روزنامه اعتماد
1397/07/08
نگراني از وقايع پيش‌بيني نشده
ميثم سليمانيكردهاي عراق امروز به پاي صندوق‌هاي راي خواهند رفت تا در انتخابات پارلماني در اين منطقه شركت كنند. انتخاباتي كه يك سال پس از رفراندوم ناموفق استقلال كردستان صورت گرفت و در اين يكسال تحت فشارهاي سنگين اقتصادي و سياسي از سوي بغداد قرار گرفت.
دو حزب دموكراتيك كردستان و اتحاديه ميهني كردستان هردو به شكل سنتي اصلي‌ترين رقيب يكديگر در عرصه سياسي كردستان عراق هستند و بطور معمول سعي كردند در طول دهه‌هاي اخير قدرت را ميان خود تقسيم كنند. اما اكنون هر دو حزب در داخل خود با مشكلات عمده‌اي روبه‌رو هستند و حزب اتحاديه ميهني نيز از رهبري منسجم برخوردار نيست.
اما به نظر مي‌رسد راي‌دهندگان منطقه كردستان پس از رفراندوم شكست خورده سال گذشته كه چيزي جز كاهش استقلال سياسي و اقتصادي به همراه نداشت، از انتخاب ميان احزاب سنتي در عراق سرخورده شده‌اند. از طرفي با توجه به اينكه اختلافات ميان دو حزب اصلي كردستان عراق بر سر تعيين رييس‌جمهور عراق نيز افزايش پيدا كرده نگراني از شرايط پسا انتخابات در كردستان عراق فارغ از نتيجه‌اي كه به دست مي‌آيد بسيار حايز اهميت خواهد بود. روز گذشته نيز برهم‌صالح كه از طرف حزب اتحاديه ميهني براي تصدي پست رياست‌جمهوري به ديدار مسعود بارزاني ، دبيركل حزب دموكراتيك كردستان رفت با يكديگر نتوانستند به نتيجه‌اي براي تعيين گزينه نهايي رياست‌جمهوري برسند. حزب اتحاديه ميهني معتقد است كه به شكل سنتي رياست‌جمهوري بايد در اختيار اين حزب قرار گيرد، اما حزب دموكراتيك كردستان معتقد است كه اين‌بار نوبت نامزد اين حزب است كه به سمت رياست‌جمهوري عراق دست پيدا كند. پارلمان عراق نيز تا روز سه شنبه به كردها زمان داده تا نامزد مورد نظر خود را تعيين كنند و با وجود خواست برهم صالح براي تعيين تكليف رياست‌جمهوري در پارلمان عراق، مسعود بارزاني معتقد است كه فرآيند تعيين رييس‌جمهور بايد در داخل كردستان عراق باقي بماند. اما اين اختلافات موجب شده است تا نگراني‌ها در خصوص يك جنگ داخلي ديگر در كردستان عراق افزايش پيدا كند.
خبرگزاري الجزيره نيز در گزارشي به بررسي اين موضوع پرداخته كه آيا اختلافات در داخل كردستان عراق به يك جنگ داخلي تبديل خواهد شد يا خير. اين گزارش عنوان مي‌كند، معاهده صلح ميان احزاب كرد طي دو دهه اين منطقه را در عراق تبديل به جزيره‌اي از ثبات در خاورميانه كرد اما تضادها و اختلافات به سمتي سوق پيدا كرده كه امروز اين ثبات و امنيت از بين رفته است. در سال 1998 پس از تقريبا چهار سال جنگ داخلي، حزب دموكرات كردستان و اتحاديه ميهني به يك توافق در تقسيم قدرت دست پيدا كردند. حالا پس از 20 سال به نظر مي‌رسد حزب دموكراتيك كردستان قصد دارد حزب اتحاديه ميهني را از عرصه سياسي كردستان حذف كند. در يك تقسيم‌بندي كه پس از سقوط ديكتاتوري صدام به وجود آمد مقام رياست‌جمهوري عراق و رياست پارلمان كردستان در اختيار كردها و حزب اتحاديه ميهني بود و از سويي ديگر حزب دموكراتيك رياست اقليم را بر عهده داشت. اما حالا به نظر مي‌رسد حزب دموكراتيك كردستان به رهبري مسعود بارزاني قصد دارد قدرت را بطور كامل و بدون مشاركت با اتحاديه ميهني در اختيار بگيرد و مرگ جلال طالباني اين فرصت را براي حزب دموكراتيك و شخص بارزاني فراهم كرده است و همين موضع موجب بالاگرفتن تنش‌ها ميان دو طرف شده است.
