روزنامه فرهیختگان
1397/05/27
منظور از ترمیم کابینه تغییر سیاستهای اقتصادی است
دکتر بیژن عبدی، اقتصاددان و استاد دانشگاه با بیان اینکه تغییر دیدگاههای اقتصادی مورد توجه مقام معظم رهبری در بیانات اخیر قرار داشت، گفت: «ازجمله موضوعات مورد تاکید مقام معظم رهبری در حل مشکلات کشور، الزام به جوانگرایی در واگذاری مسئولیتها و بهرهگیری از نیروی جهادی است. ایدههای نو و تلاش خستگیناپذیر از ویژگیهای مدیران جهادی است. براساس دیدگاههای منتقدان و کارشناسان، تغییر رویه در تیم اقتصادی در شرایط کنونی الزامی است. بهنظر میرسد تاکید مقام معظم رهبری بر ترمیم کابینه، تغییر رویه در سیاستگذاریهای اقتصادی کشور باشد. بیشک درصورتیکه خط فکری مدیران فعلی همچنان دنبال شود با تغییر افراد نمیتوان به حل مشکلات امیدوار بود. آنچه اقتصاد کشور را وارد مرحله حساسی کرده دنبالهروی و اجرای خط فکری اقتصاد نوکلاسیک است و تا زمانی که این خط فکری دنبال شود، همچنان بارش مصیبتها بر سر اقتصاد کشور پیشبینی میشود.» وی برنامه دولت را رهاکردن اقتصاد عنوان کرد و افزود: «با تغییر رئیسکل بانک مرکزی از سیف به همتی این سوال مطرح میشود که آیا در بازار ارز و سکه اتفاق خاصی به وقوع پیوست؟ در مدت روی کار آمدن آقای همتی، او نشان داد که برنامه خاصی برای جمعکردن اقتصاد کشور ندارد و مهمترین برنامه وی رهاکردن همهچیز است. به تعبیر دولتمردان، رهاکردن همهچیز بدون هرگونه نظارتی درحالیکه در شرایط موجود بهشدت نیازمند کنترل و نظارت عمیق دولت و سایر دستگاههای دولتی هستیم. عدم کنترل و نظارت دولت مسلما منجر به افزایش قیمتها میشود و یکبار دیگر اقتصاد کشور را با چالشهای متعددی مواجه میکند.» بیژن عبدی گفت: «با آنکه بحث نظارت بر بازار بسیار جدی است اما متاسفانه اعتقادی به تحقق آن وجود ندارد، هرچند مدیران اقتصادی کشور چند کتاب درباره اقتصاد و بازار آزاد خواندهاند اما به این موضوع واقف نیستند که شرایط و الزامات بازار آزاد شامل چه اقتصادی میشود؟ عدم توجه به این موضوع است که بازار و اقتصاد کشور را با بلبشو مواجه کرده است؛ چراکه سازمانها و نهادهای دولتی حتی سازمان تعزیرات نیز در برابر گرانیها و بههمریختگیهای اخیر بسیار منفعل عمل کردهاند. مسلما درصورتیکه نظارت بر بازار بهصورت متشکل و جدی نباشد، قیمتها افزایش مییابد و هیچگونه نظارتی بر آن نیست. تغییر دیدگاههای اقتصادی و اعتقادی به این معناست که نباید نگاهمان به دستهای خارجی و چشمآبیها باشد، بلکه باید به دستان توانمند ایرانی و ظرفیتهای داخلی باشد. سرکوبکردن توانمندی داخلی در فرآیند تولید کالا و علم و تکنولوژی ازجمله دستاوردهای دولت یازدهم و دوازدهم است که باید مورد بازنگری قرار گیرد.» این اقتصاددان در پاسخ به اینکه آیا عمدی در بیتوجهی به اقتصاد از سوی دولت صورت گرفته است، گفت: «از ویژگیهای مقام معظم رهبری آن است که معظمله با سعهصدر مسائل را دنبال و موضوعات را حمل بر صحت میکنند که انشاءالله عمدی در انجام کارها نیست و مسئولی نسبت به کشور و مردم خیانت نمیکند. بنده معتقدم اگر همانند مقام معظم رهبری با خوشبینی به مسائل بنگریم بهجای بهکار بردن عبارت خیانت توسط مسئولان، میگوییم آنها در بسیاری از مسائل غفلت کردهاند. به تعبیر مقام معظم رهبری یادمان نرود مسائل و مشکلات کشور در بنبست نیست؛ چراکه شرایط سختتر از اوایل انقلاب و سالهای جنگ تحمیلی نیست. بسیاری از کسانی که آن روزها را به یاد میآورند میدانند که تقریبا به چیزی دسترسی نداشتیم و در محاصره اقتصادی بیشتری بودیم بهنحوی که حتی نمیتوانستیم یک فشنگ بسازیم.» این استاد اقتصاد تصریح کرد: «بهنظر میرسد مردم آن دوران فشارهای اقتصادی را بهدلیل برنامهریزیهای مناسب دولتی چندان احساس نکردند. همراهی مسئولان با مردم و در کنار مردم بودن نیز طاقت مردم را در برابر شرایط سخت افزایش داده