«ابتکار» به بهانه مراسم تشییع عزت‌الله انتظامی حواشی این مراسم‌ را بررسی می‌کند مراسم آشفته

سیدحسین رسولی
دیروز مراسم تشییع پیکر عزت‌الله انتظامی با حضور جمع کثیری از هنرمندان و مردم در تالار وحدت برگزار شد و عزت‌الله انتظامی در کنار خسرو شکیبایی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) آرام گرفت. علی نصیریان، پرویز پرستویی، فاطمه معتمدآریا، بهمن فرمان‌آرا، مسعود کیمیایی، منوچهر شاهسواری، همایون اسعدیان، هادی مرزبان و ... هنرمندانی هستند که در این مراسم حضور پیدا کردند.
ازدحام جمعیت تا حدی بود که ماشین محمدعلی کشاورز نتوانست وارد محوطه اصلی شود. بی‌برنامگی، سلفی‌بازی، خودنمایی، ازدحام سنگین و ترافیک سنگین از جمله حاشیه‌های مورد توجه در چنین مراسم‌هایی است که مشخص نیست چرا شیوه برگزاری مراسم‌های عاطفی اینگونه است و چه منظوری را هم دنبال می‌کند؟ آیا این رویه به بزرگی هنرمندان فراملی و جایگاه مردم لطمه نمی‌زند؟
استحاله مراسم تشییع


مراسم‌های تشییع به شدت غم‌انگیز، پرتنش و عاطفی هستند. خانواده مرحوم هم احتیاج به آرامش و برگزاری درست سوگواری دارند. ولی شاهد هستیم که در برگزاری مراسم هنرمندان مردمی با مشکلات فراوانی روبه‌رو هستیم. هیچ برنامه‌ریزی درست و معقولی انجام نمی‌شود. واقعا وزارت فرهنگ چرا فکری برای این اوضاع نابسامان نمی‌کند؟ چرا مسئولان از برگزاری درست و سالم مراسم‌های سوگواری می‌ترسند؟ چرا شان مردم و خانواده هنرمندان رعایت نمی‌شود؟ چرا باید گزارش‌هایی از سرقت گوشی همراه و جیب‌بری در مراسم تشییع هنرمندان مخابره شود؟ چرا باید هنرمندان سالخورده‌ای مانند محمدعلی کشاورز و مسعود کیمیایی پشت درهای بسته و در میان انبوه جمعیت گیر کنند و نتوانند با آرامش به سوگواری بپردازند؟ بحران در برگزاری چنین مراسم‌هایی از تشییع مرتضی پاشایی، خواننده پاپ و مردمی به اوج رسیده است. در آن مراسم شاهد بودیم که خیل عظیم جوانان گوشی‌به‌دست با انبوهی بزک و دوزک وارد مراسم شدند و نظم و آرامش را بر هم زدند. چرا همیشه در «حوزه عمومی» حاشیه بر متن غلبه پیدا کرده است؟ چرا هیچ‌گاه به موضوعات اصلی به شکلی روشن و منطقی در بستری از آرامش نمی‌پردازیم؟ البته شهرداری تهران با نصب بیلبوردهایی با عنوان «خداحافظ آقای بازیگر» یاد این هنرمند را گرامی داشته است که نباید از این اقدام شایسته گذشت. به نظر می‌رسد مکانی مانند استادیوم آزادی، میدان آزادی یا یک فضای باز را باید برای این مراسم‌ در نظر گرفت تا شرایط برگزاری بهتر شود.