به نوشته الجزيره نتيجه اين تنش‌هاي جديد ميان دو حزب اصلي كردستان عراق را مي‌توان در انتخابات پارلماني اين دوره مشاهده كرد. اگر حزب دموكراتيك كردستان بتواند در انتخابات پيروز شود و تصميم بگيرد كه حزب اتحاديه ميهني را به طور كلي كنار بگذارد، موج ديگري از بي‌ثباتي يا حتي درگيري‌هاي خشونت آميز در اين منطقه را به همراه خواهدداشت.
اما نكته جالب توجه در خصوص دو حزب اصلي كردستان عراق اين است كه هر دو قائم به فرد هستند. از همين رو اين موضوع به ثبات و حضور يك فرد بستگي دارد و هنگامي كه اين فرد از بين برود يك خلأ قدرت و بي‌ثباتي در اين دو حزب ايجاد مي‌شود. اين همان چيزي است كه در اتحاديه ميهني شاهد آن هستيم. هنگامي كه جلال طالباني رييس‌جمهور پيشين عراق در اكتبر سال گذشته فوت كرد و چندماه پيش از آن نوشيروان مصطفي معاون وي نيز درگذشت عملا حزب با يك خلأ قدرت روبه‌رو شد.
اكنون حزب اتحاديه ميهني ضعيف‌تر از هر زمان ديگري است و توسط بيوه جلال طالباني و پسرانش اداره مي‌شود. بافل طالباني پسر جلال طالباني نيز رهبري يك گروه نظامي را برعهده دارد كه تنها به شخص وي و حزب وفادار هستند. پس از فوت جلال طالباني نيز تاكنون هيچ رهبر رسمي براي اين حزب معرفي نشده است.
در همين حال مسعود بارزاني رهبر حزب دموكراتيك كردستان نيز 72 سال سن دارد. مسعود بارزاني عملا براي اتحاديه ميهني خط و نشان كشيده و مشخص كرده كه نمي‌خواهد ديگر با آنها در قدرت شريك باشد. در حال حاضر مسعود بارزاني هرچند از رياست اقليم كردستان عراق كناره‌گيري كرده و داماد و برادرزاده خود نچيروان بارزاني را در اين مسند قرار داده اما كماكان نقش محوري را در اداره اقليم كردستان عراق ايفا مي‌كند. مسعود بارزاني حزب اتحاديه ميهني را متهم به خروج از آرمان كردستان مستقل مي‌كند. زيرا معتقد است در جريان روند رفراندوم استقلال كردستان اين حزب از آنها حمايت نكرده و اكنون به نحوي در تلاش است انتقام جريان‌هاي به وجود آمده پس از رفراندوم استقلال را بگيرد. بنابراين مسعود بارزاني آنها را متهم به خيانت كرده و از طرفي حزب اتحاديه ميهني و شخص بافل طالباني حزب دموكراتيك كردستان را متهم به تماميت‌خواهي كرده است. چنين لفاظي‌هايي ممكن است شرايط را به سمتي سوق دهد كه خشونت‌ها افزايش پيدا كند. در حال حاضر نگراني اين است كه يك حزب قدرت كامل نظامي و سياسي منطقه را در دست بگيرد. حزب دموكراتيك كردستان نيز اقداماتي را در اين زمينه انجام داده است و در حال حاضر به دنبال آن است تا گزينه رياست‌جمهوري خود فواد حسين را معرفي كند و تاكنون برهم صالح را رد كرده است. در اين فضا بناست 21 حزب كردستان عراق براي 11 كرسي پارلماني رقابت كند. اما بعيد به نظر مي‌رسد كه هيچ حزبي بيش از 51 درصد آرا را به خود اختصاص دهد. اما اين شانس براي حزب دموكرات وجود دارد كه با حزبي مانند گوران يا ساير احزاب تازه تاسيس وارد ائتلاف شود. از طرفي اگر در انتخابات 30 سپتامبر نتايج انتخابات سراسري پارلماني منجر به يك شكست سنگين براي اتحاديه ميهني شود، باز هم نمي‌توان اتحاديه را خارج از عرصه سياسي كردستان عراق ديد. ملا بختيار از اعضاي ارشد حزب اتحاديه ميهني در مصاحبه با يك كانال كردي هشدار داد، حتي اگر ما تنها يك كرسي برنده شويم باز هم اتحاديه ميهني هستيم. ما مسلح هستيم و هيچ كس نمي‌تواند ما را خلع‌سلاح كند. در حال حاضر به نظر مي‌رسد وضعيت بسيار خطرناك است و همه نگران از شرايط حاكم بر كردستان عراق هستند و حالا بايد انتخابات و نتايج آن را نظاره كرد.
