روزنامه آفتاب یزد
1397/07/04
اراده اروپا برای حفظ برجام
آفتاب یزد- گروه سیاسی : نخستین بیانیه ظریف و موگرینی درباره برجام پس از خروج آمریکا. این اتفاق روز گذشته پیش از تحت الشعاع قرار گرفتن خبرها در پی سخنرانی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و حسن روحانی رئیس جمهور ایران شکل گرفت. وزیر امور خارجه ایران و هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای نخستین بار پس از خروج آمریکا از برجام در بیانیه‌ای مشترک درباره حفظ توافق هسته‌ای و لزوم بهره‌مندی ایران از منافع اقتصادی آن تاکید کردند. نشست وزرای خارجه کشورهای اروپایی برجام تحت عنوان 1+4 با همراهی فدریکا موگرینی و همین طور محمد جواد ظریف آنقدر مثبت بود که در میان تعجب بسیاری از مردم و خبرنگاران منجر به صدور چنین بیانیه‌ای شد؛ بیانیه‌ای با 12 بند که در سرتاسر آن بر لزوم حفظ برجام و ایجاد راهکارهای تداوم مسیر سیاسی تاکید شده است. بسیاری معتقدند که این اقدام 1+4 در واقع بیانگر عزم جدی کشورهای اروپایی برای ادامه همکاری با ایران و ایستادگی در برابر آمریکاست.تاکید مجدد بر اجرای کامل و موثر برجام در کمال حسن نیت، تایید پایبندی ایران به اجرای کامل و موثر تعهدات هسته ای، رفع تحریم‌ها و برخورداری ایران از منافع اقتصادی حاصله از آن،حمایت از آزادی فعالان اقتصادی در تعقیب کسب و کار مشروع با ایران، در تطابق کامل با قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، تشدید گفت وگوهای فنی، به‌روزسانی «قانون انسداد» اتحادیه اروپا و اعطای مجوز به بانک سرمایه‌گذاری اروپا برای اینکه ایران نیز واجد شرایط برای دریافت وام‌های خارجی محسوب شود. راهکارهای عملیاتی و... از جمله مسائلی بود که در بیانیه مذکور صورت گرفت اما این بیانیه از چه روی در چنین نشستی و در چنین زمانی صادر شده و تا چه‌اندازه قابلیت اجرایی دارد؟
> به دنبال حیثیت
عباسعلی منصوری آرانی نماینده سابق مجلس و استاد روابط بین الملل با بیان اینکه اتحادیه اروپا در پی دفاع از حیثیت خود است به آفتاب یزد می‌گوید: «تمام برجام در قطعنامه 2231 شورای امنیت خلاصه شده است، اروپا در جنگ جهانی صدها هزار کشته داد تا سازمان ملل تاسیس شد. تصور اروپا این بود که سازمان ملل می‌تواند جلو جنگ‌‌ها را بگیرد. اروپایی‌ها می‌دانند که اگر در آینده جنگ جهانی دیگری روی دهد آنها نیز در معرض جنگ خواهند بود و فاتحه سازمان ملل خوانده است. بنابراین تمامی تلاش این کشورها این است که سازمان ملل را تحکیم کنند، از همین رو برای نشان دادن کارا بودن سازمان ملل هم که شده تلاش می‌کنند برجام و قطعنامه 2231 را حفظ کنند.»
وی در پاسخ به این سوال که این بیانیه تا چه‌اندازه می‌تواند جنبه عملی به خود بگیرد می‌گوید:« اروپا سعی می‌کند تا مسیر سیاسی خودش را ادامه دهد، اما نگاه‌هایی دیگر نیز به برجام دارد. قدرت اروپا در حال حاضر در چارچوب سیاسی است. اگر چه انتظار این است تا اروپا وارد فاز عملی نیز شود ما نیز باید فشارهای لازم را در این زمینه بیاوریم تا روند مثبت فعلی را از بعد سیاسی صرف خارج کنیم.»
این نماینده سابق مجلس درباره اینکه کدام یک از بندهای این بیانیه می‌تواند مشکلات اقتصادی موجود را حل کند، اظهار می‌دارد: « انتظار ما این است که بیانیه و مذاکراتی که شکل گرفته عملیاتی شود این بیانیه‌ها اگر در حوزه تئوری بماند آن هدفی که اروپایی‌ها دارند یعنی دفاع از حیثیت خودشان، تحقق نمی‌یابد اما اینکه آیا اروپایی‌ها می‌توانند در عمل هم برجام را حفظ کنند یا نه بستگی به اقتدار اروپا در برابر آمریکا دارد.»