سیاست‌زدایی افسارگسیخته
یوسف اباذری، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در نشستی تحت عنوان «پدیدارشناسی فرهنگی یک مرگ» (۱۳۹۳) با لحنی صریح و بی‌‌پرده با اشاره به اینکه تشییع جنازه مرتضی پاشایی شبیه تشییع جنازه خواننده‌های کوچه و بازاری زمان شاه است از حضور مردم و رفتار دولت و حوزه رسمی در مراسم تشییع و خاکسپاری انتقاد کرد. اباذری گفت: «چند سال قبل، دولت یا حاکمیت از مردم می‌ترسید، مردم هم از دولت می‌ترسیدند ... مکانیزمی وجود دارد به نام این‌همانی شدن. اتفاقی که افتاده این است که دولت از طریق این مکانیزم می‌خواهد با مردمی که سیاست‌زدوده هستند، یکی شود و مردم هم همین حالت را دارند و می‌خواهند با دولتی که متجاوز است یکی شوند.» او در پایان حرف‌هایش می‌گوید: «دولت و ملت در یک اتحاد نامقدس می‌خواهند سیاست‌زدایی کنند». به نظر می‌رسد که برگزاری این مراسم‌ها یکی پس از دیگری بیشتر آشفته می‌شوند و شاید علاوه بر بی‌برنامگی، اهداف دیگری هم در میان باشد. این سال‌ها شاهد رقابت‌های اینستاگرامی و دریافت لایک بیشتر در بین جوان‌ها و سالخوردگان هستیم. این امر سبب شده است تا مراسم‌ درگذشت افراد مشهور به محلی برای عکس‌های سلفی تبدیل شود. در زمینه فرهنگ‌سازی چه کرده‌ایم؟ چرا پدیده‌های فرهنگی با این سرعت سرسام‌آور سیاست‌زدا و ضد فرهنگی شده‌اند؟ برخی از مردم به جای بزرگداشت افراد تنها به دنبال سلفی هستند که خبر از فاجعه‌ای سهمناک می‌دهد. اهالی رسانه، هنرمدان و خانواده‌ها برای ورود به این مراسم‌ها به شدت اذیت می‌شوند. ضعف مدیریت هم به وضوح به چشم می‌آید که عرصه فرهنگ را دچار آشفتگی عجیبی کرده است.
کیهان کلهر: چرا پیکر هنرمندان را در مقابل تالار وحدت تشییع می‌کنند؟
کیهان کلهر، نوازنده و آهنگساز هم در اینستاگرام خود نوشت: «اینکه تشییع پیکر تمام هنرمندان مردمی (به کاسب کارهای رانت‌خوار کاری ندارم)، بدون در نظر گرفتن مواضع فکری و عقایدشان باید از مقابل تالار وحدت که سال‌ها است از شعب وزارت ارشاد است، آغاز شود، بیشتر شبیه پوزخند موذیانه‌ای از طرف مرده‌شورِ منتظر مرگِ اهل هنر است. اکثر این عزیزان اعم از بازیگر، نویسنده‌، فیلمساز و موسیقیدان، یک عمر با سانسور، بی‌‌توجهی‌ و چوب لای‌چرخ گذاشتن‌های این وزارتخانه و عواملش می‌سازند و انگار پس از مرگ، خانواده‌ها و عزیزان‌شان نیز اختیاری در مورد محل تشیع و تدفین‌شان ندارند.‌ ای کاش این سنت بیراه و بیمزه ور می‌افتاد تا متولیان این وزارتخانه به درجه ناخشنودی «هنرمندان آزاده» از خودشان آگاه می‌شدند. فعلا گویا چاره دیگری نداریم».
