دیپلماسی شهری، راهبردی درشرایط تحریم

اعمال تحریم‌های سیستماتیک از سوی آمریکا که هر روز ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد، نشان دهنده فرآیند رو به توسعه ایران در منطقه و ساختار هژمونیک منطقه‌ای است. به طوری که این نوع تحریم‌ها عمدتا منابع دولتی ایران و بانک مرکزی را به منظور کاهش درآمدها یا توانمندی‌های اقتصادی هدف قرار می‌دهند. محور قرار دادن تولید و فروش نفت توسط ایران به‌عنوان پاشنه آشیل اقتصاد دولتی اگر چه تهدیدی برای کشور و مردم تلقی می‌شود، با این حال فرصتی برای توجه به ابعاد دیگر اقتصاد و درآمدزایی با رویکرد گردشگری، غیر دولتی شدن و عبور از اقتصاد رانت محور می‌باشد. بر این مینا، شهرداری‌ها به‌عنوان ساختارهای غیردولتی و مردم محور می‌توانند نقش قابل توجهی در این زمینه ایفا کنند. یکی از اصلی‌ترین این بسترها بهره‌گیری و افزایش دیپلماسی شهری به‌عنوان فرصتی نوین در ایجاد فضای تعاملاتی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های مولد اقتصادی است. دیپلماسی شهری میان کلانشهرهای جهان در ابعاد گوناگون به‌خصوص در قالب خواهرخواندگی می‌تواند رویکرد گردشگری و توسعه اقتصادی غیر نفتی را بیش از پیش توسعه دهد. در این خصوص علاوه بر اینکه رویکرد شهری در قالب تعاملات گردشگری به‌وجود می‌آید، نوعی روابط غیر رسمی دیپلماتیک می‌تواند از فشارهای غیر قانونی به دولت‌های مختلف به‌خصوص کشورهای اروپایی به منظور تعامل هر چه بیشتر با ایران بشدت بکاهد. دیپلماسی شهری در قالب کلانشهرهای جهان، مسیری مهم در مقابله با تحریم‌های غربی علیه کشورمان بوده و در ضمن می‌تواند حقانیت رویکرد توسعه‌ای و صلح آمیز را در میان شهرها و کشورهای مختلف جهان بازنمایی کند. به نظر می‌رسد، کم‌توجهی به این حوزه از توانمندی‌های شهری می‌تواند آسیب‌های جدی در نوع ارتباط و تامین منابع را برای شهرداری‌ها و کشور به همراه داشته باشد. از طرفی، دیپلماسی شهری زمینه‌ساز افزایش اقتصاد گردشگری و تعامل هر چه بیشتر شهروندان شهرهای جهان با کشورمان شده که علاوه بر تاثیر اقتصادی و ارزآوری برای کشور، می‌تواند تعامل فرهنگی و نوعی قدرت نرم در کشورهای مورد نظر در برابر هجمه‌های دشمنان تولید کند. از این رو، رویکرد مهم دیپلماسی شهری به منظور توسعه هر چه بیشتر و توسعه پایدار شهری مورد توجه ویژه دبیرخانه کلانشهرهای کشور نیز قرار گرفته که ماموریتی مهم در شرایط تحریم به‌شمار می‌رود. بنابراین، تقویت این نوع نگاه در اکثر شهرهای کشور که قابلیت‌ها و مزیت‌های نسبی منطقه‌ای دارند با شهرهای همتراز و قابل تعامل با خود چه در کلانشهرها و چه در شهرهای در حال توسعه از اهمیت بسزایی برخوردار است. در نهایت اینکه، دیپلماسی شهری امروزه در جهان نوعی تعامل میان شهرندان جهان برای همگرایی هر چه بیشتر جوامع و رویکردی مهم در توسعه صلح جهانی و کاهش منازعات در دنیا محسوب می‌شود که علاوه بر صلح جهانی، همگرایی فرهنگی و توسعه انسانی را به ارمغان می‌آورد.
* مدیر دبیرخانه کلانشهرهای ایران