذر از این دو نکته ابتدایی اما مهم و فراموش شده از سوی مخاطبان باید توجه کرد که روند امنیت در هر یک شاخه‌های مختلف فضای مجازی و روند وب از ویژگی‌های خود برخوردار است و باید با جزییات مورد بررسی قرار گیرند.
*کارشناس امنیت سایبری