بود. لازم است در کوتاهمدت و سپس در میانمدت و بلندمدت تغییر رویه مشخصی داشته باشیم؛ چراکه مقام معظم رهبری نیز به مسئولان هشدار دادند که مردم تحت فشار اقتصادی قرار دارند، از این رو تغییر رویکردهای اقتصادی و تفکر مدیریتی بسیار الزامی است.» وی دیدگاههای غلط دولتمردان را اینگونه عنوان کرد: «انتظار میرود مدیرانی امور کشور را در دست بگیرند که سیاستهای درست را عملیاتی کنند نه اینکه سیاستهای بحرانزا را تثبیت کنند. با توجه به اینکه نگاه ایدئولوژیک به اقتصاد حاکم است به این سادگی نمیتوان دیدگاههای اقتصادی دولتمردان را اصلاح کرد. اینکه دولتمردان سالهاست از جهانیشدن و ادغام در نظام جهانی و تقسیم کار بینالمللی سخن میگویند و بر آن تاکید میکنند، برآیند تفکر اقتصادی آن است که تمایل دارند در دنیا را روی اقتصاد نبندند و جزئی از سهم جهانی باشند. با چنین دیدگاهی است که تاکنون تنها نفت خام تولید و باقی بازار را به سایر کشورها واگذار کردهایم.» این کارشناس اقتصاد در تشریح دیدگاههای وارداتی دولت عنوان کرد: «اگر بنا بر دیدگاههای مسئولان فقط براساس مزیتهای نسبی و هزینهها عمل کنیم، کل صنعت کشور باید تعطیل شود و همچنان واردکننده باشیم. هرچند یادمان نرفته آقای ترکان بر این مطلب تاکید داشت که تنها مزیت ما آبگوشت بزباش است. با اینکه در ظاهر این اظهارنظر مزاح است اما بیانگر آن است که دولت با این توجیه که وارد کردن ارزانتر از تولید است، توجهی به صادرات و تولید ندارد. متاسفانه اعضای دولت و اتاق بازرگانی که عمدتا تاجر هستند عادت به واردات دارند. یک جریان بههمپیوسته عادت به وارد کردن کالا دارد تا از رانت آن استفاده کند. متاسفانه بیشتر این تجار کالاهای بیکیفیت را سفارش میدهند و با سود چندبرابری به مردم داخل میفروشند. بهعبارتی میتوان گفت تنها راهکاری که به ذهن مسئولان میرسد، انفعال و وادادگی و عدم باور به تواناییهای داخلی در جهت تقویت و رشد تولید است.» وی با به چالشکشیدن دیدگاه واردات از اروپا و تعطیلی تولید کشور و لزوم توجه به استفاده از ظرفیت مدیران جهادی گفت: «این باور ما بود که منجر به تقویت صنایع موشکی و هوافضا شد. آیا تولید سایر نیازمندیهای کشور پیچیدهتر از تولیدات صنایع موشکی و الکترونیک است که دولت ریل و واگن و پیچ و مهره از خارج وارد میکند؟ یک باور دیگری که منجر به وابستگی اقتصادی و واردات بیشتر از اروپا شده این است که با واردات از اروپا میتوانیم اروپاییان را بهعنوان شرکای تجاری خود داشته باشیم تا در صورت تحریمها، آنها ما را در برابر آمریکا مصون نگه دارند. این سوال مطرح میشود که آیا اروپاییها طی دورانهای مختلف نشان دادهاند که در صورت به خطر افتادن منافعشان بهسرعت به سمت آمریکا گرایش پیدا میکنند؟ تاکنون و چندین دوره اروپا ما را قربانی منافع خود کرده است؛ چراکه بخش اعظم تجارت آنها و واردات تکنولوژیشان از آمریکاست و مسلما هرگز ما را به آمریکا ترجیح نمیدهند. این تصورات خام و خوشخیالی بچگانهای است که درصورت واردات از اروپا آنها حامی ما خواهند بود. در پایان تاکید بر این نکته لازم است که تنها راه برونرفت از مسائل و مشکلات براساس رهنمودهای مقام معظم رهبری، توجه به توانمندیهای داخلی است، در غیر این صورت نمیتوان انتظار معجزه یا وارد کردن مسئولانی داشت که معجزه کنند. استفاده از مدیران جهادی و تفکر دادن به آنهاست که میتواند کشور را از شرایط خطیر پیش رو نجات دهد.»
سایر اخبار این روزنامه
بخشنامههایی که خیال ژنهای خوب را از کنکور راحت میکند
پرده آخر
برانکو راضی باشد، پول میگیرید
بیش از 10 هزار دانشجوی خارجی در دانشگاه آزاد اسلامی مشغول به تحصیل هستند
تحزب برای مرزگذاری
گروه ویژه عملیات روانی
به هیچوجه نمیتوان با آمریکا به مصالحه و سازش رسید
شفافیت، مانع اصلی بیتدبیری و رانت
منظور از ترمیم کابینه تغییر سیاستهای اقتصادی است