تصمیم تهران و شوی نیویورک



«گفت‌وگوی امنیتی منطقه‌ای» عنوان نشستی بود که دیروز در تهران برگزار شد با حضور دبیران و مشاوران امنیت ملی کشورهای منطقه شامل روسیه، چین، هند و افغانستان به ابتکار شورای عالی امنیت ملی ایران. ساعاتی بعد در نیویورک نشست ویژه شورای امنیت با حضور سران و مقامات کشورهای عضو برگزار شد به ریاست رئیس‌ جمهوری امریکا که روز پیش از آن با نفی هرگونه چندجانبه‌گرایی، بر طبل ناسیونالیسم افراطی کوبیده و از شورای حقوق بشر سازمان ملل، دیوان بین‌المللی کیفری لاهه و پیمان مهاجرت سازمان ملل انتقاد کرده بود. او دیروز در مقام ریاست شورای امنیت از ایران انتقاد کرد، در حالی که با خروج از برجام خود تبدیل به ناقض اصلی قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل شد و دیروز این رئیس ‌جمهوری فرانسه بود که تعهد چندجانبه درباره یک توافق بین‌المللی را به همتای امریکایی‌اش یادآور شد.
ترامپ دیروز در حالی اتهام تکراری و نخ نما شده حمایت ایران از تروریسم را مطرح کرد که همان شورای امنیت در بیانیه‌ای که سفیر امریکا در سازمان ملل منتشر کرد، حملات تروریستی 31 شهریور در اهواز را محکوم کرده بود. مقایسه نشست گفت‌وگوی امنیتی منطقه‌ای در تهران و نشست شورای امنیت در نیویورک، حقیقتی را آشکار می‌کند: اینکه امنیت امری تزریقی، وارداتی، دیگرخواسته و خودخواسته نیست. حتی دیروز هم ترامپ در ذکر توفیقات مذاکرات کره شمالی و حتی برخورد با تروریست‌ها در ادلب سوریه، ناگزیر بود از تشکر از کره جنوبی، چین و ژاپن و ایران، روسیه، سوریه و ترکیه؛ به رغم اتهامات و انتقاداتی که علیه برخی از این کشورها مطرح کرد. این اعتراف بزرگی بود که در عمل تناقض فکری گوینده‌اش را نمایان کرد؛ امنیت منطقه‌ای بدون مشارکت کشورهای منطقه تحقق‌پذیر نیست.


آنچه نشست تهران را به یک رخداد مهم امنیتی در منطقه و نشست نیویورک را به یک شوی تبلیغاتی رئیس جمهوری شومن امریکا تبدیل کرده، تفاوت رویکرد به مقوله امنیت است؛ امنیت بیانیه‌ای یا عملی؟ اتحاد با حامیان مالی و رسانه‌ای تروریست‌ها که در پایتخت‌های غربی نشسته و آشکارا به طراحی و اجرای عملیات تروریستی در اهواز اذعان دارند یا اتحاد با دولت سوریه که سال‌هاست برای برکندن غده سرطانی تروریسم وحشی داعش و النصره، دست یاری به سوی ایران و روسیه دراز کرده و تهران و مسکو با دعوت دولت رسمی و قانونی دمشق، در رفع تهدیدات امنیتی تروریستی مشارکت عملی کردند.
مسئولان امنیتی منطقه که دو کشور آن عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند، (چین و روسیه) در بیانیه پایانی نشست خود در تهران هم مقابله مؤثر با کشت، تولید و ترانزیت مواد مخدر به عنوان یکی از منابع تأمین مالی تروریسم را نشانه رفتند و هم مقابله با افراط‌گرایی خشونت‌طلب و رادیکالیسم که از مهم‌ترین منابع برانگیزاننده تروریسم هستند. مقابله با تروریسم به شیوه امریکایی خلاصه شده در حمله نظامی و اشغال؛ از این روست که پس از حملات امریکا به افغانستان و عراق نه تنها امنیت تقلیل نیافته که حتی تکثیر و تشدید شده است. اما امنیت زمانی به طور عینی تحقق می‌یابد که علاوه بر منابع تغذیه مالی، آبشخورهای فکری تروریسم هم هدف گرفته شود.
در دنیایی که تروریست‌ها تریبون می‌یابند و عملاً از حمایت‌های مالی و سیاسی و رسانه‌ای برخوردارند، ادعای مقابله با تروریسم و ایجاد امنیت به شوخی شبیه است. نشستن کسی بر میز ریاست شورای امنیت که خود هیچ باوری به چندجانبه گرایی ندارد یک شوخی است. مبارزه امریکا با تروریسم با همین منطق لنگ یک شوخی است؛ امنیت نیازمند شوی تلویزیونی نیست، بلکه محتاج شور و مشورت مشارکت کنندگان منطقه‌ای است.
باید امنیت کوچه را به ساکنان همان کوچه سپرد نه قداره‌بندهای کوچه پشتی! آنان تیغ می‌زنند تا ساکنان را تیغ بزنند. دیروز مصاف گفت‌وگوی امنیتی بود با نمایش امنیتی؛ چندجانبه‌گرایی ایران بود با تک روی امریکا و انزوای ترامپ در جمع مقامات کشورهای عضو شورای امنیت. تهران دیروز گامی مهم و مؤثر برای ایجاد یک همگرایی منطقه‌ای با هدف ایجاد سازوکاری در چارچوب چندجانبه‌گرایی بین‌المللی برداشت و نوید دوره جدیدی از همکاری بر مبنای مشارکت جمعی در استقرار امنیت پایدار می‌داد.