> جو روانی مهم
از منصوری آرانی می‌پرسیم وقتی قطعنامه سازمان ملل به چنین روزی افتاد چگونه می‌توان به بیانیه‌ای که در آن آمریکا نیز جایی ندارد دل خوش کرد، وی پاسخ می‌دهد:« در حال حاضر وضعیت به گونه‌ای نیست که انتخاب راهکارها در اختیار ایران باشد از این رو ما نیز نباید کلیه تخم مرغ‌هایمان را در سبد اروپا و اینگونه بیانیه‌ها بگذاریم.»
وی اضافه می‌کند: «ایران متناسب با منافع ملی اش تصمیم می‌گیرد. این معنادار نیست که براساس خوشبینی صرف یا بدبینی صرف امور بین المللی را پیش ببرد. در حال حاضر منافع ملی ایجاب می‌کند که این مسیر را با اروپا ادامه دهیم.»
منصوری آرانی در باره اینکه برد سیاسی این بیانیه را تا چه‌اندازه تاثیرگذار می‌بیند، می‌گوید: «فراموش نکنیم ما قبل از برجام بیشترین آسیب را بر اثر جو روانی که در دنیا وجود داشت از بخش سیاسی خوردیم. آنها اعلام کرده بودند که جمهوری اسلامی ایران در مسیری حرکت می‌کند که مسیر ناهنجاری است و به دنیا قبولاندند که ایران در جهت تسلیحات هسته‌ای پیش می‌رود باز شدن پرونده PMDنیز مزید بر علت شد تا جو روانی علیه ما باشد. اما امروز می‌بینیم آن فضای بسیار نامطلوبی که در بین دولت‌ها، مطبوعات و مردم جهان علیه ایران حاکم بود، به نفع ما تغییر کرده و ما نیز باید از این ظرفیت به نفع مطلوب خودمان استفاده کنیم. درحال حاضر دیپلماسی ما باید بسیار فعال باشد، باید از موج خوبی که هم اکنون ایجاد شده استفاده کرد. این موضوع می‌تواند در پیشبرد موضوعات دیپلماتیک مهم باشد. در این میان گروه‌های پارلمانی مجلس نیز می‌توانند وارد شوند، مطبوعات نیز در این راستا به کمک ما می‌آیند به نظر می‌آید از این فضا می‌توانیم استفاده کرده و آن را به مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در دنیا تعمیم دهیم.»
این کارشناس مسائل بین الملل در پاسخ به این موضوع که بیانیه موجود تا چه‌اندازه می‌تواند به ماندگاری ایران کمک کند، می‌گوید: « قطعا ایران وقتی که می‌بیند جز آمریکا سایرین پای برجام مانده‌اند، می‌تواند دلگرم‌تر برجام و مذاکرات را ادامه دهد و اگر این مذاکرات جنبه عملی هم پیدا کند مطمئنا جایگاه کشور مان در ماندن در برجام تثبیت میشود و این یک موفقیت بزرگ است.»
> رقابت و مردانگی
سید جلال ساداتیان سفیر سابق ایران در انگلیس، نیز درباره این بیانیه به آفتاب یزد می‌گوید: «در میان سیاسیون اگر یک مرد باشد خانم موگرینی است که مردانه در برابر ترامپ ایستاده است.آنچه که ظریف و موگرینی در بیانیه دیروز به آن رسیدند اراده اروپاست. اراده اروپایی زمان را برای رقابت با آمریکا مناسب دیده است. یک بار دیگر چنین رقابتی در زمان بیل کلینتون و در موضوع تجزیه یوگسلاوی سابق ایجاد شد. آن زمان اروپا سعی کرد استقلال خودش را نشان دهد آمریکا، اروپا را در آن زمان تحقیر کرد و تلاش کرد به آنها بگوید شما باید به آمریکا متکی باشید. در حال حاضر شرایط جدید پیش آمده است. ترامپ منافع آمریکا را اولی تر از همه می‌داند و نسبت به متحدین خود بی تفاوت شده است امروز وقتی دربین 50 نفر از شخصیت‌های شناخته شده دنیا که نامه‌ای را امضا می‌کنند و خواستار بازگشت ترامپ به برجام هستند نام ترزامی نخست وزیر انگلیس به عنوان امضا کننده دیده میشود بیانگر نمایش استقلال اروپا نسبت به آمریکا است.»
وی اضافه می‌کند: «در حال حاضر اروپا در یک موضع رقابتی با آمریکا قرار گرفته و نوع تعامل و حرکاتی که از خودش نشان می‌دهد بیانگر این موضوع است. موگرینی در بیانیه مجدد دیروز خودش را در برابر آمریکا قرار می‌دهد. او پیشتر نیز چند بار باعث شد تا سران کشورهای اتحادیه اروپا به نفع برجام بیانیه دهند یا حتی قبل از خروج برجام شاهد بودیم، ماکرون رئیس جمهور فرانسه و مرکل صدراعظم آلمان به آمریکا بروند تا ترامپ از برجام خارج نشود اما وقتی که او از برجام خارج شد باز هم دیدیم که بر موضع خود ایستادند و از برجام دفاع کردند. در دوران بعد از خروج ترامپ باز هم اروپایی‌ها بر مواضع خودشان اصرار ورزیدند. بیانیه دیروز آخرین اقدام آنها در دفاع از مواضع اروپا در برابر آمریکاست چرا که آنها این اقدام آمریکا را غیرمنطقی می‌دانند و از سویی حیثیت اروپا در حال حاضر زیر سوال رفته است.»
