تصمیم کبری

دکتر صلاح‌الدین هرسنی* - با وجود همه اظهارنظر‌های مختلفی که در روز‌های اخیر بابت حضور یا عدم حضور ایران در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شده است اما برخی خبرها حکایت از آن دارند که حسن روحانی رییس‌جمهور در هفته نخست مهر‌ماه با سفر به نیویورک در هفتاد و سومین مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت خواهد کرد.
چنین تصمیمی با توجه به شرایط خاص ایران و با توجه به سیاست کارافزایانه‌ای که از سوی ترامپ و جریان‌های عبری- عربی علیه ایران رقم خورده و به نظر می‌رسد این گونه سیاست‌های کار‌افزایانه در آینده نیز تداوم یابد، یک تصمیم منطقی، بزرگ و استراتژیک است که محققا بدون فواید بزرگ و استراتژیکی نخواهد بود.
مهم‌ترین فایده استراتژیک این تصمیم یا همان فرصت حضور که قرار است نصیب ایران شود، بر هم زدن موازنه‌ای است که ترامپ آن را با عدم حضور ایران و نرفتن روحانی طراحی کرده است. واقعیت آن است که ترامپ تلاش می‌کند در این نشست و البته به لطف میزبانی، خود را در مقامی معرفی کند که گویی عصار و زبده سخنوری و هنر دیپلماسی است. حال در این شرایط حضور روحانی یا هر نماینده‌ای از ایران می‌تواند همه آن بی‌رسمی‌ها، نابخردی‌ها و هنجار‌شکنی‌ها را با زبانی آکنده به ظرافت‌های دیپلماسی آن هم در تریبونی چون مجمع عمومی به او و تصمیم‌سازان کشورش گوشزد کند. حال اگر چنین گوشزدی ضرورت دارد، کدام کشوری چون ایران با توجه به میزان کارشکنی‌ها و مانع‌تراشی‌ها ترامپ می‌تواند این ماموریت و گوشزد را به جا آورد؟ بدون تردید حضور روحانی فرصت همه خودنمایی‌ها را از ترامپ می‌گیرد یا لا‌اقل از نظر روانی می‌تواند کفه ترازو را به ضرر او تغییر دهد. واقعیت آن است که دست ایران از نظر روانی برای بر هم زدن نظم ذهنی ترامپ بابت طرحی که به آن اندیشیده، خالی نیست. در این ارتباط‌ ایران می‌تواند به ترامپ گوشزد کند که چرا او در میان روسای‌جمهور آمریکا با توجه به مدت حضورش در کاخ سفید منفورترین، منزجر‌ترین و در عین حال فاقد کمترین محبوبیت در افکار عمومی است؟ ایران می‌تواند به ترامپ گوشزد که چرا مایکل وولف کتاب آتش و خشم در کاخ سفید را به نگارش در‌آورده است؟ ایران می‌تواند به ترامپ گوشزد کند که چرا و به چه سببی باب وودوارد کتاب ‌ترس‌ را نوشته است؟ ایران می‌تواند به ترامپ گوشزد کند که ماجرای نوشته شدن مقاله‌ای در نیویورک‌تایمز علیه او و اینکه او باید مرتب به دنبال یافتن عاملی نفوذی در چهار‌دیواری کاخ‌سفید بگردد، چیست؟ و اینکه می‌تواند این نکته را به ترامپ گوشزد کند که چرا امروز جامعه بین‌الملل‌ رویکرد مثبتی به ترامپ ندارد و حتی دموکرات‌ها برای خارج کردن او از صحنه سیاست آمریکا دست به کار شده‌اند؟
خوشبختانه و به لطف نابخردی‌های ترامپ این‌گونه موارد کم نیست که روحانی و حتی ظریف بخواهند با تمسک به آنها علیه او استفاده کنند و از ترامپ ضد‌قهرمانی علیه خودش بسازند. محققا برای رییس‌جمهوری‌ چون ترامپ این‌گونه ضعف‌ها و تردید‌ها که حول شخصیت او می‌گردد، بیانگر بحران مشروعیت سیاسی، بحران نفوذ و بحران کار‌آمدی است. لاجرم تحت این شرایط باید با فرصت حضور در مجمع عمومی و با انعکاس دوباره این ضعف‌ها، واقعیات ترامپ را با زبان دیپلماسی عیان کرد.حال که شرایط ذهنی و ادراکی این حضور فراهم شده است، باید دید که روحانی یا ظریف تا چه میزان می‌توانند به ضد‌قهرمان ترامپ تبدیل شوند؟ البته اگر حضور روحانی در سازمان ملل محقق نشود، پیامدهایی خواهد داشت که به موقع آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.


*مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل
S.Harsani.k@gmail.com