فرزاد موتمن: حسرت هـمکارى با دو بازیگر سالخورده بر دلم ماند
فرزاد موتمن از فیلمنامه‌ای نوشت که قرار بود عزت‌الله انتظامی و جمشید مشایخی بازی کنند و در نهایت ساخته نشد؛ «سال‌ها پیش، شاید سال ٨٣ بود که دوست و هـمکارم، امید روحانى، قصه‌اى به من داد به اسم «تیغ و آینه» که اگر بشود آن را با بازى عزت‌الله انتظامى و جمشید مشایخى بسازم. داستان در‌باره پیرمردى‌ است که در جوانى از اعضاى سازمان افسران حزب توده بود و پس از کودتاى ٢٨ مرداد، محاکمه و زندانى شده و حالا پس از گذشت این هـمه سال، متوجه شده که مامور رکن ٢ در دادگاه او هـمچنان زنده است. پیرمرد یک رولور قدیمى زنگ خورده را که در باغچه خانه‌اش چال کرده بوده، برمی‌‌دارد و سوار بر یک پیکان لکنتى، لنگرود را به قصد یزد که مامور سابق رکن ٢‌ آنجا‌ کارخانه‌اى دارد، ترک می‌کند. اگرچه ۵۰ سال گذشته است، اما پیر مرد حالا انتقام می‌خواهد ... دوست داشتیم که توده‌اى را انتظامى و ساواکى را مشایخى بازى کنند. از ٨٣ تا ٩١ به مدت هـفت، هـشت سال براى این فیلمنامه به دنبال تهـیه‌کننده و سرمایه‌گذار گشتم‌ اما پیدا نشد که نشد.» او در آخر می‌نویسد: «سینماى ایران هـیچگاه به چنین مضمون‌هـایى درباره تاریخ معاصر واقعا نزدیک نشده. آیا هـنوز وقتش نرسیده که به این موضوع‌ها هـم بپردازیم؟‌ حسرت همکارى با دو بازیگر مهم و سالخورده سینما بر دلم ماند ...»‌
آوازخوانی علی نصیریان برای انتظامی
علی نصیریان در این مراسم بسیار متاثر بود و گفت: «عزت‌الله انتظامی هنرمند تمام ایران و متعلق به ملت بود. او از روح و‌ جان خویش در نقش‌ها دمید و نقش‌هایش را جاودانه کرد. انتظامی نمرده بلکه زنده است. من انتظار نداشتم که اینجا بیایم برای تشییع انتظامی بلکه انتظار داشتم اینجا بیایم تا با انتظامی همبازی شوم. در گذشته شبی که دور هم بودیم، انتظامی به من گفت دوست دارم روزی که مردم، تو برایم آواز بخوانی. نقطه درخشش استعداد انتظامی در نمایشنامه‌های ایرانی بود». سپس او با گریه بسیار برای انتظامی آوازی را خواند. فاطمه معتمدآریا، سیدعباس صالحی، وزیر ارشاد، پرویز پرستویی و مجید انتظامی (فرزند عزت‌الله انتظامی) هم سخنانی را عنوان کردند. مراسم ختم عزت‌الله انتظامی، روز سه شنبه ۳۰ مرداد ساعت ۱۴ الی ۱۶:۳۰ در مسجد جامع شهرک غرب برگزار می‌شود.
سایر اخبار این روزنامه
هنرمندان معضل خشکسالی را در «لاله» به نمایش گذاشتند غزل خداحافظی آب به روایت هنر محمدصادق جنان صفت مومنی جانشین نوبخت و راغفر جانشین کرباسیان شوند پیام صریح ظریف خطاب به اروپا و آمریکا هنوز آماده هزینه کردن نیستید! «ابتکار» از وابستگی بسیاری از سمن‌ها به دولت و تاثیرات آن گزارش می‌دهد ساز‌مان‌های مردم نهاد دولتی! «ابتکار» از طرح شفاف‌سازی مشارکت نمایندگان در طرح‌ها و لوایح گزارش می‌دهد تشدید نظارت ملت بر بهارستان بسته‌هایی که به بن‌بست خوردند لزوم اصلاح نقشه ارزی کشور یک مقام بلند پایه نظامی آمریکا: همچنان در عراق می‌مانیم «ابتکار» به بهانه مراسم تشییع عزت‌الله انتظامی حواشی این مراسم‌ را بررسی می‌کند مراسم آشفته معاون اول رئیس‌جمهوری: کاهش آثار تحریم‌ها مهمترین اولویت فعلی دولت است «ابتکار» حواشی یک تجمع سازمان‌یافته را بررسی می‌کند تهدید به ترور؟ رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس: مرجع قانونی استعلام از مدیران دوتابعیتی وزارت اطلاعات است وزیر دفاع خبر داد: از یک جت جنگنده ایرانی رونمایی می‌شود