> همین که بدتر نشد خوب است
ساداتیان می‌گوید:« اروپا برای خود اعتبار و نقش جهانی قائل است. هرچند آمریکا قدرت اقتصادی و نظامی بالایی دارد اما اروپا نمی‌پذیرد که آمریکا هر کاری که می‌خواهد بکند برای همین، هم در داخل آمریکا یکسری واکنش‌ها صورت می‌گیرد هم در اتحادیه اروپا.»
از ساداتیان سوال می‌کنیم آیا باید به این بیانیه دل بست و این بیانیه می‌تواند مقاصد اقتصادی ایران را تهیه کند، وی پاسخ می‌دهد: «هر آنچه گفتم از لحاظ سیاسی بود. این بیانیه نیز سیاسی است. اقتصاد آمریکا اقتصاد قوی‌ای است که بسیاری از شرکت‌ها مایلند از آن تبعیت کنند اما اقدامات اروپا در زمینه سیاسی نیز بسیار اهمیت دارد. اتحادیه اروپایی می‌توانست با آمریکا همراهی کند تا یک اجماع جهانی علیه ایران ایجاد و به موجب آن اجماع، قطعنامه‌هایی علیه ایران صادر شود و شرایط قبل از برجام را برای ایران فراهم کند. آمریکا همه تلاشش را در این مدت انجام می‌دهد که به این وضعیت برسد. اما وقتی اروپا موضع‌گیری می‌کند و در برابر چنین خواسته‌هایی از سوی آمریکا می‌ایستد پس چرا نباید به بیانیه‌هایی شبیه به بیانیه روز گذشته دلخوش باشیم؟ بیانیه دیروز یا سایر اقدامات سیاسی اروپا حتی اگر به شرایط اقتصادی ختم نشود ولی تا همین‌اندازه که اروپا را در مقابل آمریکا قرار می‌دهد تا علیه ایران اجماع نشود بسیار برای ایران حائز اهمیت است. ترامپ هدف اصلی اش قطعنامه‌های جدید علیه ایران در سازمان ملل بود که به دلیل ایستادگی اروپا هرگز به آن نخواهد رسید.»
این نماینده سابق مجلس اظهار می‌کند: «بخش دوم اهمیت اقدام سیاسی اروپا، زمانی است که به این نکته توجه کنیم اروپا نه تنها به اجماع علیه ایران با آمریکا همکاری نکرد بلکه برعکس به ترامپ فشار می‌آورد تا آمریکا به برجام برگردد، یعنی آنکه به جای تحت فشار قرار دادن ایران، آمریکا را تحت فشار قرار می‌دهد تا جو فعلی ترامپ را بشکنند و آنها را وادار کنند به برجام برگردند. از سویی اثرات این تقابل می‌تواند باعث شود شاید برخی شرکت‌ها، دیگر تحت تاثیر آمریکا از معامله و معادله با ایران خارج نشوند. اگر تبعات سیاسی که در حال حاضر دارد اتفاق می‌افتد منجر به بهبود اقتصادی ایران میشود که فبها و اگر هم نشد همین مقدار که این اقدامات سیاسی مانع این شده که وضعیت از این بدتر شود اتفاق بزرگی است.»
اظهارات ناظران به این نکته اشاره دارد که برخلاف عده‌ای که اینگونه بیانیه‌ها را صرفا نمایشی و بی حاصل می‌دانند، بازتاب‌های اقدام روز گذشته حتی اگر در حد یک اقدام سیاسی و نه عملیاتی باشد مطمئنا تاثیرات مثبتی در آینده مذاکرات برجام بدون آمریکا خواهد گذاشت.
سایر اخبار این روزنامه
کدام چهره‌های معروف و غیرمعروف خانه نشین می‌شوند؟
صادق زیباکلام=استاد دانشگاه
علی صوفی=وزیر تعاون دولت اصلاحات
سیدعلیرضا کریمی=سردبیر
نون، پنیر و گوجه و خیار را بگذارید برای مردم بماند!
اراده اروپا برای حفظ برجام
استواری نرگس در کرمانشاه
افشانی برنامه 5 ساله سوم شهرداری را تقدیم شورا کرد
اول پاسخگویی، بعد استعفا و استیضاح
برای گفت‌وگو نیاز به عکس دو نفره نیست
هشدار اصولگرایان نسبت به دیدار اتفاقی روحانی و ترامپ
