پارلمان جدید عراق با اختلاف نظر گروه‌های مختلف سیاسی برای تشکیل فراکسیون اکثریت آغاز به کار کرد

تداوم بن‌بست سیاسی در عراق
محمدرضا ستاری
پیش از این تجربه سال 2010 در عراق نشان داده است که برای تشکیل دولت 9 ماه زمان لازم بود تا عراق بتواند از یک بن‌بست سیاسی خارج شود. این در حالی است که فضای سیاسی عراق به مراتب شکننده‌تر از سال 2010 بوده و تشکیل یک ائتلاف شکننده نیز میان جریان‌های مختلف این کشور با مشکل مواجه شده است. در نتیجه ممکن است که با ملتهب‌تر شدن فضا که نمونه‌ای از آن در پارلمان دیروز به نمایش گذاشته شد، تجربه تلخ 8 سال گذشته در روند سیاسی عراق مجددا تکرار شود.
یکی از مهم‌ترین روزهای سیاسی عراق پس از انتخابات جنجال‌ برانگیز این کشور با تشکیل مجلس جدید رقم خورد. روز گذشته 297 نماینده پارلمان در حالی وارد مجلس چهارم عراق شدند که اختلاف نظر میان جریان‌های سیاسی عراق بر سر تشکیل فراکسیون اکثریت علاوه بر تعویق یک ساعته جلسه، اولین نشست پارلمان جدید را با اخلال مواجه ساخت.


در این میان و در حالی که گفته می‌شد ائتلاف البناء به رهبری نوری مالکی و هادی العامری با ارائه لیست معتقد بودند که با 145 نماینده اکثریت پارلمان را بر عهده دارند، ائتلاف سائرون به رهبری مقتدی صدر نیز مدعی احراز اکثریت پارلمانی شد و پس از آن با خروج برخی از نمایندگان ائتلاف الفتح، دولت قانون و دو حزب کردی در اعتراض به نحوه تشکیل فراکسیون اکثریت، روال کار به جایی انجامید که رئیس پارلمان جدید عراق از ارجاع لیست به دادگاه فدرال برای تعیین تکلیف فراکسیون اکثریت خبر داد.
در این میان حیدر العبادی که اعلام کرده بود به عنوان نخست وزیر به پارلمان خواهد رفت، پس از سخنرانی فواد معصوم رئیس جمهوری عراق با تکیه بر دستاوردهایی از جمله مبارزه با داعش و قول مبارزه با فساد، از آغاز دوران جدیدی به نام اصلاح اقتصادی خبر داد تا دورخیز خود برای تصدی مجدد پست نخست وزیری را به نمایش بگذارد.
آیا واقعا اکثریت پارلمان مشخص شد؟
در این میان و در حالی که تمامی اخبار بر حواشی اختلافات جریان‌های سیاسی عراق در پارلمان حکایت می‌کرد، اخباری مبنی بر ائتلاف دو گروه سیاسی اصلی شیعه برای به دست‌گیری اکثریت پارلمان منتشر شد. در این رابطه خبرگزاری رویترز اعلام کرد که یازده تشکل اصلی عراق از جمله ائتلاف‌های تحت رهبری مقتدی صدر، نوری مالکی، هادی العامری و حیدر العبادی در این ائتلاف حضور دارند و قرار است هر یک از آنها به صورت مجزا قادر به انتخاب نخست وزیر آینده باشند. هر چند در صورت تشکیل این ائتلاف بزرگ 177 کرسی از 329 کرسی در اختیار آنها قرار خواهد گرفت که رسما حائز اکثریت پارلمانی خواهند شد، اما در این میان شواهد نشان دهنده یک بن‌بست سیاسی بزرگ در عراق برای تشکیل دولت جدید است. اکنون چند ماه است که از انتخابات پارلمانی این کشور می‌گذرد و در طول این چند ماه جدال بر سر تشکیل اکثریت پارلمانی برای انتخاب نخست وزیر به روز آغاز مجلس جدید رسیده است. این امر به عقیده کارشناسان بیانگر انشقاق سیاسی میان جریان‌های مختلف عراقی است که در طول چند ماه با توجه به مشخص شدن ترکیب پارلمان آینده، قادر به سازش بر سر انتخاب نخست وزیر نبوده‌اند.
حیدر العبادی تهدید می‌کند
در همین راستا، برکناری فالح الفیاض به عنوان مشاور امنیت ملی و رئیس حشد الشعبی عراق که هفته گذشته توسط حیدر العبادی صورت گرفت، یکی از نشانه‌های مهم تنش‌آلود بودن فضای پارلمان دیروز عراق بود.
حیدر العبادی که در پارلمان سخنرانی کرد پیش از این گفته بود که در صورتی که الفیاض بخواهد به نام ائتلاف النصر صحبت کند او را به محاکمه خواهد کشید.
از سوی دیگر و در حالی که دیروز نوری المالکی برای کسب اکثریت پارلمانی تلاش می‌کرد، یک روز قبل از آن به صراحت اعلام کرده بود که قصد ندارم برای نخست وزیری عراق نامزد شوم.
افق‌های خاکستری تشکیل یک دولت قدرتمند
در چنین وضعیتی است که ناظران معتقدند با توجه به تحرکات صورت گرفته توسط تشکل‌های سیاسی مختلف در عراق، نمی‌توان به طور قطع هیچ کدام از آنها را پیروز نهایی دانست و کشمکش‌هایی که در از این رهگذر ایجاد شده، علاوه بر نگران کردن مردم، نمی‌تواند دورنمایی از تشکیل یک دولت قدرتمند و باثبات را در بغداد به نمایش بگذارد. در این راستا و با توجه به نقش مهم بازیگران خارجی در عراق و افتراقی که میان احزاب این کشور برای کسب حمایت‌های داخلی و خارجی ایجاد شده است، انتظار تشکیل یک دولت هم در آینده نزدیک در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
پیش از این تجربه سال 2010 در عراق نشان داده است که برای تشکیل دولت 9 ماه زمان گذشت تا عراق بتواند از یک بن‌بست سیاسی خارج شود. این در حالی است که فضای سیاسی عراق به مراتب شکننده‌تر از سال 2010 بوده و تشکیل یک ائتلاف شکننده نیز میان جریان‌های مختلف این کشور با مشکل مواجه شده است. در نتیجه ممکن است که با ملتهب‌تر شدن فضا که نمونه‌ای از آن در پارلمان دیروز به نمایش گذاشته شد، تجربه تلخ 8 سال گذشته در روند سیاسی عراق مجددا تکرار شود.